محمدرضا دماوندیان؛ زهرا فعلی کوهی‌خیلی
چکیده
در راستای شناسایی زنبورهای پارازیتوئید استان مازندران در سال‌های 1390 تا 1393، در میان زنبورهای پارازیتوئید جمع‌آوری شده، یک گونه زنبور پارازیتوئید با نام علمی Cleonymus laticornis Walker, 1837 از خانواده Pteromalidae شناسایی ...
بیشتر
در راستای شناسایی زنبورهای پارازیتوئید استان مازندران در سال‌های 1390 تا 1393، در میان زنبورهای پارازیتوئید جمع‌آوری شده، یک گونه زنبور پارازیتوئید با نام علمی Cleonymus laticornis Walker, 1837 از خانواده Pteromalidae شناسایی گردید. این زنبور برای اولین بار از ایران گزارش می‌شود. شناسایی این زنبور توسط دکتر Antoni Ribes (اسپانیا) انجام گرفت.
زنبور C. laticornis از کشورهای فرانسه، بریتانیا، یوگسلاوی، چکسلواکی، سوئیس، مراکش (1)، بلژیک، کرواسی، آلمان، ایتالیا، مراکش، هلند، چین، اسپانیا، بلاروس، سوئد، انگلستان و ایالات متحده آمریکا گزارش شده است (3).
گراهام (1969) زنبور C. laticornis را پارازیتوئید سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار معرفی نمود، بطوری که زنبورهای ماده در روزهای آفتابی می و ژوئن؛ روی شاخه‌های درختان کهن سال به ویژهSalix sp. (Salicaceae) وCorylus sp. (Betulaceae) که مورد حمله سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار قرار گرفته‌اند، میزبان خود را جست و جو می‌کنند (2). این زنبور اولین بار سال 1839 از روی لارو (Ochina hederae (Col., Anobiidae روی میزبان پوشیده از عشقه توسط وستوود گزارش شد. لیچتنستین سال 1919 زنبور C. laticornis را از روی تعدادی لارو (Gracilia minuta (Col., Cerambycidae از فرانسه گزارش کرد (2).
نویس (2014) میزبان‌های دیگری از راسته سخت‌بال‌پوشان برای زنبور C. laticornis گزارش کرد، که شامل Mecinus pyraster (Curculionidae)، Hylesinus oleiperda و Hylensius toranio از خانواده Scolytidae و همچنین Gracillaria minuta از راسته بال‌پولک‌داران و متعلق به خانواده Gracillariidae میزبان اولیه این زنبور پارازیتوئید می‌باشند (3). در این تحقیق زنبور C. laticornis از شفیره سخت‌بال‌پوش احتمالاً متعلق به خانواده Cerambycidae روی گوجه سبز Prunus divaricate از شهرستان جویبار در تاریخ 14/3/1391 جمع‌آوری شد. این گونه توسط دکتر Antoni Ribes (اسپانیا) شناسایی شد.
برخی از ویژگی‌های شکل‌شناسی زنبور به این شرح است:
طول بدن حشره ماده بین 1/3 – 7/5 میلی‌متر، رنگ کلی بدن قهوه‌ای تیره است، پاها قهوه‌ای روشن و پنجه‌ها سفید می‌باشند. دو لکه عرضی قهوه‌ای در بال جلو نمایان است. بدن باریک، طول بخش متورم شکم در کم‌ترین حالت 4/2 برابر عرض است. طول سر از نمای پشت حداقل 2/2 برابر عرض، سپرچه طویل است. رگ‌بال کناری در کم‌ترین حالت 7/1 برابر رگ‌بال استیگمال است. پنجمین ترجیت عرض کمتری دارد. رگ‌بال کناری، مشخصاً طویل‌تر از رگ‌بال پس‌کناری و طول آن حدود 8/1-9/1 برابر طول استیگمال است.
