آفات و بیماری‌های گیاهی

تعیین مقاومت ژنوتیپ‌های گندم نسبت به بیماری پوسیدگی‌ ریشه ناشی از Bipolaris sorokiniana و برهمکنش آن با قارچ‌های Fusarium culmorum و F. pseudograminearum در شرایط گلخانه

مکامه مهدوی؛ محمد رضوی؛ حمیدرضا زمانی زاده؛ سعید رضائی

دوره 89، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 183-198

https://doi.org/10.22092/jaep.2021.128478.1389

چکیده

در تحقیق حاضر، 66 ژنوتیپ گندم نان و دوروم از نظر مقاومت به بیماری‌های ناشی از قارچ‌های Bipolaris sorokiniana،Fusarium pseudograminearum و F. culmorumبه‌تنهایی و در تلفیق با B. sorokiniana در شرایط گلخانه مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج ... بیشتر

تتولید آنتی‌بادی مونوکلونال اختصاصی برای پاتوارهای Xanthomonas translucens عامل بیماری باکتریائی نواری غلات (مقاله کوتاه علمی)

علی علیزاده علی آبادی؛ کلود براگارد

دوره 89، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 263-268

https://doi.org/10.22092/jaep.2021.353583.1390

چکیده

به‌منظور استفاده در فرایند تولید کیت تشخیص عامل بیماری باکتریایی نواری غلات در بذور آلوده گندم و جو، یک لاین سلول هیبریدومای تولیدکنندۀ پادتن تکدودمانی در مقابل Xanthomonas translucens pv. translucens (به نام L-B7) تولید ... بیشتر

ارزیابی ارقام رایج و لاین‌های امیدبخش گندم و یک رقم جو نسبت به خسارت زنبور ساقه خوار غلات

حسن براری؛ شعبانعلی مافی پاشا کلایی

دوره 88، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 1-9

https://doi.org/10.22092/jaep.2020.124095.1252

چکیده

زنبور ساقه خوار غلاتCephus pygmaeus ، یکی از آفات مهم گندم میباشد. لارو این آفت با تغذیه در داخل ساقه گندم موجب خسارت میگردد. این پروژه با هدف ارزیابی دو رقم رایج گندم (مروارید و گنبد)، چهار لاین امیدبخش ... بیشتر

تعیین مقاومت تعدادی از ژنوتیپ‌های گندم نسبت به بیماری پوسیدگی‌های طوقه و ریشه ناشی از گونه‌های و

مکامه مهدوی؛ محمد رضوی؛ حمیدرضا زمانی زاده؛ سعید رضائی

دوره 87، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 265-279

https://doi.org/10.22092/jaep.2019.128162.1308

چکیده

پوسیدگی طوقه و ریشه از بیماری‌های مهم غلات مختلف دانه‌ریز به‌خصوص گندم و جو می‌باشد که توسط قارچ‌های خاکزادFusarium culmorum و F. pseudograminearumایجاد می‌شود. کاربرد قارچکش‌ها برای کنترل چنین بیماری‌هایی کافی ... بیشتر

ارزیابی تحمل به بیماری‌ زنگ قهوه‌ای در ژنوتیپ‌های منتخب گندم نان

سید طه دادرضائی؛ سید نصرت اله طباطبایی؛ ایرج لک زاده؛ احمد جعفر نژاد؛ فرزاد افشاری؛ زهره حسن بیات

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 29-40

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.109374.1153

چکیده

تحمل به بیماری، توانایی تولید محصول خوب توسط گیاه است حتی در شرایطی که به بیمارگر آلوده شده باشد. گیاهان متحمل در واقع به بیمارگر حساس هستند ولی توسط آن از بین نرفته و عموما آسیب اندکی می‌بینند. در این ... بیشتر تحمل به بیماری، توانایی تولید محصول خوب توسط گیاه است حتی در شرایطی که به بیمارگر آلوده شده باشد. گیاهان متحمل در واقع به بیمارگر حساس هستند ولی توسط آن از بین نرفته و عموما آسیب اندکی می‌بینند. در این پژوهش برای ارزیابی و تعیین میزان تحمل تعدادی از ارقام منتخب گندم نسبت به بیماری زنگ‌ قهوه‌ای گندم 20 ژنوتیپ در طی دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 بررسی شدند. اثر زنگ قهوه‌ای در اهواز بر عملکرد محصول گندم در دو شرایط بیماری شدید (تنش) و در شرایط حفاظت شده از بیماری (عدم تنش) بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد کاهش عملکرد کلیه ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای 25/2% بود. در این پژوهش دامنه خسارت ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای از 6 الی 46 درصد متغیر بود. کمترین تغییرات عملکرد محصول نسبت به این بیماری به ترتیب مربوط به ارقام شیرودی، افلاک، سیروان، شیراز، اینیا و افق با کاهش بین 6 الی 16 درصد بود که به ترتیب ارقام مذکور نسبت به زنگ قهوه‌ای بیشترین پایداری عملکرد را داشتند. بر اساس همین محاسبات بیشترین تغییرات عملکردی با حدود 30 الی 50% کاهش محصول به ترتیب متعلق به ارقام بولانی، نیشابور، توس، الوند، روشن، استار، شهریار و ویریناک بود که بیشترین خسارت و کمترین پایداری عملکرد را نسبت به این بیماری داشتند. در بین ارقام حساس به زنگ قهوه‌ای ارقام افق و بهار به ترتیب با 16/52% و 21/8%کاهش عملکرد کمترین کاهش را داشتند و متحمل‌ترین ارقام این گروه بودند.

ارزیابی رابطة درصد عددی و وزنی سن‌زدگی در دانه‌های گندم توسط Eurygaster integriceps

جعفر محقق نیشابوری؛ آسیه ابوالحسنی

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 115-120

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.121900.1229

چکیده

یکی از زیان‌‌های عمدة سن معمولی گندم Eurygaster integriceps، اثرات مخرب آن بر کیفیت دانة گندم است که به صورت درصد سن‌زدگی دانه‌‌ها بیان می‌‌شود. پوره‌‌ها و حشرة کامل سن با فرو بردن قطعات دهانی خود در دانه و ... بیشتر یکی از زیان‌‌های عمدة سن معمولی گندم Eurygaster integriceps، اثرات مخرب آن بر کیفیت دانة گندم است که به صورت درصد سن‌زدگی دانه‌‌ها بیان می‌‌شود. پوره‌‌ها و حشرة کامل سن با فرو بردن قطعات دهانی خود در دانه و انتقال آنزیم‌‌های بزاقی به درون آن سبب می‌‌شوند که گلوتن دانة گندم تجزیه شود. بدنبال آن کیفیت خمیر و خواص نانوایی آن کاهش می‌یابد. درصد سن‌‌زدگی دانه‌‌ها به دو روش عددی و وزنی محاسبه می‌‌شود. در این بررسی، آزمایشی برای مقایسه و رابطة میان این دو روش انجام شد. تعداد 225 نمونة ده‌گرمی از نمونه‌های گندم سن‌زده متعلق به سه مرکز خرید واقع در استان‌های اراک (3 × 30)، قزوین (3 × 20) و لرستان (3 × 25) آزمایش شد. در توزین دانه‌ها از ترازوی با دقت 1/0 میلی گرم استفاده و به تفکیک تعداد و وزن دانه‌‌های سن‌‌زده و سالم یادداشت شد. به‌‌طورکلی دانه‌‌های سالم با میانگین وزن 34 میلی‌‌گرم از دانه‌‌های سن‌‌زده با میانگین وزن 30 میلی‌‌گرم سنگین‌‌تر بودند. با وجود تفاوت معنی‌‌دار درصد سن‌‌زدگی دانه‌‌ها بین روش عددی و وزنی، همبستگی مثبت معنی‌‌داری میان این دو روش وجود داشت (r = 0.98, p < 0.0001). با استفاده از معادلة y = 0.8374x + 0.02، که در آن x درصد عددی و y درصد وزنی سن‌‌زدگی است، امکان تبدیل هریک از روش‌‌های تعداد و وزن دانه‌‌های سن‌‌زده به روش دیگر وجود دارد. بهرحال در مقایسة دو روش یادشده، شیوة وزنی به لحاظ سادگی و سرعت برتری دارد.

وقوع بیماری لکه خرمایی گندم در دشت مغان (گزارش کوتاه علمی)

حسن مومنی؛ محمد رضوی؛ همایون کاظمی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 279-281

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107250.1114

چکیده

طی بررسی های مزرعه ای در اردیبهشت 1395، نمونه های برگی مشکوک به بیماری لکه خرمایی گندم از مزارع مناطق بیله سوار مغان و گرمی در استان اردبیل جمع آوری و جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه منتقل گردید. برگهای ... بیشتر طی بررسی های مزرعه ای در اردیبهشت 1395، نمونه های برگی مشکوک به بیماری لکه خرمایی گندم از مزارع مناطق بیله سوار مغان و گرمی در استان اردبیل جمع آوری و جهت بررسی های بیشتر به آزمایشگاه منتقل گردید. برگهای مشکوک به آلودگی پس از شستشو با آب به قطعات 3-4 سانتی متری بریده شده و روی کاغذ واتمن مرطوب درون تشتک پتری قرار گرفتند. پتری های به مدت 24 ساعت زیر نور فلورسنت و دمای اتاق و سپس به مدت 24 ساعت در تاریکی و دمای ºC 16 قرار گرفتند. حلقه کنیدیوم‌های زیتونی تیره قارچ در حاشیه پتری ها تشکیل گردید که مملو از کنیدیوفورها و کنیدیوم های قارچ بود. کنیدیوم های زرد رنگ قارچ دارای 7-5 دیواره عرضی و به ابعاد200-100 × 18-14 میکرومتر با سلول پایه مخروطی بودند. مشخصات جدایه بدست آمده با مشخصات ارایه شده برای قارچ P. tritici-repentisکاملا مطابقت داشت. جهت آزمون بیماریزایی، از رقم حساس بولانی در گلخانه استفاده گردید. بدین منظور سوسپانسیون کنیدیوم جدایه های قارچ به غلظت 103 × 4 تهیه گردید و برگ های گیاهچه های دو هفته ای گندم با سوسپانسیون کنیدیوم قارچ مایه زنی گردید. گیاهچه های مایه زنی شده جهت حفظ رطوبت به مدت 48 ساعت زیر پلاستیک تیره و سپس به مدت 6 روز در شرایط گلخانه با دمای ºC22 درجه و دوره نوری 16 ساعت روشنایی قرار گرفتند. قارچ P. tritici-repentis مجددا از برگهای آلوده جداسازی گردید. این نخستین گزارش از وقوع بیماری لکه خرمایی با عامل P. tritici-repentis در دشت مغان استان اردبیل می باشد

واکنش ارقام و لاین‌های پیشرفته گندم نسبت به بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه ناشی از گونه‌های Fusarium culmorum وF. pseudograminearum در شرایط مزرعه و گلخانه

محمد رضوی؛ داریوش صفایی؛ مکامه مهدوی

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 31-44

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107130.1111

چکیده

در سال‌های اخیر به دلیل کشت مداوم گندم، پوسیدگی‌های طوقهوریشه اهمیت خاصی پیدا نموده و سبب خسارت قابل توجهی شده است.برای مدیریت این بیماری‌ها استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل مناسب‌ترین روش می‌باشد. ... بیشتر در سال‌های اخیر به دلیل کشت مداوم گندم، پوسیدگی‌های طوقهوریشه اهمیت خاصی پیدا نموده و سبب خسارت قابل توجهی شده است.برای مدیریت این بیماری‌ها استفاده از ارقام مقاوم یا متحمل مناسب‌ترین روش می‌باشد. این تحقیق به منظور ارزیابی میزان مقاومت 70 رقم و لاین پیشرفته‌ی گندم نان و دوروم نسبت به مخلوط پنج جدایه از قارچ Fusarium culmorum تحت شرایط مزرعه‌ای در دو منطقه کرج و کرمانشاه انجام شد. همچنین واکنش این ارقام و لاین‌های پیشرفته در مرحله گیاهچه‌ای نسبت به جدایه های F. culmorum و F. pseudograminearum بطور جداگانه تحت شرایط گلخانه‌ای بررسی شد. آزمایشات مزرعه‌ای بر اساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار و آزمایشات گلخانه‌ای با 5 تکرار انجام شد. طی آزمایشات دو ساله در کرج ارقام و لاین‌هایC-85D-9 ،S-84-14 ،N-85-5 ،CROC-1/AE.SQARROSA (224)//OPATA، SONMEZ، M-85-7،BURBOT-6 ، C-87- 18 و TURCAN#3 از مقاومت خوبی برخوردار بودند. ارقام و لاین‌های 2-49، SUNR23 (GALA) 2-49/(CN#133/SUNSTATE*4)//SUNSTATE)، CHIRYA.3، BURBOT-6،WS-85-10 ، C-87-11 و C-87-18نیز در کرمانشاه دارای مقاومت بسیار خوبی به پوسیدگی طوقه و ریشه گندم بودند. رقم BURBOT-6 از سیمیت و لاین پیشرفته‌یC-87-18 از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در هر دو منطقه مذکور از مقاومت بسیار خوبی بر خوردار بودند و حتی از ارقام مقاومی نظیر 2-49 و Sunco که در دنیا معرفی شده‌اند مقاومت بیشتری داشتند. این ارقام برای استفاده‌ی مستقیم در مناطق آلوده و یا استفاده در برنامه‌های به‌نژادی تولید ارقام مقاوم به پوسیدگی های طوقه و ریشه معرفی می‌شوند.

ارزیابی مقاومت نه رقم زراعی گندم نسبت به سن گندم،Eurygaster integriceps ، در شرایط مزرعه در منطقه‌ی نقده استان آذربایجان غربی

مینا رحیمی؛ اکبر قاسمی کهریزه

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 87-96

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.109148.1149

چکیده

سن گندم، Eurygaster integriceps Put. مهمترین آفت گندم در ایران است که می‌تواند موجب کاهش کمی و کیفی قابل ملاحظه‌ایی در عملکرد محصول گردد. به منظور مقایسهی میزان مقاومت نه رقم زراعی گندم نسبت به خسارت این آفت، ... بیشتر سن گندم، Eurygaster integriceps Put. مهمترین آفت گندم در ایران است که می‌تواند موجب کاهش کمی و کیفی قابل ملاحظه‌ایی در عملکرد محصول گردد. به منظور مقایسهی میزان مقاومت نه رقم زراعی گندم نسبت به خسارت این آفت، آزمایش‌هایی در شرایط مزرعه‌ای در سال زراعی 1393-1392 انجام گرفت. بدین منظور، دو آزمایش مزرعه‌ای تیمار و شاهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی طراحی شد. هر آزمایش شامل سه بلوک (تکرار) بود. آلودگی تیمارهای آزمایشی به صورت طبیعی و شاهد بدون آلودگی با کاربرد آفتکش، انجام شد. محصول گندم در بلوک‌های تیمار و شاهد برداشت و میزان کاهش عملکرد، وزن هزار دانه نسبت به شاهد و میزان کاهش وزن پنجاه دانهی سنزده نسبت به پنجاه دانهی سالم به ازای هر پورهی سن در تمامی ارقام تعیین گردید. همچنین تراکم پوره‌های سن 4 و 5 و میزان سن‌زدگی دانه‌ها به ازای هر پورهی سن در آزمایش تیمار نیز تعیین شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها در مورد تمامی صفات مورد بررسی اختلاف میان ارقام آزمایش معنی‌دار بود (0.01 ≥ P). بر اساس مقایسهی میانگین‌ها، ارقام سایسیونز و زرین به ترتیب با میانگین 0.03±0.35 و 0.01±0.38 درصد کاهش عملکرد به ازای هر پورهی سن، کمترین میزان کاهش عملکرد را نسبت به شرایط غیرآلوده نشان دادند. بین صفت کاهش عملکرد و میزان سن‌زدگی دانه‌ها همبستگی مثبت معنی‌داری مشاهده گردید (0.01 ≥P).

ارزیابی مقاومت نسبی واریته‌های گندم به بیماری سپتوریوز خوشه گندم (Phaeosphaeria nodorum ) در ایران

فریبا قادری؛ بهرام شریف نبی؛ محمد جوان نیکخواه

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، ، صفحه 55-66

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106668

چکیده

گندم مهم‌ترین محصول کشاورزی است و نقش بسیار بارز و چشم‌گیری در تغذیه مردم جهان و ایران دارد. سپتوریوز خوشه گندم که در اثر قارچ Stagonospora nodorum ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین بیماری‌هایی است که خسارت نسبتا ... بیشتر گندم مهم‌ترین محصول کشاورزی است و نقش بسیار بارز و چشم‌گیری در تغذیه مردم جهان و ایران دارد. سپتوریوز خوشه گندم که در اثر قارچ Stagonospora nodorum ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین بیماری‌هایی است که خسارت نسبتا قابل ملاحظه‌ای به این محصول در دنیا وارد می‌کند. به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف گندم به جدایه‌های S. nodorum، نمونه-های گندم آلوده از چهار استان فارس، خوزستان، گلستان و کهگیلویه و بویراحمد جمع‌آوری و بررسی شدند. از میان 200 جدایه بدست آمده، 15 جدایه بر اساس پراکنش جغرافیایی برای مطالعات بیماریزایی انتخاب شدند و شدت بیماریزایی این 15 جدایه S. nodorum در گلخانه بر روی 26 رقم گندم مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمون، در قالب یک طرح فاکتوریل کاملا تصادفی با نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اولین علائم بیماری بر روی رقم چمران 6 روز بعد از مایه‌زنی مشاهده گردید. مقایسه میانگین شدت بیماریزایی جدایه‌ها با استفاده از آزمون دانکن ارقام را به چهار گروه تقسیم نمود. بیشترین درصد شدت بیماریزایی مربوط به سه جدایه از استان فارس(St 1, 2, 3 ) با شدت بیماریزایی 95/74، 90/74 و 74/74 بود که در واقع میزان بیماریزایی جدایه‌ها ارتباط معنی‌داری با نواحی جغرافیایی آنها داشتند. جدایه‌های S. nodorum جدا شده از علف هرز فالاریس یا علف قناری(Phalaris spp) استان گلستان(علی‌آباد و کردکوی) هیچ گونه بیماریزایی بروی ارقام مختلف گندم نشان ندادند. حساس‌ترین و مقاومترین رقم‌ها به ترتیب ارقام چمران و بک کراس روشن ارزیابی گردید.

اولین گزارش از شکسته شدن ژن مقاومت Sr31 در اردبیل توسط بیمارگر زنگ ساقه گندم (Puccinia graminis f. sp. tritici) (گزارش کوتاه علمی)

صفرعلی صفوی؛ فرزاد افشاری

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، ، صفحه 207-208

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106790

چکیده

ظهور و گسترش نژادهای زنگ ساقه با قدرت بیماریزائی بالا (گروه نژادی Ug99 )، تولید گندم را در سراسر جهان تهدید می کند. از زمان اولین گزارش نژاد TTKSK (Ug99) در اگاندا از سال 1998 (4)، ردیابی و انتشار بیشتر این نژاد به ... بیشتر ظهور و گسترش نژادهای زنگ ساقه با قدرت بیماریزائی بالا (گروه نژادی Ug99 )، تولید گندم را در سراسر جهان تهدید می کند. از زمان اولین گزارش نژاد TTKSK (Ug99) در اگاندا از سال 1998 (4)، ردیابی و انتشار بیشتر این نژاد به نقاط دیگر کشت گندم مورد توجه بوده است. تا به حال٬ ده تغییر یافته (Variant) از گروه نژادی Ug99 از 13 کشور گزارش شده است(3). تا قبل از این گزارش نیز در ایران از استان‌های همدان٬ لرستان (2) و خوزستان (1) گزارش شده است. با توجه به اهمیت این نژاد٬ در طی فصل زراعی 95-1394 بیماری زنگ ساقه با کاشت 47 لاین ایزوژنیک در خزانه تله تحت شرایط مزرعه‌ای بررسی و مطالعه شد. این بررسی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل (با مشخصات جغرافیایی: عرض شمالی 38 درجه و 17 دقیقه٬ طول شرقی 48 درجه و 39 دقیقه٬ ارتفاع از سطح دریا 1350 متر) انجام شد. نتایج نشان داد که برای لاین‌های حاوی ژن‌های مقاومت Sr5٬Sr13 ٬Sr22٬ Sr24٬Sr26+Sr9G ٬Sr27٬ Sr32 و Sr36 بیماری‌زائی وجود ندارد. اما برای لاین‌های ایزوژنیک حاوی ژن‌های مقاومت ازجمله Sr31 ٬ Sr6٬Sr7 بیماریزائی مشاهده شد. همچنین در این بررسی بر روی ارقام MV17٬ اترک و شیرودی (با واکنش 40-50MS) که به عنوان ارقام شاخص حاوی ژن Sr31 شناخته می‌شوند (2)٬ آلودگی بیماری زنگ ساقه مشاهده شد. واکنش حساس یا نیمه‌حساس لاین ایزوژنیک و ارقام حاوی ژن Sr31 احتمالاً بیانگر استقرار نژاد Ug99 یا تغییر‌ یافته‌های آن در اردبیل است.

زیست‌شناسی فرم بی‌بال شته‌ی گندم‌-‌گل‌سرخ (Metopolophium dirhodum (Hem.: Aphididae روی گندم در شرایط آزمایشگاه

شهرام شاهرخی خانقاه؛ مسعود امیرمعافی

دوره 81، شماره 1 ، شهریور 1392، ، صفحه 43-50

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100466

چکیده

در این تحقیق، زیست شناسی فرم بی‌بال شته‌ی گندم‌-‌گل‌سرخMetopolophiumdirhodum که یکی از فراوان‌ترین گونه‌های شته‌ها در مزارع گندم می‌باشد، در شرایط آزمایشگاه با دمای1± 20 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 60-50 ... بیشتر در این تحقیق، زیست شناسی فرم بی‌بال شته‌ی گندم‌-‌گل‌سرخMetopolophiumdirhodum که یکی از فراوان‌ترین گونه‌های شته‌ها در مزارع گندم می‌باشد، در شرایط آزمایشگاه با دمای1± 20 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 60-50 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور پوره‌های سن یک شته با استفاده از قفس‌های برگی روی برگ‌های گندم رقم مهدوی پرورش داده شدند. ویژگی‌های زیستی شته با آماربرداری روزانه به‌دست آمد و برای محاسبه‌ی پارامترهای جدول زندگی از روش Carey (1993) استفاده شد. میانگین طول دوره پورگی فرم بی‌بال شته روی گندم رقم مهدوی 37/0±72/10 روز به‌دست آمد. طول دوره‌ی پیش از پوره‌زایی شته 09/0 ± 17/1 روز و طول مدت یک نسل آن (از پوره تا پوره) به‌طور متوسط 370± 89/11 روز به‌دست آمد. حشرات کامل شته طول عمر زیادی داشتند (28/2± 33 روز) و در اکثر مدت عمر خود (37/1 ± 65/17 روز) تولید مثل کردند. منحنی بقای شته گندم‌-‌گل‌سرخ از نوع اول بود. این شته در مرحله‌ی زیستی پوره تلفاتی نداشت و حتی تا 27 روز تلفاتی در جمعیت شته مشاهده نشد که مشابه نحوه رشد ونمو حشرات گیاه‌خوار روی میزبان‌های گیاهی حساس می‌باشد. نتایج بررسی آماره‌های رشد جمعیت پایدار شته نشان داد که از هر ماده مورد آزمایش، 84/33 ماده در نسل بعد حاصل شده است. نرخ ذاتی افزایش جمعیت شته 194/0 نتاج ماده به ازای هر ماده از جمعیت در روز محاسبه گردید. با توجه به مقدار عددی نرخ متناهی افزایش جمعیت، جمعیت شته هر روز نسبت به روز قبل 4/21 درصد افزایش یافت. همچنین برآورد مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (57/3 روز) نیز پتانسیل قابل ملاحظه رشد جمعیت شته‌ی گندم‌-‌گل‌سرخ را روی گندم رقم مهدوی نشان داد

بررسی فاکتورهای بیماری‌زایی در قارچ Blumeria graminis f. sp. tritici عامل بیماری سفیدک سطحی گندم در مناطق مختلف کشور با کاشت خزانه تله

محمد رضوی؛ منصور کریمی جشنی؛ محمدعلی دهقان؛ صفرعلی صفوی؛ حسین براری

دوره 78، شماره 1 ، شهریور 1389، ، صفحه 97-106

چکیده

بیماری سفیدک پودری گندم توسط قارچ Blumeria graminis f.sp. tritici به وجود می‌آید که در مناطق خنک و مرطوب شیوع بیشتری دارد. این قارچ، به منظور حفظ توان بیماری‌زایی خود، همواره به موازات میزبان دستخوش تغییرات شده که ... بیشتر بیماری سفیدک پودری گندم توسط قارچ Blumeria graminis f.sp. tritici به وجود می‌آید که در مناطق خنک و مرطوب شیوع بیشتری دارد. این قارچ، به منظور حفظ توان بیماری‌زایی خود، همواره به موازات میزبان دستخوش تغییرات شده که منجر به بروز جمعیت‌های جدید می‌گردد. اساس این تغییرات در مجموعه فاکتورهای بیماری‌زایی قارچ بوده که لازم است، همواره و در جهت مدیریت بیماری بخصوص در بکارگیری ارقام مقاوم در مناطق مختلف، از آن آگاه بود. بدین منظور در پاییز سال‌های 1383، 1384 و 1385 در مناطق مساعد برای بروز بیماری در کشور شامل گرگان، ساری، مغان و ورامین، خزانه‌های تله (Trap Nursery) در شرایط طبیعی و با استفاده از 17 لاین افتراقی گندم دریافتی از کشور آلمان و در 3 تکرار احداث گردید. عکس‌العمل ارقام در دو نوبت تورم سنبله (Booting stage) و دو هفته بعد از آن با استفاده از مقیاس 9-0 یاداشت برداری گردید. بطور کلی نتایج سه ساله این بررسی نشان داد که جمعیت‌های این قارچ در روی ارقام افتراقی، توان بیماری‌زایی متفاوتی را در مناطق مختلف و در طول سه سال از خود نشان دادند که حکایت از تغییرات ژنتیکی در درون آن‌ها می‌باشد. تقریباً در هر سه سال ارقام MARIS HUNTSMAN (Pm2+6) و (Pm2+4b+8)APOLLO در هر سه منطقه مورد بررسی، مقاوم و ارقام RONSO(Pm4b), REKTOR(Pm5) وNK-747(Pm6) از مقاومت نسبی خوبی برخوردار بودند. با توجه به نتایج فوق، از این منابع مقاومت می‌توان در برنامه اصلاحی جهت تولید ارقام مقاوم به سفیدک سطحی گندم استفاده نمود.

ارزیابی مقاومت مزرعه‌ای و گیاهچه‌ای تعدادی از لاین‌های پیشرفته و امید بخش گندم نسبت به قارچ Blumeria graminis f.sp. tritici عامل بیماری سفیدک پودری گندم در ایران

محمد رضوی؛ محمدعلی دهقان؛ صفرعلی صفوی؛ حسین براری؛ محمد ترابی؛ منصور کریمی جشنی؛ همایون کاظمی

دوره 77، شماره 1 ، شهریور 1388، ، صفحه 133-150

چکیده

بیماری سفیدک پودری گندم با عامل Blumeria graminis f. sp. tritici در سال‌های اخیر در بعضی از مناطق کشور به ویژه استان‌های شمالی خسارت قابل توجهی را به گندم وارد نموده است و مناسب‌ترین و مؤثرترین راه برای مدیریت و کنترل ... بیشتر بیماری سفیدک پودری گندم با عامل Blumeria graminis f. sp. tritici در سال‌های اخیر در بعضی از مناطق کشور به ویژه استان‌های شمالی خسارت قابل توجهی را به گندم وارد نموده است و مناسب‌ترین و مؤثرترین راه برای مدیریت و کنترل بیماری، استفاده از ارقام مقاوم به شمار می‌آید. در این بررسی، تعداد 58 لاین از آزمایش‌های مقایسه عملکرد امید بخش (ERWYT) اقلیم‌های معتدل، ساحل خزری (گرم و مرطوب شمال) و سرد و تعداد 200 لاین از آزمایش‌های عملکرد پیشرفته هم اقلیم (ARWYT) مربوط به سال زراعی 1383-1382 این اقلیم‌ها که از نظر عملکرد و سایر خصوصیات زراعی نسبت به سایر ارقام برتری نشان داده بودند، انتخاب و بطور متوالی در سال های 1383 و 1384 در مناطق گرگان، ساری، مغان و ورامین در شرایط طبیعی کشت و در مرحله تورم سنبله و دو هفته بعد از آن، واکنش ارقام مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج دو ساله بررسی‌های مزرعه‌ای نشان داد که از مجموع 58 لاین آزمایش‌های مقایسه عملکرد امیدبخش، در منطقه گرگان 8 لاین، در مغان 25 لاین، در ورامین 30 لاین و در مازندران 16 لاین، مقاوم بودند. همچنین از تعداد 200 لاین آزمایش‌های عملکرد پیشرفته هم اقلیم, در گرگان 31 لاین, در مغان 55 لاین, در ورامین 109 لاین و در مازندران 65 لاین، مقاومت نشان دادند. تعداد 39 لاین که درطی دو سال آزمایش و در تمامی مناطق فوق در شرایط مزرعه‌ای مقاوم بودند انتخاب و واکنش گیاهچه‌ای آن‌ها در شرایط گلخانه‌ای با پنج پاتوتیپ قارچ عامل بیماری که قبلاً شناسایی شده بودند، بررسی شد. نتایج نشان داد که اغلب لاین‌ها در مرحله گیاهچه‌ای نسبت به بیماری حساس بودند اما بطور نسبی لاین ARWYT-N-83-8 با نیای SITE/ORL9127 در مقابل جدایه‌های شماره 1 و 4 مغان و جدایه‌های شماره 3 و 5 ورامین مقاوم، ولی در مقابل جدایه شماره 2 گرگان حساس بود. همچنین لاین ARWYT-C-83- 49 با نیای APPOLO / HIL 81A در مقابل جدایه های شماره 4 مغان و 5 ورامین مقاومت نشان داد ولی در برابر سایر جدایه ها حساس بود. لاین ARWYT-C-83-69 با نیای APPOLO/90Zhong87، نیز نسبت به جدایه‌های شماره 1 مغان و 3 ورامین مقاوم بود ولی در برابر سایر جدایه ها حساس بود. با توجه به نتایج این بررسی مشخص شد لاین‌هایی که در نیای خود رقم APPOLO را دارند، در مقابل بیشتر پاتوتیپ‌های قارچ عامل بیماری مقاوم بودند. از این ارقام می توان در صورت دارا بودن خصوصیات مناسب دیگر از جمله عملکرد زیاد محصول و مقاومت به سایر تنش‌های زنده و غیر زنده جهت کشت در مناطق آلوده استفاده نمود.

تعیین سطح زیان اقتصادی مینوز برگ غلات Syringopais temperatella Led. (Lep.: Elachistidae) در خوزستان

غلامرضا جمسی

دوره 74، شماره 1 ، شهریور 1385، ، صفحه 19-31

چکیده

مینوز برگ غلات از جمله آفات مهم مزارع گندم و جو در نواحی جنوب، جنوب غربی و غرب کشور به ویژه در مزارع دیم است و با تغذیه از پارانشیم برگ، خسارت کمی ‌و کیفی به محصول وارد می‌سازد. در یک بررسی دو ساله (سال‌های ... بیشتر مینوز برگ غلات از جمله آفات مهم مزارع گندم و جو در نواحی جنوب، جنوب غربی و غرب کشور به ویژه در مزارع دیم است و با تغذیه از پارانشیم برگ، خسارت کمی ‌و کیفی به محصول وارد می‌سازد. در یک بررسی دو ساله (سال‌های زراعی 79-1378 و 83-1382)، سطح زیان اقتصادی آفت در شرایط مزرعه به صورت کارت گذاری و ثبت تراکم جمعیت لاروهای آفت روی کارت‌ها همراه با ‌اندازه‌گیری وزن محصول، وزن مادة خشک و محاسبه شاخص برداشت و نیز محاسبه معادلات و رسم منحنی‌های رگرسیونی مربوطه انجام شد. در سال زراعی 79 - 1378 کارت گذاری روی بوته‌ها در مرحله 4 - 3 برگی گندم و نیز شمارش و ثبت تعداد لاروهای سن یک به ازای هر بوته روی کارت‌ها در شرایط مزرعه و گلخانه انجام گردید و در زمان برداشت، وزن دانه، وزن ماده خشک و شاخص برداشت تمام تک بوته‌ها جداگانه ‌اندازه‌گیری و محاسبه شدند و مشخص شد که بین تعداد لارو سن یک به ازای هر بوته و وزن محصول دانه در زمان برداشت رابطه رگرسیونی Y= (0.922 - 0.15 ln (X))2، با شیب منفی برقرار است (ln = لگاریتم نپرین، X = تعداد لارو سن یک به ازای هر بوته در مرحلة 4-3 برگی گندم، Y= پیش‌بینی عملکرد دانه به ازای هر بوته)، بنابراین‌ با توجه به هزینه‌های کنترل شیمیایی (قیمت سم و مخارج سم‌پاشی، پیش‌بینی کاهش عملکرد بر اساس تعداد لارو به ازای هر بوته و قیمت فروش محصول، سطح زیان اقتصادی آفت محاسبه گردید، بطوریکه در سال زراعی 79 - 1378 و در مزارع دیم در تراکم‌های 100، 150 و 170 بوته بر مترمربع و در مرحله 4-3 برگی گندم، به ترتیب آلودگی‌های 4، 9 و 9 لارو به ازای یک بوته (400، 1350 و 1530 لارو بر مترمربع) به بالا و در سال زراعی 83-1382 با تراکم‌های 100، 150 و 170 بوته بر مترمربع به ترتیب آلودگی‌های 4، 8 و 10 لارو به ازای هر بوته (400، 1200 و 1700 لارو بر مترمربع به بالا را می‌توان به عنوان سطح زیان اقتصادی (EIL) تلقی نمود که از لحاظ اقتصادی، اعمال کنترل شیمیایی را توجیه می‌نماید.

بررسی امکان محلول‌ پاشی توأم اوره با برخی از علف‌کش‌های رایج مزارع گندم

مهدی مین‌باشی؛ محمد علی باغستانی میبدی؛ حمید رحیمیان‌مشهدی

دوره 74، شماره 1 ، شهریور 1385، ، صفحه 103-121

https://doi.org/10.22092/jaep.2006.122892

چکیده

چکیده علف‌کش‌ها و کود‌های شیمیایی دو نهاده مهم در تولید گندم می‌باشند. این بررسی بمنظور امکان افزایش کارآیی این دو عامل و کاهش هزینه‌های تولید گندم صورت گرفت. بدین منظور آزمایشی سه ساله جهت بررسی ... بیشتر

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

کلیدواژه‌ها = گندم

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده