آفات و بیماری‌های گیاهی

استفاده از مدل‌های غیرخطی در تعیین آستانه‌های دمایی مگس میوه زیتون Bacterocera oleae Rossi. (Dip:Tephritidae) در منطقه طارم سفلی

علی محمدی پور؛ غلامحسین قره‌خانی؛ حسین رنجبراقدم؛ علی اکبر کیهانیان

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2022.358649.1435

چکیده

مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip: Tephritidae)، مهم‌ترین و اصلی‌ترین آفتی است که به درختان زیتون (Olea europaea، Oleaceae) حمله می‌کند.در این مطالعه تأثیر دما بر سرعت رشد مگس زیتون در7 دمای ثابت، 10، 15، 20، 24، 28، 32و 35 درجه ... بیشتر مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip: Tephritidae)، مهم‌ترین و اصلی‌ترین آفتی است که به درختان زیتون (Olea europaea، Oleaceae) حمله می‌کند.در این مطالعه تأثیر دما بر سرعت رشد مگس زیتون در7 دمای ثابت، 10، 15، 20، 24، 28، 32و 35 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60 تا 70درصد، و دوره نوری(L:D) 8:16 ساعت بررسی شد. 26 مدل غیرخطی برای تعیین روند رشدونمو مگس میوه زیتون در دماهای مختلف بررسی و برای تخمین آستانه‌های دمایی رشدونمو مورد ارزیابی قرار گرفت. در بین مدل‌های غیرخطی ارزیابی‌شده، لاکتین-2 و بریر-2 برای تمام مراحل نابالغ با در نظر گرفتن معیارهای آماری و معنی‌داری زیستی، بهترین مدل برازش در مشاهدات بودند. بر این اساس مقادیر آستانه پایین دمای (T0) با استفاده از مدل بریر-2 برای دوره تخم، دوره تخم+ لارو،دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به ترتیب 5- 5.001، 5-9.16, 7، 7.19- 9.76، 7.69- 8.68 درجه سلسیوس، آستانه بالای دمای (TU) برای مراحل رشد ذکر شده به ترتیب 32- 43.42، 32.04- 36.23، 32.03- 36.42، 34.03- 34.4 درجه سلسیوس، مقادیر تخمین دمای بهینه (Topt) برای دوره تخم، دوره تخم +لارو ،دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به ترتیب 27.99- 30.09، 24.43- 28.04، 25.82- 30.32، 25.94- 26.86 درجه سلسیوس و در نهایت مقادیر آستانه دمای کشنده (Tl) برای مراحل رشدی ذکر شده با استفاده از مدل لاکتین- 2 به ترتیب 34.31- 43.8، 37.44- 39.53، 33.67- 45، 37.93- 40.13 درجه سلسیوس برآورد شد. یافته‌های بررسی حاضر برای پیش‌بینی پویایی جمعیت مگس میوه زیتون مفید بوده و می‌تواند در تکوین استراتژی‌های مدیریت بهینه B. oleae مؤثر باشد.

توصیف گونه‌ی جدیدی از جنس Ektaphelenchus Fuchs, 1937 (Nematoda: Ektaphelenchinae) جدا شده از چوب‌ مرده در شمال ایران

فریبا حیدری؛ محمدرضا عتیقی؛ مجید پدرام

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 21 آذر 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2022.359676.1452

چکیده

گونه‌ی جدید Ektaphelenchus golestanensis n. sp. بر اساس داده‌های ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی توصیف شده است. این گونه از نمونه چوب‌های در حال پوسیدن از جنگل‌های استان گلستان، شمال ایران، جداسازی شد. این گونه عمدتاً با ... بیشتر گونه‌ی جدید Ektaphelenchus golestanensis n. sp. بر اساس داده‌های ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی توصیف شده است. این گونه از نمونه چوب‌های در حال پوسیدن از جنگل‌های استان گلستان، شمال ایران، جداسازی شد. این گونه عمدتاً با داشتن ماده‌هایی به طول 347-378 میکرومتر (کوچکترین گونه توصیف شده جنس تا کنون)، سطوح جانبی دارای سه شیار طولی، ناحیه‌ی سر کمی متمایز از ابتدای بدن و در جلو صاف، استایلت رشد یافته با مجرای مشخص به طول 1/15-6/16 میکرومتر و فاقد گره یا تورم‌های انتهایی، منفذ دفعی در فاصله کمی بیش از طول حباب میانی عقب‌تر از آن، مخرج و راست روده نامشخص، انتهای بدن مخروطی کشیده که به انتها باریک‌تر می‌شود، نر‌ها دارای پاپیل منفرد (P1)، جفت سوم (P3) و چهارم (P4)، آلت نرینه خمیده و جدا از هم ‏به طول 7 تا 10 میکرومتر با کوندیلوس رشد یافته و دم با یک زایده کوتاه در انتها مشخص می‌شود. گونه جدید از نظر ریخت‌شناسی با گونه‌های مشابه با اندازه‌ی کوچک از جنس Ektaphelenchus دارای سه شیار طولی، انتهای بدنه مخروطی و استایلت فاقد گره به نام‌های E. apophysatus، E. joyceae و E. taiwanensis مقایسه شد. علاوه بر آن، با گونه‌های E. goffarti و E. olitorius که دارای شکل انتهایی بدن ماده مشابه و تعداد شیارهای طولی نامشخص بودند و هم‏چنین دو گونه Seinura informis و S. paratenuicaudata به دلیل نداشتن مخرج مقایسه شد.

بررسی کارایی روش‌های فیزیکی کم‌هزینه بر کاهش خسارت پرندگان به کلزا در استان‌های گلستان و خراسان شمالی

ابوالقاسم خالقی زاده؛ محبوبه شریفی؛ جلیل علوی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 17 دی 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2022.357168.1430

چکیده

با توجه به اهمیت خسارت پرندگان به مزارع کلزا و نیاز کشاورزان، روش‌های فیزیکی موثر و ارزان‌قیمت برای کاهش خسارت پرندگان در استان‌های خراسان شمالی و گلستان بررسی شد. سطح قطعه‌های آزمایشی 20×20 متر (400 ... بیشتر با توجه به اهمیت خسارت پرندگان به مزارع کلزا و نیاز کشاورزان، روش‌های فیزیکی موثر و ارزان‌قیمت برای کاهش خسارت پرندگان در استان‌های خراسان شمالی و گلستان بررسی شد. سطح قطعه‌های آزمایشی 20×20 متر (400 مترمربع) و تیمارها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار بودند. شش تیمار شامل: 1- نوار دورکنندۀ اسپانیایی (EcoBirdNex)، 2- کیسه‌های پلاستیکی دسته‌دار بزرگ و سفید، 3- نوار نایلونی سفیدرنگ، 4- نخ‌های سفید با مهره‌های یونولیتی، 5- لوله پلاستیکی و 6- شاهد (بدون تیمار) مورد آزمایش قرار گرفتند. در پاییز سال‌های 1398 و 1399، نمونه‌برداری‌ها با 10 کادر یک مترمربعی، 1، 2، 3 و 4 هفته پس از نصب تیمارها انجام شد. نتایج داده‌ها میان قطعه‌های تیمار و شاهد و نیز میان هفته‌ها، با استفاده از آزمون یک‌طرفه (ANOVA) در نرم‌افزار SPSS نسخه 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. اثر جداگانه تیمارها در خراسان شمالی در سال 1398 و در گلستان در سال 1399 معنی‌دار بود (P<0.05). اثر جداگانه هفته در گلستان در هر دو سال و در خراسان شمالی در سال 1398 معنی‌دار بود (P<0.05). در یک نتیجه‌گیری، تیمارها با شاهد اختلاف معنی‌داری داشتند و می‌توان از دیدگاه آماده‌سازی و هزینه اقتصادی، دو تیمار پلاستیک دسته‌دار و نوار دورکننده اسپانیایی را دو روش کاربردی و موثر با دو کارکرد هم‌زمان ایجاد مانع دیداری و شنیداری برای کاهش خسارت پرندگان ذکر کرد. بنابراین، این دو تیمار را می‌توان به عنوان دو روش کاربردی و موثر، کم‌هزینه و بدون آثار زیستمحیطی برای کاهش خسارت پرندگان برگزید.

شناسایی عوامل باکتریایی دخیل در ایجاد گال روی درختان آلو، گیلاس و سیب

کیوان فرّی؛ مریم خضری؛ مسعود ابرین بنا؛ مینا راستگو

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.359240.1446

چکیده

در طی سال‌های 98-1397، با هدف ردیابی بیماری باکتریایی گال طوقه در استان آذربایجان غربی، از باغات آلو، گیلاس و سیب در شهرستان‌های ارومیه، خوی، سلماس و نقده بازدید به‌عمل آمد. در مجموع 32 جدایه ایجادکننده ... بیشتر

مدل نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت شته گندم-یولاف، Sitobion avenae (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه

شهلا باقری متین؛ حسنعلی واحدی؛ شهرام شاهرخی خانقاه؛ ناصر معینی نقده؛ فرزاد جلیلیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.359362.1449

چکیده

در این تحقیق، نوسانات جمعیت و پراکنش پهنه‌ای شته گندم- یولاف، Sitobion avenae (F.) به عنوان فراوان‌ترین گونه شته‌های مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه بررسی شد و مدل-های نمونه‌برداری دنباله‌ای با دقت ثابت ... بیشتر در این تحقیق، نوسانات جمعیت و پراکنش پهنه‌ای شته گندم- یولاف، Sitobion avenae (F.) به عنوان فراوان‌ترین گونه شته‌های مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه بررسی شد و مدل-های نمونه‌برداری دنباله‌ای با دقت ثابت برای پایش آن تهیه شد. نمونه‌برداری طی سال‌های 1396، 1397، 1398، 1399 و 1400 انجام شد. در هر تاریخ نمونه‌برداری 100 ساقه بصورت تصادفی بازدید شد. دامنه میانگین تراکم جمعیت مشاهده شده در مزرعه گندم 01/34- 39/0 عدد شته در هر ساقه بود. فعالیت شته از اوایل فروردین شروع و تا اواسط اردیبهشت ماه به اوج رسید و پس از آن با گرم شدن هوا روند کاهشی جمعیت آغاز شد. پراسنجه‌های قانون نمایی تیلور برای تعیین نوع و تهیه مدل‌های نمونه برداری دنباله‌ای به روشGreen (1970) استفاده شدند. پراکنش پهنه‌ای شته از نوع تجمعی تعیین شد. در مدل‌های نمونه‌برداری تهیه شده، اندازه نمونه با افزایش میانگین تراکم جمعیت شته کاهش یافت. در مدل با سطح دقت تحقیقاتی (1/)0 اندازه نمونه لازم برای پایش جمعیت شته گندم- یولاف در بیشترین میانگین تراکم جمعیت مشاهده شده در مزرعه (01/34 عدد در هر ساقه) 136 عدد بود که در مدل با سطح دقت مدیریت تلفیقی آفات (25/0) به 22 عدد ساقه کاهش یافت. با توجه به بزرگ بودن اندازه نمونه در سطح دقت 1/0، مدل با سطح دقت مدیریت تلفیقی آفات برای پایش شته گندم - یولاف در منطقه ماهیدشت کرمانشاه توصیه می‌شود که اندازه نمونه را نسبت به مدل نمونه برداری دنباله ای در سطح دقت 1/0، بسته به تراکم جمعیت شته بیش از شش برابر کاهش داد.

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره و شماره: مقالات آماده انتشار

استفاده از مدل‌های غیرخطی در تعیین آستانه‌های دمایی مگس میوه زیتون Bacterocera oleae Rossi. (Dip:Tephritidae) در منطقه طارم سفلی

چکیده

توصیف گونه‌ی جدیدی از جنس Ektaphelenchus Fuchs, 1937 (Nematoda: Ektaphelenchinae) جدا شده از چوب‌ مرده در شمال ایران

چکیده

بررسی کارایی روش‌های فیزیکی کم‌هزینه بر کاهش خسارت پرندگان به کلزا در استان‌های گلستان و خراسان شمالی

چکیده

شناسایی عوامل باکتریایی دخیل در ایجاد گال روی درختان آلو، گیلاس و سیب

چکیده

مدل نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت شته گندم-یولاف، Sitobion avenae (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه

چکیده