نوع مقاله : جانور شناسی کشاورزی

نویسندگان

• ابوالقاسم خالقی زاده ¹
• اسماعیل علیزاده ²

¹ بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور

² مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان غربی

چکیده

محصول آفتابگردان در بسیاری از مناطق دنیا از جمله ایران، از مطلوب‌ترین مواد غذایی برای برخی از پرندگان محسوب می‌شود. به همین دلیل خسارت سنگینی از طریق پرندگان به مزارع این محصول وارد می‌شود. این تحقیق در تابستان سال‌های 1382 و 1383 در مزارع مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر و همچنین ایستگاه تحقیقات کشاورزی خوی انجام شد. میزان خسارت (درصد طبق‌های خسارت دیده در مزرعه و میانگین خسارت در طبق‌ها براساس محاسبه نسبت سطح خسارت دیده هر طبق به کل سطح طبق با استفاده از روش طلق مشبک)، به صورت تصادفی روی 1309 طبق آفتابگردان اندازه‌گیری گردید. میانگین میزان خسارت در مزارع مذکور به ترتیب 3/45 و 21 درصد بود. در کرج، ارقام زرقان حساس‌ترین (با 75/82 درصد خسارت) و CMS19 مقاومترین (با 1/2 درصد خسارت) ارقام ولی در خوی رقم سُر با 1/65 درصد و رقم اروفلور با 2/0 درصد خسارت به ترتیب حساس‌ترین و مقاومترین ارقام بودند. در مزارع کرج میزان خسارت در بین ارقام زودرس بیشتر بود (66/75-25/20 درصد). نتایج آزمون همبستگی اندازه‌گیری‌های ارتفاع طبق از سطح زمین، قطر طبق، درصد عقیمی‌مرکزی و زاویه طبق از سطح افق با درصد خسارت پرندگان بیانگر آن بود که در ارقام مختلف همه این ویژگی‌ها همبستگی معنی‌داری با میزان خسارت پرندگان داشتند (P<0.05). نتایج به دست آمده بیانگر این بود که طبق‌های به شکل تخت و دارای زاویه کمتر، طبق‌های با قطر بیشتر و عقیمی‌مرکزی کمتر و ساقه‌های کاملا قائم دارای کمترین میزان خسارت بودند

کلیدواژه‌ها

• پرندگان
• خسارت
• آفتابگردان
• ایران
• ارقام
• مقاوم

عنوان مقاله [English]

Evaluation of resistance of sunflower varieties to bird damage in Karaj and Khoy

نویسندگان [English]

• A. KHALEGHIZADEH ¹
• E. ALIZADEH ²

چکیده [English]

Birds are considered as important key pests of sunflower. This survey was conducted in Karaj & Khoy regions during the summer of 2003 and 2004. In this experiment, 1309 heads of sunflower were randomly selected and damage rate were estimated in sunflower fields of agricultural research stations of Karaj and Khoy. Mean damage rate in Karaj was 45.3%, while in Khoy it was 21%. In Karaj, Zarghan (82.75%) and CMS19 (2.1%) were sensitive and resistant varieties, respectively, while in Khoy, followed by Sor (65.1%) and Eroflore (0.2%). In Karaj, early harvesting varieties suffered more damage (20.25% - 75.66%) than late harvesting varieties (2.1% - 82.75%). Morphometric measurements were made on head height from the ground surface, head diameter, sterile area to head diameter ratio, head angle, head shape and form of stem, and their correlation with bird damage were investigated. Pearson correlation was used for the first four factors and ANOVA and t-test for the two other factors. There was significant correlation (using Pearson correlation) between bird damage rate and the following factors: head height from ground surface, head diameter, sterile to head diameter ratio, and head angle (p <0.05). ANOVA and t-test showed significant differences between different head shapes and stem forms in sunflower varieties

کلیدواژه‌ها [English]

• birds
• Sunflower
• Damage
• Iran
• variety
• resistant