نوع مقاله : جانور شناسی کشاورزی

نویسندگان

• مسعود اربابی ¹
• مجتبی خانی ²
• کسرا شریفی واشفانی ³

¹ استاد ، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور

² کارشناس ارشد موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور

³ استادیارپژوهش، در بخش تحقیقات بیماریهای گیاهی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، تهران، ایران

چکیده

کنه سیکلامن (Phytonemus pallidus (Banks) ) اولین‌بار درسال 1898 میلادی از نیویورک (Banks, 1901). تا کنون فعالیت این کنه در اغلب کشت‌های توت فرنگی از امریکا، کشورهای امریکای جنوبی، ژاپن، تایوان، جمهوری کره، آفریقایی جنوبی، اروپا ازجمله هلند وترکیه گزارش شده و خسارت آن روی گیاهان پنجه مریم، بنفشه آفریقایی، بگونیا، ژربرا، داودی، شمعدانی عطری، گل گشواره، زبان درقفا،
گل اطلسی و گل میمون گزارش شده است (Denmark, 2016). ورود این کنه به ایران منشاء خارجی دارد و در ابتدا از روی ارقام پاروس، کویین الیزا، کردستان، اروماس، کاماروسا، سلوا از مزارع توت فرنگی کردستان در سال 1395 گزارش شد (Kamangar et al., 2016). همچنین دامنه میزبانی این کنه روی علف‌های هرز نقره‌ای، غربیلک، هفت بند، تاج خروس، بارهنگ، پیرگیاه،سیزاب و پنیرک از استان کردستان در سال 1395 مشاهده شده است (Mansour Ghazi, 2018). در گلخانه‌های توت فرنگی منطقه هشتگرد، (استان البرز) اولین‌بار خسارت شدید کنه سیکلامن روی ارقام سابرینا و کاماروسا در پائیز-1398 و در شرایط دمای 16 الی 22 درجه سلسیوس و


رطوبت بیش از 70 درصد مشاهده شد. این کنه دارای مراحل زیستی تخم، لارو، شفیرگی، نر و ماده می‌باشد. شکل ظاهری پای چهارم در تفکیک کنه نر وماده بسیار مهم است. به‌طوری‌که بند انتهایی پنجه و ساق درکنه ماده باهم ادغام شده و دارای یک جفت موی بلند وکوتاه و کنه نر دارای ناخن قوی روی پنجه پای چهارم می‌باشد و از آن برای تصاحب و حمل مرحله شفیرگی کنه ماده و جفت‌گیری استفاده می کند. رنگ لارو و شفیرگی (pharate female) کنه سفید، و رنگ ماده ونر بالغ کنه سیکلامن زرد تا کهربایی است. خسارت آن از طریق تزریق بزاق سمی روی برگ‌های جوان و تازه روئیده، ساقه،کاسبرگ گل سبب عدم تشکیل میوه، کاهش رشد تا خشک شدن کامل بوته‌های توت‌فرنگی آسیب دیده می‌شود. تا حدودی این علائم شبیه به علائم خسارت بیماری فیتوپلاسمی می باشد. نتایج تأثیر دوگونه کنه شکارگر (Neoseiulus californicus McGroger), N. cucumeris (Oudemans)) ازکنه‌های فیتوزیئیده برای کنترل بیولوژیک آن، تا 76 درصد موفق اعلام می‌شود (Easterbrook et al., 2001). بیشتر علائم خسارت کنه سیکلامن روی ارقام تجاری سابرینا و کاماروسا بوته های توت فرنگی گلخانه‌ای درامتداد انتقال باد گرم یا اطراف سیستم گرمایشی در منطقه هشتگرد مشاهده شد. در حال حاضر تنها روش بازدارنده از خسارت کنه سیکلامن روی بوته‌های توت‌فرنگی استفاده از کنه‌کش‌ها می‌باشد. با استفاده از نشاء‌های سالم توت‌فرنگی برای کشت گلخانه، تا حد زیادی از گسترش و شدت خسارت کنه سیکلامن در مراحل رشدی بوته‌های توت‌فرنگی جلوگیری می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• کنه سیکلامن
• خسارت
• توت فرنگی
• گلخانه

عنوان مقاله [English]

Damage of Phytonemus pallidus (Banks) (Acari: Tarsonemidae) on commercial greenhouse strawberry (Short report)

نویسندگان [English]

• Masoud Arbabi ¹
• Mojtaba Khani ²
• Kasra Sharifi-Vashfeani ³

¹ Head of acarology laboratory

² Iranian Res. Inst. Plant Protection, Tehran Agric. Res. Zoo. Dept. ranian Res. Inst. Plant Protection, Tehran

³ Assistant professor in Agric. Res. Diseases Dept., Iranian Res. Inst. of Plant Protection, Tehran-Iran (AREEO).

چکیده [English]

Phytonemus pallidus (Banks) reported for first time from New York in 1898. At present, cyclamen mite has a worldwide distribution on cultivated strawberry plant in different states of USA, South American countries, Japan, Taiwan, Korean republic, South Africa and European countries like The Netherland and Turkey (Denmark, 2016). Host ranges of cyclamen mite has been reported on African violet, begonia, gerbera, ivy, chrysanthemums, geranium, fuchsia, larkspur, petunia, snapdragon (Denmark, 2016).This mite is exotic pest to strawberry plants in Iran. For the first time this mite found on Parvous, Queen Eliza, Kurdistan, Aromas, Camarosa, and Selva strawberry varieties in Kurdistan province of Iran (Kamangar et al., 2016). After that, the mite also collected on different weed species such as Senecio sp., Lamium amplexicaule, Polygonum lapathifolium, Amaranthus sp., Plantago sp. Sencio vulgaris, Veronica persica and Malva sylvestris in Kurdistan province (Mansour Ghazi, 2018). The first invasive cyclamen mite damages on greenhouse strawberry observed on sabrina and camarosa varieties in range of 16-22 degree Celsius and above70% relative humidity during autumn season in several greenhouses of strawberry in Hashtgerd vicinity of Alborz province. Developmental stages of this mite consist of egg, larvae, pharate female, adult male and female. Male and female of cyclamen mite easily distinguished through fourth pair of legs which tarsus of male terminated  with strong claw, used for holding and carry pharate female stage for mating  while tibia and tarsus segments of fourth pair of legs in female, combined  together ending with two long and short setae. Color of larvae and pharate female are whitish whereas female and male changed into yellowish color. The main damages of cyclamen mite caused by injecting toxin to newly emerged leaves, petioles of leaf, sepal of flower, changing color of infested plant parts into brown, reduce growth, protect fruit formation and death of infested plants finally. Sometimes, these symptom of injuries initially may confused with phytoplasma diseases on strawberry plants. Results of biological control studies of cyclamen mite by two phytoseiid predatory mites (Neoseiulus californicus (McGroger), N. cucumeris (Oudemans) revealed that, 76% control achieved on active P. pallidus stages only (Easterbrook et al., 2001). Most of sign of cyclamen mite injuries observed around heating system and hot air blowing direction on Camarosa and Sabrina strawberry varieties in the greenhouses in Hashtgerd vicinity of Alborz province. Free strawberry seedling from cyclamen mite infestation protect cultivated plants from further severity mite damages during growing and harvesting periods.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Cyclamen mite
• Damages
• Strawberry
• Greenhouse