نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• علی محمدی پور ¹
• غلامحسین قره‌خانی ²
• حسین رنجبراقدم ³
• علی اکبر کیهانیان ⁴

¹ محقق/موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور

² دانشیار، گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه

³ استاد، بخش تحقیقات حشره شناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

⁴ دانشیار، بخش تحقیقات حشره شناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip.: Tephritidae)، مهم‌ترین و اصلی‌ترین آفتی است که به درختان زیتون (Olea europaea) حمله می‌کند و خسارت‌های اقتصادی هنگفتی به بار می‌آورد. در این مطالعه تأثیر دما بر سرعت رشد مگس زیتون درهفت دمای ثابت، 10، 15، 20، 24، 28، 32و 35 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60 تا 70 درصد، و دوره نوری(L:D)  8:16 ساعت بررسی شد. 26 مدل غیرخطی برای تعیین روند رشدونمو مگس میوه زیتون در دماهای مختلف بررسی و برای تخمین آستانه‌های دمایی رشدونمو ارزیابی شد. در بین مدل‌های غیرخطی ارزیابی‌شده، لاکتین-2 و بریر-2 برای تمام مراحل نابالغ با در نظر گرفتن معیارهای آماری و معنی‌داری زیستی، بهترین مدل برازش در مشاهدات بودند. بر این اساس مقادیر آستانه پایین دمای (T₀) با استفاده از مدل بریر-2 برای دوره تخم، دوره تخم+ لارو، دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به ترتیب 001/5- 5، 16/9 -5، 76/9 -19/7، 68/8 -69/7 درجه سلسیوس، آستانه بالای دمای (T_U) برای مراحل رشد ذکر شده به ترتیب 42/43 -32، 23/36 -04/32، 42/36 -03/32، 4/34 -03/34 درجه سلسیوس، مقادیر تخمین دمای بهینه (T_opt) برای دوره تخم، دوره تخم +لارو، دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به‌ترتیب 09/30 -99/27، 04/28 -43/24، 32/30 -82/25، 86/26 -94/25 درجه سلسیوس و در نهایت مقادیر آستانه دمای کشنده (T_l) برای مراحل رشدی ذکر شده با استفاده از مدل لاکتین- 2 به‌ترتیب 8/43 -31/34، 53/39 -44/37، 45 -67/33، 13/40 -93/37 درجه سلسیوس برآورد شد. یافته‌های بررسی حاضر برای پیش‌بینی پویایی جمعیت مگس میوه زیتون مفید بوده و می‌تواند در تکوین استراتژی‌های مدیریت بهینه B. oleae مؤثر باشد.

کلیدواژه‌ها

• دما
• مدل غیرخطی
• نرخ رشدونمو
• Bactrocera oleae

عنوان مقاله [English]

Use of nonlinear models in determining the temperature thresholds of olive fruit fly Bactrocera oleae (Rossi) in the Tarom sofla region

نویسندگان [English]

• Ali Mohammadipour ¹
• Gh Gharekhani ²
• H. Ranjbar Aghdam ³
• A.K. keyhanian ⁴

¹ Iranian Research Institute of Plant Protection Department of Agricultural Entomology Research

² Associate Prof, Department of Plant Protection Faculty of Agriculture, University of Maragheh,Maraghe.Iran

³ Professor, Agricultural Entomology Research Department, Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO)

⁴ Associate Professor, Agricultural Entomology Research Department, Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran

چکیده [English]

Olive fruit fly Bactrocera oleae (Rossi) (Dip.: Tephritidae), is the main and considerable damaging pest on olive trees (Olea europaea, Oleaceae) and causes huge economic losses. In this study, the effect of temperature on developmental rate of the Olive fruit fly was studied at 7 constant temperatures,10, 15, 20, 24, 28, 32, and 35 °C, 60-70% RH, and a photoperiod of (L:D) 16:8h. 26 nonlinear models were evaluated to determine development rate of olive fruit flies at different temperatures and to estimate the thermal developmental thresholds.Among evaluated nonlinear models, Lactin-2 and Briere-2 were the best fitting models for all immature stages considering the statistical criteria and biological significance of the estimations. Accordingly, the lower temperature threshold values (T₀) estimated using Briere-2 model for incubation period, egg+ larval period, pupal period and the total period of immature stages, 5- 5.001, 5- 9.16, 7.19- 9.76, and 7.69- 8.68 °C respectively. In addition, the values of the upper temperature threshold (T_U) for the mentioned developmental stages estimated 32- 43.42, 32.04- 36.23, 32.03- 36.42, and 34.03- 34.4 °C, respectively. Furthermore, estimated values for the optimal temperature (T_opt) for the same mentioned developmental stages were 27.99- 30.09, 24.43- 28.04, 25.82- 30.32, and 25.94- 26.86 °C, respectively. Finally the values of lethal temperature threshold (T_l) for the mentioned developmental stages by using Lactin-2 model estimated as 34.31- 43.8, 37.44- 39.53, 33.67- 45, and 37.93- 40.13°C, respectively. The findings of the present study are useful for predicting the population dynamics of olive fruit flies and can be effective in developing optimal management strategies of B. oleae.

کلیدواژه‌ها [English]

• Bactrocera oleae
• developmental rate
• nonlinear model
• temperature