نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• شهرام شاهرخی ¹
• شهلا باقری متین ²
• ناصر معینی نقده ³
• حسنعلی واحدی ⁴
• فرزاد جلیلیان ²

¹ موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، بخش تحقیقات سن گندم

² مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

³ 1- گروه گیاهپزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

⁴ دانشگاه رازی، دانشکده کشاورزی، بخش گیاه پزشکی

چکیده

شته گندم‌ ‌یولاف، Sitobion avenae (F.) یکی از فراوان‌ترین شته‌های مزارع گندم ایران است. با توجه به اهمیت مدل‌سازی رشد جمعیت در برنامه‌های مدیریت تلفیقی آفات، در این پژوهش نسبت به تهیه مدل‌های مناسب برای پیش‌بینی جمعیت شته گندم - یولاف در مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه اقدام شد. برای این منظور، ضمن آماربرداری هفتگی از یک مزرعه گندم دو هکتاری طی پنج فصل زراعی (1396، 1397، 1398، 1399 و 1400)، در مجموع جمعیت این شته در 10000 ساقه (پنجه) گندم مورد بازدید و شمارش قرار گرفت و 100 سری داده برای مدل‌سازی رشد جمعیت آن استفاده شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده، دو مدل نمایی و لجستیکی برای پیش‌بینی جمعیت شته در کل طول فصل زراعی مناسب نبودند، ولی مدل‌های نرمال و مربع سکانت هذلولوی ضمن تایید از نظر معیارهای آماری، از نظر زیستی نیز مورد تایید قرار گرفتند و توانستند نوسانات جمعیت شته گندم ‌–‌ یولاف را در طول فصل بطور قابل قبول توصیف کنند. به عبارت دیگر، دو مدل نرمال و مربع سکانت هذلولوی ضمن توصیف منطقی نوسانات جمعیت شته گندم ‌– یولاف، به خوبی با داده‌های مربوط به آن برازش یافتند و می‌توان از آن‌ها برای پیش‌بینی نوسانات جمعیت شته یولاف – گندم در مزارع گندم منطقه ماهیدشت و مناطق با اقلیم مشابه کرمانشاه استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

• گندم
• شته گندم‌–یولاف
• رشد جمعیت
• مدل سازی

موضوعات

• اکولوژی حشرات

عنوان مقاله [English]

Population growth model of the English grain aphid

نویسندگان [English]

• Shahram Shahrokhi ¹
• Shahla Bagheri Matin ²
• Naser Moini Naghadeh ³
• Hasanali Vahedi ⁴
• Farzad Jalilian ²

¹ Iranian Research Institute of Plant Protection, sunn pest Research Department

² Agricultural and Natural Resources Research and Education Center , AREEO, Kermanshah, Iran

³ Department of Plant Protection, College of Agriculture, Razi University, Kermanshah, Iran

⁴ Department of Plant Protection, College of Agriculture, Razi University, Kermanshah, Iran

چکیده [English]

The English grain aphid, Sitobion avenae, is a numerous aphid in wheat fields of Iran. Population growth modeling is of importance in integrated pest management programs, so this study was carried out to develope appropriate models for predicting population of S. avenae in wheat fields of Mahidasht region of Kermanshah. Weekly sampling was carried out to count the aphid population on 10,000 wheat tillers in a two-hectare field during five years of 2017, 2018, 2019, 2020 and 2021 and 100 data series was used for modellig its population. Based on the results, Exponential and Logistic models were not suitable for predicting the aphid population in the whole season, but both Normal and hyperbolic Secant Square models were confirmed based on statistical and biological criteria, so that they were able to estimate aphid population during the agricultural season. In the other word, both Normal and hyperbolic Secant Square models well fitted with the related data and presented a logical description of S. avenae population fluctuations, so they can be used to predict the aphid population in wheat fields of Mahidasht region of Kermanshah provicd and other regions with similar climate.

کلیدواژه‌ها [English]

• Wheat
• ‌Sitobion avenae
• Population growth
• modeling