نوع مقاله : بیماری‌شناسی گیاهی

نویسندگان

• حسن مومنی ¹
• حسین براری ²
• حجت الله ربانی نسب ³
• همایون کاظمی ⁴
• فهیمه نظری ⁴

¹ عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور

² بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

³ بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

⁴ بخش تحقیقات بیماریهای گیاهی، موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

لکه‌خرمایی با عامل Pyrenophora tritici-repentis و لکه‌قهوه‌ای با عامل Bipolaris sorokiniana از مهمترین بیماری‌های لکه‌برگی گندم هستند که خسارت قابل توجهی به تولید این محصول در دنیا وارد می‌کنند. در این تحقیق مقاومت تعدادی از لاین‌های مرکز بین‌المللی تحقیقات ذرت و گندم در دو استان شمالی کشور شامل گلستان و مازندران در شرایط مزرعه‌ای مورد بررسی قرار گرفتند. در ایستگاه بایع‌کلا مازندران 19 لاین حساس به لکه‌خرمایی بودند. سایر لاین‌ها هم درجات مختلفی از مقاومت به بیماری لکه‌خرمایی نشان دادند. در خصوص بیماری لکه‌قهوه‌ای غیر از لاین-های شماره 5، 18، 25، 28 و 36 که همگی واکنش نیمه حساس (MS) نسبت به آلودگی نشان دادند بقیه لاین‌ها به این بیماری مقاوم بودند. در ایستگاه قراخیل مازندران 14 لاین واکنش نیمه حساس (MS) و حساس (S) نسبت به بیماری لکه‌خرمایی داشتند در حالیکه غیر از لاین شماره 28 با واکنش نیمه حساس (MS) سایر لاین‌ها به بیماری لکه قهوه‌ای مقاومت بودند. در ایستگاه گرگان (عراقی‌محله) استان گلستان 7 لاین شامل 1، 5، 10، 12، 17، 18 و 47 نسبت به لکه-خرمایی حساسیت داشتند در حالیکه تمامی لاین‌ها نسبت به عامل بیماری لکه‌قهوه‌ای مقاوم بودند. از میان 50 لاین مورد بررسی، 24 مورد شامل لاین‌های شماره 2، 9، 11، 13، 14، 15، 19، 21، 22، 23، 24، 29، 30، 31، 34، 35، 37، 38، 40، 42، 43، 46، 48 و 49 نسبت به هر دو بیماری در سه منطقه مورد ارزیابی در استان‌های مازندران و گلستان مقاومت نشان دادند که در به نژادی ارقام مقاوم به اصلاح‌گران توصیه می شوند.

کلیدواژه‌ها

• Pyrenophora tritici-repentis
• Bipolaris sorokiniana
• حساسیت
• ارزیابی

موضوعات

• بیماری‌شناسی گیاهی

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the dual resistance of a number of wheat lines to tan spot and spot blotch diseases in field

نویسندگان [English]

• Hassan Momeni ¹
• Hosein Barari ²
• Hojatollah Rabbaninasasb ³
• Homayoon Kazemi ⁴
• Fahimeh Nazari ⁴

¹ Scintific memeber of IRIPP

² Department of Plant Protection, Mazandaradn Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Sari, Iran;

³ Department of Plant Protection, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Gorgan, Iran.

⁴ Plant Disrase Research Department, Iranian Research Institute of Plant Protection, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran.

چکیده [English]

Tan Spot and Spot Blotch diseases with the causal agent of Pyrenophora tritici-repentis and Bipolaris sorokiniana respectively are among the most important diseases of wheat leaf spot that are economically damaging across the world. In this study, the resistance of a number of lines of International Maize and Wheat Improvement Center was evaluated in the two northern provinces of the country in field conditions. In Baikola station of Mazandaran 19 lines were susceptible to Tan Spot. Other lines showed various degrees of resistance to Tan Spot. Regarding the Spot Blotch, except lines number 5, 18, 25, 28 and 36, with Moderately Susceptible (MS) reaction to the infection, the rest of the lines were resistant. In Gharakheil station of Mazandaran province, 14 lines showed MS and S reaction to Tan Spot. While, except for line number 28 with MS reaction, other lines were resistance to Spot Blotch. In the Gorgan (Araghimahaleh) station of Golestan province, 7 lines including 1, 5, 10, 12, 17, 18 and 47, were susceptibile to Tan Spot (MS), while all wheat lines showed various degrees of resistance to Spot Blotch. Among 50 lines investigated in this study, 24 lines including 2, 9, 11, 13, 14, 15, 19, 21, 22, 23, 24, 29, 30, 31, 34, 35, 37, 38 , 40, 42, 43, 46, 48 and 49 showed resistance in the three evaluated regions in Mazandaran and Golestan provinces, which are recommended to the breeders for further studies in breeding programs.

کلیدواژه‌ها [English]

• Pyrenophora tritici-repentis
• Bipolaris sorokiniana
• Susceptibility
• Evaluation