محمدرضا نجفی تیرتاشی؛ محمدعلی آقاجانی؛ ناصر صفایی؛ سیامک رحمان‌پور
چکیده
سفیدک داخلی ناشی از Peronospora tabacina، مهم‌ترین بیماری توتون در دنیا و ایران است که در سال 1341 وارد ایران شد. مناطق شمالی کشور بیشترین سطح زیر کشت توتون را داشته و بیش از 70 تا 80 درصد توتون از این مناطق به دست می‌آید. ...
بیشتر
سفیدک داخلی ناشی از Peronospora tabacina، مهم‌ترین بیماری توتون در دنیا و ایران است که در سال 1341 وارد ایران شد. مناطق شمالی کشور بیشترین سطح زیر کشت توتون را داشته و بیش از 70 تا 80 درصد توتون از این مناطق به دست می‌آید. در تعداد 18 سال از 30 سال گذشته، بیماری با شدت‌های مختلف در منطقه تیرتاش ظاهر شده است. این تحقیق با هدف بررسی ارتباط وقوع بیماری با متغیرهای آب‌وهوایی انجام شد. برای این منظور، وقوع بیماری طی سی سال منتهی به سال 1393 به صورت شدت بیماری یادداشت برداری (EP3) و به صورت دو متغیر رتبه‌ای بیانگر رخداد و عدم رخداد بیماری (EP1) و رتبه‌ی شدت (EP2) تبدیل گردید. دوره‌ی رشد توتون به‌عنوان مبنای مدل‌سازی در نظر گرفته شد و چهار پنجره‌ی زمانی در این بازه زمانی تعریف شد و متغیرهای پیشگو از میان 21 متغیر آب‌وهوایی تعیین شدند. همبستگی متغیرها با بیماری نشان داد که بهترین پنجره‌ی زمانی برای پیش‌آگاهی بیماری، تمام طول فروردین ماه (W04) بود و متغیرهای میانگین دمای متوسط (ATA)، مجموع بارش (SP) و میانگین سرعت باد (AWS) دارای بالاترین همبستگی با متغیرهای وابسته بودند. بالاترین کارایی مدل‌های ساخته شده بر اساس متغیرهای EP1، EP2 و EP3 به ترتیب برابر با 80.7، 64.5 و 33.8 درصد بود. بهترین ترکیب دوتایی از متغیرهای پیشگو، با استفاده از متغیرهای میانگین دمای متوسط و مجموع بارش به دست آمد.
