نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• شهرام شاهرخی خانقاه
• مسعود امیرمعافی

موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، صندوق پستی 1454، تهران 19395

چکیده

در این تحقیق، زیست شناسی فرم بی‌بال شته‌ی گندم‌-‌گل‌سرخMetopolophiumdirhodum  که یکی از فراوان‌ترین گونه‌های شته‌ها در مزارع گندم می‌باشد، در شرایط آزمایشگاه با دمای1± 20 درجه‌ی سلسیوس، رطوبت نسبی 60-50 درصد و دوره‌ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور پوره‌های سن یک شته با استفاده از قفس‌های برگی روی برگ‌های گندم رقم مهدوی پرورش داده شدند. ویژگی‌های زیستی شته با آماربرداری روزانه به‌دست آمد و برای محاسبه‌ی پارامترهای جدول زندگی از روش
Carey (1993) استفاده شد. میانگین طول دوره پورگی فرم بی‌بال شته روی گندم رقم مهدوی 37/0±72/10 روز به‌دست آمد. طول دوره‌ی پیش از پوره‌زایی شته 09/0 ± 17/1 روز و طول مدت یک نسل آن (از پوره تا پوره) به‌طور متوسط 370± 89/11 روز به‌دست آمد. حشرات کامل شته طول عمر زیادی داشتند (28/2± 33 روز) و در اکثر مدت عمر خود (37/1 ± 65/17 روز) تولید مثل کردند. منحنی بقای شته گندم‌-‌گل‌سرخ از نوع اول بود. این شته در مرحله‌ی زیستی پوره تلفاتی نداشت و حتی تا 27 روز تلفاتی در جمعیت شته مشاهده نشد که مشابه نحوه رشد ونمو حشرات گیاه‌خوار روی میزبان‌های گیاهی حساس می‌باشد. نتایج بررسی آماره‌های رشد جمعیت پایدار شته نشان داد که از هر ماده مورد آزمایش، 84/33 ماده در نسل بعد حاصل شده است. نرخ ذاتی افزایش جمعیت شته 194/0 نتاج ماده به ازای هر ماده از جمعیت در روز محاسبه گردید. با توجه به مقدار عددی نرخ متناهی افزایش جمعیت، جمعیت شته هر روز نسبت به روز قبل 4/21 درصد افزایش یافت. همچنین برآورد مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (57/3 روز) نیز پتانسیل قابل ملاحظه رشد جمعیت شته‌ی گندم‌-‌گل‌سرخ را روی گندم رقم مهدوی نشان داد

کلیدواژه‌ها

• گندم
• شته‌ی‌ گندم‌–‌گل سرخ
• زیست شناسی
• دموگرافی
• رشد جمعیت

عنوان مقاله [English]

Biology of apterous morph of rose-grain aphid, Metopolophium dirhodum (Hem.: Aphididae) on wheat in laboratory condition

نویسندگان [English]

• Shahram Shahrokhi Khaneghah
• Masoud Amirmaafi

چکیده [English]

Biology of apterous morph of rose-grain aphid, Metopolophiumdirhodum, one of the most abundant  wheat aphids, was studied in a laboratory condition with temperature of 25 ± 1˚ ^C, 50-60% relative humidity, and a photoperiod of 16:8 (L:D) hours. The experiment was carried out by rearing 50 first instar aphid nymphs in leaf cages on wheat (Triticum aestivum cv. Mahdavi). Biological characteristics of aphid were recorded daily and used for estimating population increase parameters according to Carey (1993). Mean nymphal development time of rose-grain aphidwas obtained 10.72 ± 0.37 days. Pre-oviposition period was 1.17±0.09 days and mean generation time of rose-grain aphid (from nymph to next generation nymph) was obtained 11.89 ± 0.37 days. Mean longevity was 42.66 ± 1.87 days. Adult longevity was high (33 ± 2.28 days) and they reproduced during most of their lifespan (17.65 ± 1.37 days). Survival curve of M. dirhodum on wheat was determined as Type І. Regarding to the age specific survival of aphid, nymphs and young adults didn’t suffer any mortality. Like to the development of herbivorous insects on susceptible host plants, there was even no mortality until age 27 (day). Study on stable population parameters revealed that each female produced 33.84 female in next generation (R₀). Intrinsic rate of increase (r_m) was 0.194 female per female per day. Estimating the finite rate of increase (λ) was also indicated 21.4% increment in aphid population per day. Estimation of doubling time (DT) (3.57 days) and mean generation time (T) (18.18 days) was also showed considerable population increase potential of rose-grain aphid on Mahdavi wheat cultivar.

کلیدواژه‌ها [English]

• biology
• demography
• population increase
• rose-grain aphid
• Wheat