نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• امین مقبلی قرایی ¹
• مهدی ضیاءالدینی ¹
• محمدامین جلالی ¹
• حسینعلی لطفعلی‌زاده ²

¹ گروه گیاهپزشکی، دانشگاه ولی‎عصر(عج) رفسنجان، رفسنجان، ایران

² بخش تحقیقات گیاه‎پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، تبریز، ایران

چکیده

پسیل آسیایی مرکباتDiaphorina citri Kuwayama  (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران می‎باشد. طی چندین مرحله نمونه‎برداری از باغ‎های مرکبات آلوده به پسیل به منظور جمع‌آوری و شناسایی گونه‎ی غالب در شهرستان جیرفت و انجام مطالعات رفتاری روی پارازیتوئید آن، فعالیت یک گونه زنبور از خانواده­ی Encyrtidae روی درختان لیموشیرین Citrus limetta (Rutaceae) آلوده، در منطقه­ی کوشکمور شهرستان جیرفت واقع در استان کرمان با مشخصات جغرافیایی 28 درجه و 19 دقیقه‎ی عرض شمالی، 58 درجه و 14 دقیقه‎ی طول شرقی و با ارتفاع 549 متر از سطح دریا، در اردیبهشت سال‎های 1389 و 1390، مشاهده گردید. نمونه‎ها توسط نویسنده‌ی چهارم به نام Psyllaephagus procerus Mercet, 1921شناسایی گردید که گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب می‌گردد (1, 2). در حال حاضر این گونه با گونه‎ی Metaprionomitus procerus Mercet, 1921 مترادف است (3) و از این جنس تاکنون گونه‎هایP. pistaciae Ferrière, 1961، P. stenopsyllae (Tachikawa, 1963) و P. zdeneki Noyes & Fallahzadeh, 2005 از ایران گزارش شده‎اند (1).
طول بدن در ماده‏ها 3/1 میلی‏متر و در نرها 1/1 میلی‎متر. اولین بند شاخک هم‎اندازه‎ی 4-5 بند اول فونیکول، طول بندهای 1 تا 4 فونیکول بلندتر از عرض آن، ولی بندهای 5 و 6 دارای طول و عرض مساوی هستند، پاها به طور کامل زرد رنگ نبوده و ران پای عقب و در برخی از موارد، بخشی از ساق پاهای میانی و عقبی تیره رنگ هستند، کوکساها تیره‏رنگ، رگبال Marginal نوک تیز شده و تقریباً طول و عرض برابری دارد و از 5/2 برابر رگبال Stigmal کوتاه‎تر است، سپرچه سبز و یا سبز مایل به آبی است، شکم بلندتر از سینه نبوده و یا بطور جزئی بلندتر از آن است (4).
تا کنون گیاه Fraxinus sp.. از خانواده‎ی Oleaceae و Pyrus communis از خانواده‎ی Rosaceae میزبان‌های گیاهی مرتبط با این زنبور معرفی شده‌اند. جمع‎آوری این زنبور از روی درختان لیمو شیرین آلوده به پسیل آسیایی مرکبات یک ارتباط جدید میزبان گیاهی- گیاه‎خوار- زنبور پارازیتوئید در دنیا محسوب می‎گردد. این گونه به عنوان پارازیتوئید اولیه پوره‌های حشراتی از راسته‎ی Hemiptera شناخته شده است. میزبان‎های گزارش ‌شده عبارتند از: Eulecanium ciliatum (Hem.: Coccidae)Cacopsylla sp.،Cacopsylla pyri  وPsyllopsis fraxini  (Hem.: Psyllidae).
تا کنون وجود این زنبور از ارمنستان، آذربایجان، اسپانیا، گرجستان، مجارستان، ایتالیا، مولداوی، مغولستان، لهستان، روسیه، ترکیه و اکراین گزارش شده است(3). نمونه‎هایی از این گونه در آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه ولی‎عصر^(عج) رفسنجان و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی نگهداری می‌شوند. 

کلیدواژه‌ها

• Psyllaephagus procerus

عنوان مقاله [English]

Report of Psyllaephagus procerus Mercet (Hym.: Encyrtidae) as parasitoid of the Diaphorina citri (Hem.: Psyllidae) from Iran (short report)

نویسندگان [English]

• A. Moghbeli-Gharaei ¹
• M. Ziaaddini ¹
• M. A. Jalali ¹
• H. Lotfalizadeh ²

چکیده [English]

The Asian citrus psyllid, Diaphorina citri Kuwayama (Hemiptera: Psyllidae), is one of the most important pests of citrus in Iran, through transmitting Candidatus Liberibacter asiaticus the bacterial pathogenic agent of important and destructive disease known as huanglongbing (HLB) or greening. Several samplings were carried out in infected orchards of sweet lemon trees Citrus limetta (Rutaceae) in May 2011 and 2012 at Koshkmor, Jiroft region of Kerman province (N= 28° 19' 54.32" , E= 58° 14' 46.17",  549 m a.s.l.) to collect and identify the dominant parasitoid species for subsequent ethological studies. The reared parasitoid specimens were identified by the fourth author (HL) as Psyllaephagus procerus Mercet, 1921 (Hym.: Encyrtidae), that is a new report from Iran (1, 2). This species is a synonym of Metaprionomitus procerus Mercet, 1921 (3). So far species P. pistaciae Ferrière, P. stenopsyllae (Tachikawa) and P. zdeneki Noyes & Fallahzadeh, have been reported from Iran (1).
Body length in females 1.3 mm and in males 1.1 mm; scape 4 to 5 times as long as funicle segments combined; 1st-4th funicular segments longer than broad, 4th and 5th funicular segments quadrate.
Legs at least in part darkened (at least coxae of one pair of legs or hind femur are darkened); mid and hind tibiae darkened; marginal vein punctiform or little longer than broad and not less than 2.5 times shorter than stigmal vein; scutellum green or blue-green; gaster not longer or only slightly longer than thorax (4).
Fraxinus sp. (Planta: Oleaceae) and Pyrus communis (Planta: Rosaceae) have been reported as host plant for this encyrtid (3). This study let us to add Citrus limetta (Rutaceae) as a new associated host plant for P. procerus.
This species is a nymphal parasitoid of Hemiptera. Hosts reported include: Eulecanium ciliatum (Hem.: Coccidae)and  Cacopsylla sp., Cacopsylla pyri and Psyllopsis fraxini(Hem.: Psyllidae) (3).
This parasitoid has been reported from Armenia, Azerbaijan, Georgia, Hungary, Italy, Moldova, Mongolia, Poland, Russia, Spain, Turkey and Ukraine (3).
The specimens were deposited in the collection of Department of Entomology, Vali-e-AsrUniversity of Rafsanjan and East-AzarbaijanResearchCenter for Agriculture and Natural Resources.

کلیدواژه‌ها [English]

• Psyllaephagus procerus