آفات و بیماری‌های گیاهی

بررسی تنوع جمعیت‌‌های گل جالیز مصری (Orobanche aegyptiaca) در واکنش به علف‌کش‌‌ها و بنزوتیادیازول در گوجه فرنگی (Lycopersicum esculentum)

نوشین نظام آبادی؛ حمید رحیمیان مشهدی؛ اسکندر زند؛ حسن محمد علیزاده؛ محمدرضا نقوی

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 103-118

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100564

چکیده

آگاهی از تنوع جمعیت‌‌های گل جالیز در واکنش به علف‌کش‌‌ها می‌تواند کمک بزرگی در راستای بهبود مدیریت آن‌‌ها باشد. پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل طی سال‌های 1389 و 1390 در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی ... بیشتر آگاهی از تنوع جمعیت‌‌های گل جالیز در واکنش به علف‌کش‌‌ها می‌تواند کمک بزرگی در راستای بهبود مدیریت آن‌‌ها باشد. پژوهشی به صورت آزمایش فاکتوریل طی سال‌های 1389 و 1390 در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. عامل اول 12 جمعیت گل جالیز مناطق مختلف کشور و عامل دوم سه بار پاشش علف‌کش گلایفوزیت (41%EC) به مقدار 21 و 41 ‌میلی‌لیتر ماده مؤثره در هکتار، علف‌کش سولفوسولفورون (75%WG) 27 و 50 گرم ماده مؤثره در هکتار و همچنین محلول پاشی بوته‌‌های گوجه فرنگی با غلظت‌‌های 15، 20 و 30 پی پی ام ماده مؤثره بنزوتیادیازول، 30، 40 و 50 روز پس از نشاء و قرارگیری بذور آن به مدت 36 ساعت در 15، 20 و 30 پی پی ام بنزوتیادیازول، شاهد با و بدون گل جالیز بودند. درصد کاهش تراکم، وزن خشک گل جالیز نسبت به شاهد آلوده و درصد افت عملکرد گوجه فرنگی نسبت به شاهد بدون آلودگی، محاسبه شد. بهترین تیمار برای کنترل گل جالیز به جز جمعیت ارومیه، تیمار سولفوسولفورون 50 گرم ماده مؤثره در هکتار با سه بار پاشش بود وفقط جمعیت گل جالیز بهشهر را کاملاً کنترل کرد. جمعیت ارومیه با گلایفوزیت 41 ‌میلی‌لیتر در هکتار بهتر کنترل شد. بنزوتیادیازول بجز تیمار سه بار محلول پاشی با غلظت 30 پی پی ام ماده مؤثره، کارایی مناسبی در کنترل گل جالیز نداشت.

بررسی خصوصیات بیولوژیکی و مولکولی دو جدایه ویروس ایکس سیب‌زمینی در استان همدان

ندا شکراللهی؛ رضا پوررحیم؛ شیرین فرزادفر؛ سعید نظری

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 119-130

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100565

چکیده

به منظور تعیین پراکنش ویروس ایکس سیبزمینی طی سال‌های 1389 و 1390، از مناطق کشت اصلی سیب‌زمینی در استان همدان شامل بهار، رزن و کبودرآهنگ بازدید و مجموعاً 456 نمونه برگی (تعداد 132 و 324 نمونه به ترتیب علائمدار ... بیشتر به منظور تعیین پراکنش ویروس ایکس سیبزمینی طی سال‌های 1389 و 1390، از مناطق کشت اصلی سیب‌زمینی در استان همدان شامل بهار، رزن و کبودرآهنگ بازدید و مجموعاً 456 نمونه برگی (تعداد 132 و 324 نمونه به ترتیب علائمدار و تصادفی) از 9 مزرعه جمع آوری شد. نتایج آزمون الایزا نشان دهنده آلودگی 42 نمونه تصادفی با ویروس ایکس سیب زمینی بود. میزان وقوع آلودگی به این ویروس به ترتیب کاهش در مناطق بهار (3/18%)، رزن (5/12%) و کبودرآهنگ (2/9%) تعیین گردید. جهت بررسی خصوصیات مولکولی، ناحیه ژن پروتئین پوششی دو جدایه ایرانی IRN-HB1 و IRN-HK2 بترتیب از مناطق بهار و کبودرآهنگ بطول حدود 750 جفت باز با استفاده از آغازگرهای اختصاصی تکثیر و توالی نوکلئوتیدی این قطعات تعیین گردید. آنالیز تبارزایی نشان داد که دو جدایه ایرانی مورد مطالعه در گروه اروپا-آسیا (Eurasia) قرار می‌گیرند و با جدایهPVX نخود فرنگی خویشاوندی نزدیکی داشتند. طول ژن پروتئین پوششی دو جدایه مورد بررسی 714 نوکلئوتید بود که منجر به تولید یک پروتئین فرضی با 237 آمینواسید می‌گردد. میزان همولوژی توالی نوکلئوتیدی ژن پروتئین پوششی بین 7/78 درصد با جدایه هلندی (رس شمار X88785) از گروه شماره دو تا 2/99 درصد با جدایه ایرانی (رس شمار FJ461343) و برای دو جدایه ایرانی 100 درصد تعیین گردید. هر چند که جدایه‌های ایرانی مورد مطالعه در این بررسی در گروه اروپا-آسیا قرار گرفتند ولی هنوز مشخص نیست که آنها جدایههای غالب این ویروس در ایران باشند. این اولین گزارش از آنالیز تبارزایی جدایههای سیبزمینی PVX از ایران واقع در منطقه mid-Eurasia می‌باشد.

تنوع بیماری‌زائی جدایه‌‌های Pythium aphanidermatum عامل پوسیدگی ریشه چغندرقند در ‌ایران

مژده کاکوئی نژاد؛ سید باقر محمودی؛ پیمان نوروزی؛ جمشید سلطانی

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 131-144

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100566

چکیده

در سال‌های 1386 تا 1389 از مناطق عمده کشت چغندرقند در مراحل مختلف رشد محصول نمونه برداری شد. از مجموع 71 نمونه بیمار، 23 جدایه P. aphanidermatum خالص سازی و شناسائی گردید. بررسی تنوع بیماریزائی در مراحل بذر، گیاهچه ... بیشتر در سال‌های 1386 تا 1389 از مناطق عمده کشت چغندرقند در مراحل مختلف رشد محصول نمونه برداری شد. از مجموع 71 نمونه بیمار، 23 جدایه P. aphanidermatum خالص سازی و شناسائی گردید. بررسی تنوع بیماریزائی در مراحل بذر، گیاهچه و گیاه بالغ، نشان داد که جدایه‌‌های P. aphanidermatum از نظر بیماریزائی اختلاف معنی داری با یکدیگر دارند. جدایه‌‌های مورد بررسی در سه گروه بیماریزای قوی، متوسط و ضعیف گروه بندی شدند. در هر سه مرحله از آزمون بیماریزائی جدایه 8P از استان آذربایجان غربی، بیماریزاترین جدایه در بین جدایه‌‌های مورد بررسی بود. همچنین از واکنش زنجیره‌ای پلی مراز جهت تائید شناسائی جدایه‌‌هایP. aphanidermatum استفاده شد. نتایج نشان داد که در جدایه‌‌های P. aphanidermatum آغازگر OPA-15‌ ایجاد یک قطعه تقریبی 2000 جفت بازی (bp) و آغازگر OPB-08‌ ایجاد دو قطعه تقریبی 1000 و 1850 جفت بازی (bp) نمود. ‌این سه قطعه در تمام جدایه‌‌های P. aphanidermatum مورد بررسی، تکثیر شد. الگوی بدست آمده در جدایه‌‌های P. aphanidermatum با هیچکدام از جدایه‌‌های P. ultimum، P. oligandrum، P. deliense،Phytophthora drechsleri ، Fusarium solani و Rhizoctonia solani شباهت نداشت. به‌این ترتیب می‌توان از دو آغازگر OPA-15 و OPB-08 در شناسایی جدایه‌های P. aphanidermatumاز گونه‌‌های دیگر پی‌تیوم و سایر قارچ‌های مسبب پوسیدگی ریشه چغندرقند استفاده نمود.

تعیین فنولوژی و کاربرد سامانه اطلاعات جغرافیایی برای مدیریت یولاف وحشی زمستانه در مزارع گندم

مهدی مین‌باشی‌معینی؛ حمید رحیمیان‌مشهدی؛ محمدعلی باغستانی؛ حسن محمد علیزاده؛ میرمسعود خیرخواه؛ سیدحسین ناظرکاخکی؛ احمد دیه‌جی

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 145-160

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100567

چکیده

مدیریت علف هرز یولاف وحشی زمستانه در مزارع گندم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و اطلاعات مربوط به فنولوژی تطبیقی، بر اساس درجه- روز رشد تجمعی مربوط به هر مرحله از رشد، آزمایشی در 4 منطقه از ... بیشتر مدیریت علف هرز یولاف وحشی زمستانه در مزارع گندم با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و اطلاعات مربوط به فنولوژی تطبیقی، بر اساس درجه- روز رشد تجمعی مربوط به هر مرحله از رشد، آزمایشی در 4 منطقه از کشور شامل زنجان، کرج، ورامین و آمل در دو سال زراعی 86 - 1385و 87-1386 مورد ارزیابی قرار گرفت. نقشههای مدیریتی علفهای هرز با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی برای استان مازندران تهیه شد. با وجود اختلافات زیادی که از لحاظ تقویم زمانی در فنولوژی تطبیقی یولاف وحشی زمستانه با گندم در سالها و مناطق مختلف وجود داشت، اما از نظر نیاز حرارتی لازم برای رسیدن به مراحل رشدی مشابه، اختلافات فاحشی دیده نشد. زمان شروع و خاتمه کنترل شیمیایی یولاف وحشی زمستانه بصورت پس رویشی در مزارع گندم در اقلیمهای مختلف به ترتیب 400 و 1000 درجه- روز رشد (دمای پایه صفر درجه سانتیگراد) در دوره رشدی گندم توصیه میگردد. با استفاده از نقشههای مدیریتی که در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه شده‌اند میتوان زمانهای مناسب شروع مدیریت شیمیایی (پس رویشی)، خاتمه مدیریت شیمیایی (پس رویشی)، مدیریت پیش رویشی یولاف وحشی زمستانه و مصرف کود نیتروژن را جهت کاهش رقابت یولاف وحشی زمستانه با گندم در مناطق مختلف اقلیمی( استان مازندران) پیشبینی و مدیریت نمود.

ویروس پسوروز مرکبات، عامل عارضه نقش حلقوی در درختان پرتقال تامسون ناول در شرق مازندران

فائزه فلکی؛ سید وحید علوی؛ فرشاد رخشنده رو

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 161-172

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100568

چکیده

ویروس پسوروز مرکبات (CPV)، عامل یکی از بیماری‌‌های خسارت‌زای مرکبات در جهان است. در سال‌‌های اخیر عارضه ای روی درختان تامسون ناول با پایه‌‌های نارنج یا سیترنج در شرق استان مازندران مشاهده گردیده که ... بیشتر ویروس پسوروز مرکبات (CPV)، عامل یکی از بیماری‌‌های خسارت‌زای مرکبات در جهان است. در سال‌‌های اخیر عارضه ای روی درختان تامسون ناول با پایه‌‌های نارنج یا سیترنج در شرق استان مازندران مشاهده گردیده که باعث ایجاد علائمی از قبیل نقوش یا لکه‌‌های حلقوی روی میوه بالغ، به خصوص در اطراف گلگاه، و لکه‌‌های زرد رنگ گسترده و حلقوی بر روی برگ‌های مسن می‌گردد. درختان مبتلا دچار ریزش شدید میوه از زمان رنگ اندازی می‌گردند. به منظور بررسی عامل بیماری فوق نمونه برداری از سرشاخه‌‌های بهاره درختان مبتلا صورت پذیرفت. بررسی‌‌های سرولوژیک اولیه با انجام الایزای غیر مستقیم و با استفاده از پادتن تک همسانهMA-13C5 ، موید حضور ویروس پسوروز مرکبات در نمونه‌‌های آلوده بود. واکنش زنجیره ای پلیمراز معکوس(RT-PCR) با چهار جفت آغازگر اختصاصی مرتبط با جدایه‌‌های ICRSV ،CRSV-4 ،CPV-RNA2 وCPV-CPG روی برگ‌‌های جمع آوری شده از سی اصله درخت پرتقال تامسون ناول صورت گرفت. نمونه‌‌های مورد بررسی فقط با آغازگر اختصاصی مرتبط با جدایه ویروس لکه حلقوی (CRSV-4) واکنش داده و یک قطعه اختصاصی bp218 تکثیر شد. طول قطعه به دست آمده با قطعه‌ای که از جدایه‌‌های لکه حلقوی ویروس پسوروز مرکبات در سایر مناطق جهان به دست آمده، مشابه بود. هفت جدایه انتخاب شده برای نموده‌سازی، بر اساس علائم ایجاد شده روی گیا‌هان محک به دو گروه بیولوژیکی تفکیک شدند. با توجه به نتایج به دست آمده و تشابه علائم ایجاد شده توسط جدایه‌‌های مورد مطالعه با سایر جدایه‌‌های لکه حلقوی ویروس پسوروز مرکبات گزارش شده از کشور‌های مختلف، این جدایه‌‌ها را می‌توان در گروه بدون علائم تنه تیپ B ویروس پسوروز مرکبات جای داد.

اثر کائولین فرآوری شده بر آفتاب سوختگی میوه‌های انار

حسین فرازمند

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 173-184

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100569

چکیده

عارضه آفتاب سوختگی و ترکیدگی میوه انار، یکی از عوامل مهم خسارتزای انار در ایران و سایر کشورهای تولید کننده آن است. این عارضه موجب کاهش کمی و کیفی انار می‌گردد. در سال 1389، تأثیر ماده طبیعی کائولین فرآوری ... بیشتر عارضه آفتاب سوختگی و ترکیدگی میوه انار، یکی از عوامل مهم خسارتزای انار در ایران و سایر کشورهای تولید کننده آن است. این عارضه موجب کاهش کمی و کیفی انار می‌گردد. در سال 1389، تأثیر ماده طبیعی کائولین فرآوری شده (سپیدان® WP) به صورت محلول پاشی، در دو منطقه ساوه و گرمسار بر روی ارقام ملس و گلوباریک، در قالب طرح آماری بلوک‌های کامل تصادفی بررسی شد. این محلول چهار مرتبه به فواصل 4 تا 5 هفته، در دو غلظت 3 و 5 درصد، در فاصله زمانی خرداد تا شهریور ماه روی درختان پاشیده شد. در زمان برداشت میزان شاخص آفتاب سوختگی و ترکیدگی در میوه‌ها بررسی گردید. میانگین شاخص آفتاب سوختگی میوه‌های انار در تیمارهای شاهد و محلول پاشی شده با کائولین پنج درصد، به ترتیب، 15/4 و 77/1 بدست آمد. در این به ترتیب، حدود 7/44 و 2/4 درصد میوه‌ها دارای آفتاب سوختگی شدید شدند. نتایج بیانگر کاهش ترکیدگی میوه به میزان 64 درصد و افزایش میانگین وزن میوه‌ها به میزان 9 درصد نسبت به شاهد بود. نتایج بررسی میزان کلروفیل برگ و فتوسنتز در درختان شاهد و محلول پاشی شده با کائولین فاقد اختلاف معنی‌دار بود که نشان دهنده عدم تأثیر سوء کائولین روی درختان انار می‌باشد. با توجه به نتایج بدست آمده، چهار بار محلول پاشی درختان انار با کائولین فرآوری شده با غلظت پنج درصد، به فواصل 4 تا 5 هفته، می‌تواند خسارت آفتاب سوختگی میوه‌های انار را کاهش دهد.

گزارش زنبور (Psyllaephagus procerus Mercet (Hym.:Encyrtidae، پارازیتوئید پسیل آسیایی مرکبات Diaphorina citri Hem.:Psyllidae از ایران (گزارش کوتاه)

امین مقبلی قرایی؛ مهدی ضیاءالدینی؛ محمدامین جلالی؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 185-186

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100571

چکیده

پسیل آسیایی مرکباتDiaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران می‎باشد. طی چندین مرحله ... بیشتر پسیل آسیایی مرکباتDiaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران می‎باشد. طی چندین مرحله نمونه‎برداری از باغ‎های مرکبات آلوده به پسیل به منظور جمع‌آوری و شناسایی گونه‎ی غالب در شهرستان جیرفت و انجام مطالعات رفتاری روی پارازیتوئید آن، فعالیت یک گونه زنبور از خانوادهی Encyrtidae روی درختان لیموشیرین Citrus limetta (Rutaceae) آلوده، در منطقهی کوشکمور شهرستان جیرفت واقع در استان کرمان با مشخصات جغرافیایی 28 درجه و 19 دقیقه‎ی عرض شمالی، 58 درجه و 14 دقیقه‎ی طول شرقی و با ارتفاع 549 متر از سطح دریا، در اردیبهشت سال‎های 1389 و 1390، مشاهده گردید. نمونه‎ها توسط نویسنده‌ی چهارم به نام Psyllaephagus procerus Mercet, 1921شناسایی گردید که گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب می‌گردد (1, 2). در حال حاضر این گونه با گونه‎ی Metaprionomitus procerus Mercet, 1921 مترادف است (3) و از این جنس تاکنون گونه‎هایP. pistaciae Ferrière, 1961، P. stenopsyllae (Tachikawa, 1963) و P. zdeneki Noyes & Fallahzadeh, 2005 از ایران گزارش شده‎اند (1). طول بدن در ماده‏ها 3/1 میلی‏متر و در نرها 1/1 میلی‎متر. اولین بند شاخک هم‎اندازه‎ی 4-5 بند اول فونیکول، طول بندهای 1 تا 4 فونیکول بلندتر از عرض آن، ولی بندهای 5 و 6 دارای طول و عرض مساوی هستند، پاها به طور کامل زرد رنگ نبوده و ران پای عقب و در برخی از موارد، بخشی از ساق پاهای میانی و عقبی تیره رنگ هستند، کوکساها تیره‏رنگ، رگبال Marginal نوک تیز شده و تقریباً طول و عرض برابری دارد و از 5/2 برابر رگبال Stigmal کوتاه‎تر است، سپرچه سبز و یا سبز مایل به آبی است، شکم بلندتر از سینه نبوده و یا بطور جزئی بلندتر از آن است (4). تا کنون گیاه Fraxinus sp.. از خانواده‎ی Oleaceae و Pyrus communis از خانواده‎ی Rosaceae میزبان‌های گیاهی مرتبط با این زنبور معرفی شده‌اند. جمع‎آوری این زنبور از روی درختان لیمو شیرین آلوده به پسیل آسیایی مرکبات یک ارتباط جدید میزبان گیاهی- گیاه‎خوار- زنبور پارازیتوئید در دنیا محسوب می‎گردد. این گونه به عنوان پارازیتوئید اولیه پوره‌های حشراتی از راسته‎ی Hemiptera شناخته شده است. میزبان‎های گزارش ‌شده عبارتند از: Eulecanium ciliatum (Hem.: Coccidae)Cacopsylla sp.،Cacopsylla pyri وPsyllopsis fraxini (Hem.: Psyllidae). تا کنون وجود این زنبور از ارمنستان، آذربایجان، اسپانیا، گرجستان، مجارستان، ایتالیا، مولداوی، مغولستان، لهستان، روسیه، ترکیه و اکراین گزارش شده است(3). نمونه‎هایی از این گونه در آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه ولی‎عصر(عج) رفسنجان و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی نگهداری می‌شوند.

گزارش زنبور پارازیتویید (Halticoptera polita (Hym.: Pteromalidae) (Walker, 1834 از ایران (گزارش کوتاه)

سمیه صادقی؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 187-188

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100572

چکیده

شب پره مینوز صنوبر Phyllonorycter populifoliella (Treitschke) (Lep.: Gracillariidae) یکی از آفات مهم صنوبر میباشد که در تمام مناطق کشور روی انواع صنوبر با درجهی اهمیت اقتصادی زیاد انتشار دارد. لاروهای شب‌پره مینوز صنوبر با نفوذ ... بیشتر شب پره مینوز صنوبر Phyllonorycter populifoliella (Treitschke) (Lep.: Gracillariidae) یکی از آفات مهم صنوبر میباشد که در تمام مناطق کشور روی انواع صنوبر با درجهی اهمیت اقتصادی زیاد انتشار دارد. لاروهای شب‌پره مینوز صنوبر با نفوذ به درون برگ، دالان‌های گرد و تاولی شکلی روی آن‌ ایجاد می‌کنند. این حشره یکی از آفات مهم نهالستانهای صنوبر در استان آذربایجان‌غربی محسوب می‌شود. این آفت دارای دشمنان طبیعی بسیاری است که در کنترل طبیعی جمعیت آن در نقاط مختلف نقش دارند. در بررسی که به منظور شناسایی زنبورهای پارازیتوئید این آفت در منطقه شاهین‌دژ (استان آذربایجان‌غربی) طی سال 1389 انجام شد نمونه‌های آلوده به مینوز در محمودآباد شاهیندژ (N 36˚ 43' 08" و E 46˚ 30' 55") جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاهی پرورش داده شد. زنبورهای خارج شده در ظروف پرورش، جداسازی و به شیشه‌های حاوی الکل انتقال داده شدند. پس از مطالعه زنبورهای موجود در الکل از برخی از مشخصات کلیدی و مهم هر کدام از گونهها اسلایدهای میکروسکوپی و عکسها تهیه شد. شناسایی نمونه‌ها در حد گونه توسط نگارندهی دوم انجام گرفت که بدین منظور از کلید شناسایی ارائه شده توسط (Bouček (1965 استفاده شد (1). زنبور پارازیتویید تحت عنوان Halticoptera polita (Walker, 1834) از خانواده Pteromalidae شناسایی گردید که برای نخستین بار از روی مینوز صنوبر گزارش میشود. از مهمترین مشخصات مورفولوژیک این گونه می توان به موارد زیر اشاره کرد: اولین بند شاخک هم اندازه طول چشم، نسبت به دیگر بندها بزرگ‌تر و با فاصله‌ی زیادی از چشم های مرکب. بندهای فونیکول چهارگوش. در بال جلوئی رگبال کناری طولانی‌تر از رگبال پس‌کناری و 5/3- 5/1 برابر طولانی‌تر از رگبال استیگمال است. در جنس نر پالپ آرواره‌ی پائین کم و بیش تغییر شکل یافته و متورم و دومین بند آرواره پائین (Stipes) اغلب طویل نیست. موهای انتهای شکم اندازه نامساوی دارند (3). زنبور پارازیتویید Halticoptera polita از بسیاری از نقاط دنیا گزارش شده است که از آن جمله می‌توان به شمال غرب اروپا، سوئد، چکسلواکی سابق، رومانی، آلمان، ترکیه، اروپا، ایرلند شمالی، بلژیک، مجارستان، نیوزلند، چین، سودان و انگلستان اشاره کرد (2, 4) ولی تاکنون از ایران گزارش نشده است. این گونه به عنوان پارازیتوئید چندین خانواده از دوبالان، بال‌غشائیان و بال‌پولک‌داران از بسیاری از نقاط جهان گزارش شده است (4).

گزارش یک گونه از کنه‌های خانواده (Parasitidae (Acari: Mesostigmata از ایران (گزارش کوتاه)

نازنین مهرزاد؛ مرضیه مثنوی‌پور؛ شهروز کاظمی؛ ملیحه لطیفی؛ مهدی ضیاء‌الدینی

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 189-190

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100574

چکیده

کنههای خانوادهی Parasitidae با بیش از 400 گونهی شناخته شده، دارای پراکنش جهانی بوده و شکارگران آزادزی هستند که از تخم و مراحل نابالغ بندپایان خاکزی و نماتدها تغذیه میکنند (1). این خانواده شامل دو ... بیشتر کنههای خانوادهی Parasitidae با بیش از 400 گونهی شناخته شده، دارای پراکنش جهانی بوده و شکارگران آزادزی هستند که از تخم و مراحل نابالغ بندپایان خاکزی و نماتدها تغذیه میکنند (1). این خانواده شامل دو زیرخانوادهی Pergamasinae و Parasitinae است که اعضای زیرخانوادهی Pergamasinae اغلب به زیستگاههای نسبتاً پایدار مانند لاشبرگ کف جنگلها و چمنزارها، خزهها و علفهای دریایی پوسیده تمایل دارند و روابط همسفری در بین اعضای این زیرخانواده تا کنون مشاهده نشده است. اعضای زیرخانوادهی Parasitinae در زیستگاههای ناپایا مانند کود، کمپوست، آشیانهی پستانداران و حشرات کوچک و دئوتونمف آنها نیز اغلب به صورت همسفر یا فورتیک (Phoretic) روی حشرات یافت میشوند (4). جنسSaprogamasus Willmann, 1949 با معرفی گونهی S. ambulacralis Willmann, 1949 با دارا بودن صفحات پیشسینهای کوچک و اسکلروتینی، صفحهی سینهای با حاشیهی عقبی مستقیم، صفحات پسسینهای مجزا و بدن کماسکلروتینی از جنس Trachygamasus Berlese, 1905 جدا معرفی شد که این طبقهبندی توسط عدهای از متخصصان پذیرفته شد، اما اغلب متخصصان معتقد به مترادف بودن این دو جنس هستند که ما نیز از طبقهبندی اخیر پیروی میکنیم (1). از میان گونههای گزارش شده از ایران که متعلق به 11 جنس هستند تنها یک گونه از کنههای این جنس با نام T. gracilis Karg, 1971 از روی لاشه موش از ایران گزارش شده است (2, 3). در بررسیهای انجام شده روی کنههای میاناستیگمای خاکزی در شمالغرب استان کرمان و نیز میاناستیگمایان مرتبط با سختبالپوشان در منطقهی بم، کنهی T. ambulacralis از خاک و لاشبرگ در منطقهی مانی (17/1/1391) و همچنین مرتبط با سوسک Oryctes elegans Prell در منطقهی سه کهور (7/2/1391) جمعآوری و شناسایی شد که گونهای نزدیک به T. gracilis و گزارشی جدید برای فون کنههای ایران است. این گونه با داشتن بدن بزرگتر (900-700 میکرومتر)، وجود 18-15 جفت موی اُپیستونوتال، شش جفت موی پیشمخرجی روی صفحهی شکمی و صفحات پیشسینهای کوچک و ذوزنقهای شکل از گونهی نزدیک (T. gracilis) که دارای بدن کوچکتر (475-400 میکرومتر)، 15-14 جفت موی اُپیستونوتال، هفت جفت موی پیشمخرجی روی صفحهی شکمی و صفحات پیشسینهای بزرگتر و تقریباً دایرهای شکل میباشد قابل شناسایی است. گونهی T. ambulacralis جمعآوری شده از ایران با دارا بودن ویژگیهای فوق و طول ایدیوزوما 713-688 میکرومتر از گونهی T. gracilis تفکیک میشود.

گزارش زنبور (Thysanus ater (Hym.: Signiphoridae پارازیتویید سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh از ایران (گزارش کوتاه)

آرش ابراهیمی؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده؛ محمد حسین کاظمی

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 191-192

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100575

چکیده

سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh از خانوادهی Diaspididae، یکی از آفاتی است که در سال‌های اخیر در اکثر نقاط میوهخیز ایـران طغیان کرده و مـوجب خسارات فـراوان گـردیده است. این حشره با مـکیدن شیره گیاهی و ... بیشتر سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh از خانوادهی Diaspididae، یکی از آفاتی است که در سال‌های اخیر در اکثر نقاط میوهخیز ایـران طغیان کرده و مـوجب خسارات فـراوان گـردیده است. این حشره با مـکیدن شیره گیاهی و ایجاد اختلالات فیزیولوژیک باعث ضعف شدید و مرگ درختان میزبان میگردد. درختان آلوده دارای برگهای کوچک و رنگ پریده، میوههای بدشکل و ریز و سرشاخههای خشک میباشند. در بررسی که به منظور شناسایی زنبورهای پارازیتویید این آفت در منطقهی شمالی استان آذربایجان‌شرقی به عمل آمد طی اردیبهشت و خرداد ماه سال 1389 نمونه‌های آلوده به سپردار سیب در منطقه کمارسفلی شهرستان جلفا (4291738 y =586294s38x =) جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاهی پرورش داده شد. زنبورهای خارج شده در ظروف پرورش، جداسازی و به شیشههای حاوی الکل انتقال داده شدند. پس از مطالعهی زنبورها و مقایسه آن با کلیدهای شناسایی موجود، توسط نگارندهی دوم مورد شناسایی قرار گرفتند. زنبور پارازیتویید تحت عنوان Thysanus ater Walker, 1840 از خانواده‌ی Signiphoridae شناسایی گردید. فعالیت زنبور پارازیتویید Thysanus aterدر بسیاری از نقاط دنیا مشاهده شده است که از آن جمله میتوان به اروپا، ترکیه و هنداشاره کرد (2) و برای نخستین بار از ایران گزارش می‌شود. از مهم‌ترین مشخصات مورفولوژیکی این گونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: طول حـشره ماده 75/0 میلی‌متر با رنگ عمومی تیره، بال جلـویی در ناحیه نیمه ابتدایی تیرهرنگ، مابقی شفاف بالعقب شفاف؛ عرض سر 63/1 برابر عرض فرق جلویی سر، عرض فرق جلویی سر برابر 68/0طول چماق شاخکی است؛ طول پدیسل شاخک 7/0 طول ناحیه اسکیپ، بندهای F1 تا F3 شاخک باریک و آنلیفرم، F4 چهار گوش و چـماق 29/2 برابر طویل‌تر از طول بند اول شاخک می‌‌باشد؛ طول بال جلو حدود سه برابر عرض آن و بال عقب در حدود 8 برابر طویلتر از عرض آن است؛ طول ریشکهای حاشیهای در حدود 5/2 برابر عرض بال است؛ تخمریز 27/3 برابر طویلتر از ساق پای میانی و 98/1 برابر طویلتر از ساق پای عقبی میباشد (1). این نمونه‌ها در کلکسیون حشرات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی نگهداری می‌شوند.

گزارش جدید دو گونه از کنه‌های جنس (Antennoseius Berlese (Mesostigmata: Ascidae از ایران (گزارش کوتاه)

شهروز کاظمی؛ شیما یزدان پناه

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 193-196

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100576

چکیده

کنههای جنس Antennoseius Berlese, 1916 شکارگرانی آزادزی متعلق به خانواده Ascidae هستند که با داشتن حدود 60 گونهی توصیف شده از سراسر جهان به دو زیرجنس Antennoseius (بدون ناخن و آمبولاکروم روی پنجه پای نخست) و زیرجنس Vitzthomia ... بیشتر کنههای جنس Antennoseius Berlese, 1916 شکارگرانی آزادزی متعلق به خانواده Ascidae هستند که با داشتن حدود 60 گونهی توصیف شده از سراسر جهان به دو زیرجنس Antennoseius (بدون ناخن و آمبولاکروم روی پنجه پای نخست) و زیرجنس Vitzthomia Thor, 1930 (دارای ناخن و آمبولاکروم روی پنجه پای نخست) تقسیم میشوند (1, 4). تا کنون پنج گونه متعلق به این جنس، شامل سه گونه از زیرجنس Antennoseius و دو گونه متعلق به زیرجنس Vitzthomia از ایران گزارش شده که گونهی A. (Vitzthumia) kamalii Moraza & Kazemi, 2009 برای دنیا جدید بوده است (3, 4). در بررسی کنههای این جنس در استانهای تهران و فارس، سه گونه از کنههای زیرجنس Antennoseius از خاک و خاکبرگ جمعآوری و شناسایی شد. در نمونهبرداریهای انجام شده از زمینهای کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس در تهران (28 آذر 1385)، نمونههای نر و ماده گونهیA. (Antennoseius) hispaniensis Bernhard, 1963 توسط نگارنده نخست و در بررسی کنههای خاکزی جنگلهای بلوط منطقه کوهمره سرخی اسان فارس (14 اسفند 1388) توسط نگارنده دوم، نمونههای نر و ماده گونه A. (Antennoseius) bacatus Athias-Henriot, 1961 و نمونه ماده گونهA. (Antennoseius) maltzevi Eidelberg, 1994 جمعآوری و شناسایی شدند. گونه A. (Antennoseius) hispaniensis پیشتر از خاک و خاکبرگ از کشورهای اسپانیا، شوروی سابق و ژاپن وA. (Antennoseius) maltzevi تنها از کشورهای اکراین و ایتالیا و از روی سوسک‌های خانواده Carabidae گزارش شدهاند و گزارش آنها برای فون کنههای ایران جدید است (1, 2). ویژگیهای افتراقی کنه مادهA. (Antennoseius) hispaniensis: طول مجموع صفحات پشتی 650-640 میکرون، صفحههای پشتی دارای نقوش مشبک با برجستگیهای غده مانند هستند. صفحههای پودونوتال و اُپیستونوتال به ترتیب دارای 20 و 15 جفت مو، صفحهی اُپیستونوتال فاقد موهای منفرد، موهای پشتی کمی پهن و مضرس، موهای j1 از سایر موها پهنتر (31-35 میکرون)، موهای z1 کوتاهترین موها (19-22 میکرون)، سایر موها تقریباً هم اندازه (حدود 35-30 میکرون)، موهای Z5 بلندترین موهای پشی (حدود 45 میکرون) میباشند (شکل 3). صفحهی سینهای دارای دو جفت مو و سه جفت لیریفیشر، موهای اول سینهای (st1) بین صفحه‌ی سینهای و صفحات باریک پیشسینهای بر روی غشای کوتیکولی واقع شدهاند. صفحهی جنسی اندکی پهن و در انتها محدب است. صفحهی شکمی-مخرجی دارای دو جفت مو علاوه بر موهای اطراف مخرجی است. صفحات پریترمی و برونپایی ادغام شده، پهن و مقداری تا زیر پیشران پاهای چهارم ادامه یافتهاند. تکتوم اندکی محدب و دارای دندانههای کوچک است (شکل 1). انگشت متحرک کلیسر دارای دو دندانه، انگشت ثابت دارای حدود 15 دندانهی خیلی کوچک و یک دندانهی کوچک نیمهانتهایی میباشد. اغلب موهای پاها، بهویژه موهای پشتی پرزدار؛ فاقد موهای ضخیم و تغییر شکل یافته روی بندهای پاها هستند. ویژگیهای افتراقی کنه مادهAntennoseius maltzevi : طول صفحههای پشتی در مجموع 610-600 میکرون، صفحه‌ها دارای نقوش مشبک با خطوطاند. صفحهی پودونوتال دارای 20 و صفحهی اُپیستونوتال دارای 15 جفت مو، فاقد موهای منفرد در صفحهی اُپیستونوتال، موهای ji خار مانند (15-13 میکرون)، z1 کوتاه و سوزنی شکل (15-10 میکرون)، موهای j2-j5، z2-z4 و s4 کوتاه، قطور و در انتها اغلب گرد (حدود 10 میکرون)، سایر موها سوزنی شکل و اندکی ضخیم (42-35 میکرون)، موهای Z5 و S5 و تعدادی از موهای انتهایی اُپیستونوتال در نیمهی انتهایی پرزدار، Z5 بلندترین موها (حدود 60 میکرون) هستند (شکل 4). صفحهی سینهای دارای دو جفت مو و سه جفت لیریفیشر، حاشیهی عقبی صفحه به صورت نامنظم مقعر، موهای st3 و st4 خارج از صفحه و روی غشای کوتیکولی واقع شدهاند. صفحهی جنسی باریک، کشیده و در انتها گرد است. صفحهی مخرجی تنها دارای سه موی اطراف مخرجی میباشد. صفحههای پریترمی-برونپایی پهن، اما به زیر پیشران پاهای چهارم نمی‌رسند. تکتوم کمی محدب و دارای دندانههای خیلی کوچک است (شکل 2). انگشت متحرک کلیسر دارای دو دندانه، انگشت ثابت دارای تعداد زیادی دندانهی خیلی کوچک میباشد. اغلب موهای پاها صاف، تعدادی از موهای پشتی پی‌ران، ران، زانو و ساق پای اول ضخیم شدهاند.

وقوع بلایت ناشی از قارچ Cylindrocladium buxicola در توده‌های شمشاد جنگلی تنکابن (گزارش کوتاه)

سعید رضائی؛ هادی کیادلیری؛ کسری شریفی؛ یزدانفر آهنگران؛ شهاب حاج‌منصور

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 197-198

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100577

چکیده

شمشاد جنگلی Buxus hyrcana Pojark. یکی از گونههای همیشهسبز حفاظت شده در ذخایر جنگلی است که به صورت تودههای متراکم در جنگلهای خزر پراکنده است. در بازدیدهای انجام شده طی تابستان 1391 خشکیدگی درختان و ریزش ... بیشتر شمشاد جنگلی Buxus hyrcana Pojark. یکی از گونههای همیشهسبز حفاظت شده در ذخایر جنگلی است که به صورت تودههای متراکم در جنگلهای خزر پراکنده است. در بازدیدهای انجام شده طی تابستان 1391 خشکیدگی درختان و ریزش شدید برگها در دو توده شمشاد در جنگلهای لیرهسر و جیسا در ناحیة تنکابن مشاهده شد (کیادلیری، گزارشهای منتشر نشده). روی برگها لکههای تیره رنگ و در پشت آنها بار قارچی سفیدرنگ دیده میشد که به سرعت موجب خشکیدگی و ریزش آنها میشد. در قسمتهای مختلف ساقههای در حال خشک شدن لکههای طولی تیره دیده میشد. خشکیدگی در شاخههای پایینی درختان، به ویژه درختچههای جوان شدت بیشتری داشته و برگهای آنها خزان نموده بود، اگرچه رویش مجدد جوانهها نیز دیده میشد که بلافاصله آلوده شده بودند. پس از قرار دادن برگها و ساقههای آلوده در اتاقک مرطوب در دمای 22-20 درجه سلسیوس قارچ Cylindrocladium sp. جدا شد. برای بررسیهای ریختشناسی کشت تک اسپور روی محیط PDA حاوی 2% عصاره مالت و برگ میخک- آگار در دمای 25 درجه سلسیوس انجام شد (1). رشد پرگنه آهسته بود. رنگ پرگنه در مرکز به قهوهای نزدیک بود و در اطراف آن ریسههای هوایی پنبهای شکل به رنگ کرم رشد کرده بودند. روی برگهای میخک پس از 7 روز کنیدیبرهای دیوارهدار با پایه بیرنگ (180-90 × 3-2 میکرومتر) و انتهای سرنیزهای شکل (به قطر 11-6 میکرومتر) روی اسپورودوکیومها تشکیل شدند که فیالیدها در انتهای انشعابات آنها قرار داشتند. کنیدیهای استوانهای شکل، راست، بیرنگ با یک دیواره و در هر دو انتها متورم بودند (65-45 × 3-2 میکرومتر). بر اساس مطابقت ویژگیهای ریختشناسی با منابع موجود (1) قارچ مذکور به عنوان .Cylindrocladium buxicola (Henricot & Culham, 2002) .syn. Cylindrocladium pseudonaviculatum Crous, Groenewald & Hill 2002; teleomorph Calonectria pseudonaviculata. شناسایی شد. چهار نهال دو ساله شمشاد جنگلی با پاشیدن سوسپانسیون اسپور قارچ (105 اسپور در میلیلیتر) آب مقطر تا خیس شدن کامل مایهزنی و در اتاقک رشد تاریک با دمای 25 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 90-80% نگهداری شدند (4). پس از 48 ساعت نهالها به گلخانه با دمای 22-20 درجه سلسیوس و نور متناوب منتقل شدند. یک هفته پس از مایهزنی اولین علایم مشابه آلودگی طبیعی روی برگها مشاهده شد و در آخر هفته دوم ریزش برگها نیز شروع شد، در حالی که گیاهان شاهد که آب مقطر استریل روی آنها پاشیده شده بود علایمی نداشتند. قارچ مایهزنی شده مجدداً از برگها و ساقههای آلوده جداشد. C. buxicola در اواسط دهه 1990 میلادی روی شمشادهای انگلستان گزارش شد (2) و در سالهای اخیر از ترکیه (4) و گرجستان (3) نیز گزارش شده است. بر اساس منابع موجود، به نظر میرسد این اولین گزارش از وجود این بیماری در ایران باشد. با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب برای توسعه بیماری در منطقه، این میتواند برای این گونه حفاظت شده یک فاجعه باشد.

تاثیر غذای مصنوعی حاوی بذر پودر شده هیبریدهای مختلف ذرت روی فعالیت پروتئولیتیک و آمیلولیتیک گوارشی و واکنش‌های تغذیه‌ای (Helicoverpa armigera (Lep.: Noctuidae (مقاله انگلیسی)

بهرام ناصری؛ جبرائیل رزمجو

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 9-18

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100579

چکیده

فعالیت پروتئولیتیک و آمیلولیتیک و واکنش تغذیه‌ای لارو سن پنجم Helicoverpa armigera روی هیبریدهای مختلف ذرت (DC370، SC704، SC700، SC500 و (SC260 در قالب غذای مصنوعی تحت شرایط کنترل شده (دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 ... بیشتر

شاخص های تغذیه‌ای (Helicoverpa armigera (Lep.: Noctuidae روی بذر پنج میزبان گیاهی (مقاله انگلیسی)

فاطمه باقری؛ یعقوب فتحی پور؛ بهرام ناصری

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 19-28

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100581

چکیده

در این مطالعه، شاخص های تغذیه ای لاروهای کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera روی پنج میزبان گیاهی شامل لوبیا چشم بلبلی، نخود، سویا، لوبیا سفید و ذرت در دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری ... بیشتر

مطالعه جنس (Orthocentrus (Hymenoptera: Ichneumonidae, Orthocentrinae در استان‌های گیلان و مازنداران، به همراه اولین گزارش هفت گونه و یک زیر گونه از ایران (مقاله انگلیسی)

عباس محمدی خرم آبادی؛ علی اصغر طالبی

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، صفحه 29-39

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100582

چکیده

در این تحقیق جنس Orthocentrus Gravenhorst, 1829 (Hymenoptera: Ichneumonidae, Orthocentrinae) در استان‌های گیلان و تهران مورد بررسی قرار گرفت. در مجموع 154 نمونه از زنبورهای این جنس توسط تله مالیز در سال 1389 جمع‌آوری شد. جنس Orthocentrus و هفت گونه ... بیشتر

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

دوره و شماره: دوره 80، شماره 2، اسفند 1391، صفحه 103-198 (در این جلد سه مقاله انگلیسی نیز به چاپ رسیده است (31 صفحه))

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده