نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• سمیه صادقی ¹
• حسینعلی لطفعلی‌زاده ²

¹ گروه گیاهپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، ایران

² بخش تحقیقات گیاه‎پزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی، تبریز، ایران

چکیده

شب پره مینوز صنوبر Phyllonorycter populifoliella (Treitschke) (Lep.: Gracillariidae) یکی از آفات مهم صنوبر می­باشد که در تمام مناطق کشور روی انواع صنوبر با درجه­ی اهمیت اقتصادی زیاد انتشار دارد. لاروهای شب‌پره مینوز صنوبر با نفوذ به درون برگ، دالان‌های گرد و تاولی شکلی روی آن‌ ایجاد می‌کنند. این حشره یکی از آفات مهم نهالستان­های صنوبر در استان آذربایجان‌غربی محسوب می‌شود. این آفت دارای دشمنان طبیعی بسیاری است که در کنترل طبیعی جمعیت آن در نقاط مختلف نقش دارند.
در بررسی که به منظور شناسایی زنبورهای پارازیتوئید این آفت در منطقه شاهین‌دژ (استان آذربایجان‌غربی) طی سال 1389 انجام شد نمونه‌های آلوده به مینوز در محمودآباد شاهین­دژ (N 36˚ 43' 08" و E 46˚ 30' 55") جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاهی پرورش داده شد. زنبورهای خارج شده در ظروف پرورش، جداسازی و به شیشه‌های حاوی الکل انتقال داده شدند. پس از مطالعه زنبورهای موجود در الکل از برخی از مشخصات کلیدی و مهم هر کدام از گونه­ها اسلایدهای میکروسکوپی و عکس­ها تهیه شد. شناسایی نمونه‌ها در حد گونه توسط نگارنده­ی دوم انجام گرفت که بدین منظور از کلید شناسایی ارائه شده توسط (Bouček (1965 استفاده شد (1).
زنبور پارازیتویید تحت عنوان Halticoptera polita (Walker, 1834) از خانواده  Pteromalidae شناسایی گردید که برای نخستین بار از روی مینوز صنوبر گزارش می­شود. از مهمترین مشخصات مورفولوژیک این گونه می توان به موارد زیر اشاره کرد: اولین بند شاخک هم اندازه طول چشم، نسبت به دیگر بندها بزرگ‌تر و با فاصله‌ی زیادی از چشم های مرکب. بندهای فونیکول چهارگوش. در بال جلوئی رگبال کناری طولانی‌تر از رگبال پس‌کناری و 5/3- 5/1 برابر طولانی‌تر از رگبال استیگمال است. در جنس نر پالپ آرواره‌ی پائین کم و بیش تغییر شکل یافته و متورم و دومین بند آرواره پائین (Stipes) اغلب طویل نیست. موهای انتهای شکم اندازه نامساوی دارند (3).
زنبور پارازیتویید  Halticoptera polita از بسیاری از نقاط دنیا گزارش شده است که از آن جمله می‌توان به شمال غرب اروپا، سوئد، چکسلواکی سابق، رومانی، آلمان، ترکیه، اروپا، ایرلند شمالی، بلژیک، مجارستان، نیوزلند، چین، سودان و انگلستان اشاره کرد (2, 4) ولی تاکنون از ایران گزارش نشده است. این گونه به عنوان پارازیتوئید چندین خانواده از دوبالان، بال‌غشائیان و بال‌پولک‌داران از بسیاری از نقاط جهان گزارش شده است (4).

کلیدواژه‌ها

• Halticoptera polita

عنوان مقاله [English]

New record of Halticoptera polita (Walker, 1834) (Hym.: Pteromalidae) from Iran (short report)

نویسندگان [English]

• S. Sadeghi ¹
• H. Lotfalizadeh ²

چکیده [English]

The poplar leaf-miner moth, Phyllonorycter populifoliella (Treitschke) (Lep.: Gracillariidae) is one of the important pests of Populus spp. This pest is widely distributed in Iran with a high economic importance. Larvae of this pest penetrate the leaf and cause different shapes of mines. It is one of the important pests of populus plantations in West-Azarbaijan province and has many natural enemies that vigorously control the pest.
In order to study of its parasitoids in Mahmod-Abad (N 36˚ 43' 08", E 46˚ 30' 55") of Shahindezh area (south of the West-Azarbaijan province), during 2010, the leaves infected by leaf-miner moths were collected and reared in laboratory condition. Emerged parasitoids were separated and transferred into vials containing alcohol 75%. Identification was made by second author. Parasitoid wasp was identified under the name of Halticoptera polita (Walker) (Hym.: Pteromalidae), which is reared for the first time on P. populifoliella.
The most important morphological characteristics of this species are as follow: Antennal scape as long as the length of compound eyes, scape larger than other segments and located far from the eyes, funicular segments nearly quadrate, male with two terminal segments of maxillary palpi very inflated and subglobose; marginal vein in forewings longer than postmarginal vein and 1.5- 3.5 times the length of stigmal vein; pygostylar bristles subequal in length (3).
This species has been reported from northwest of Europe, UK, Sweden and former Czechoslovakia, Romania, Germany, Hungary, New Zealand, China, Sudan, Turkey, United Kingdom, Northern Ireland and England (2, 4), but has not been reported from Iran. It is reported as parasitoid of several families of Diptera, Hymenoptera and Lepidoptera (4).

کلیدواژه‌ها [English]

• Halticoptera polita