نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• یداله خواجه زاده ¹
• علی اکبر کیهانیان ²

¹ عضو هیات علمی بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

² عضو هیات علمی موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

در این تحقیق آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تیمار (تاریخ کاشت‌های 20، 30 آبان و 10 آذرماه) و 4 تیمار فرعی (ارقام هایولای 401، 308، PF و Option) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان طی دو سال زراعی (1383- 1384 و 1384- 1385) انجام شد. آزمایش در دو قطعه سم‌پاشی شده (با شته‌کش پی‌متروزین به میزان 1 لیتر در هکتار) و سم‌پاشی نشده انجام شد و سایر عملیات زراعی کاشت و داشت برای همه ارقام در دو قطعه یکسان بود. طول ساقه آلوده، درصد آلودگی، شاخص آلودگی، تعداد کپسول در ساقه اصلی، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در هر دو قطعه اندازه‌گیری و میانگین‌ها با آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج مقایسه میانگین عوامل مورد بررسی تحت اثر متقابل سال، تاریخ کاشت و رقم، نشان داد که حداقل شاخص آلودگی (0/97 و 1) مربوط به رقم هایولای 401، در تاریخ کاشت 20 آبان در هر دو سال آزمایش بود. حداکثر شاخص آلودگی (7/08 و 6/39) به ترتیب مربوط به رقم PF و اوپشن در سال 84 و 6/26 و 4/14 مربوط به همان ارقام در سال 85 در تاریخ کاشت 10 آذر بود. حداکثر عملکرد دانه متعلق به رقم هایولای 401 (3726 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 20آبان در سال 85 و حداقل عملکرد دانه مربوط به ارقام PF (1738 کیلوگرم در هکتار) و اوپشن (1855کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 10 آذر در سال 84 بود. حداقل کاهش عملکرد دانه در شرایط سم‌پاشی نشده در تاریخ کاشت 20 آبان (حدود 12-20 درصد) و حداکثر کاهش عملکرد در تاریخ کاشت 10 آذر (حدود 23- 33 درصد) در همه ارقام ارزیابی شد. بنابراین با رعایت تاریخ کاشت مناسب (20 و 30 آبان) و با استفاده از ارقام زودرس هایولای 401 و 308 می‌توان از اوج جمعیت و خسارت شته‌ها به حساس‌ترین مرحله رشدی کلزا ( مرحله گل‌دهی) فرار و از کاهش عملکرد جلوگیری نمود.

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی خسارت
• تاریخ کاشت
• خردل
• خوزستان
• رقم
• شته
• کلزا

عنوان مقاله [English]

Effect of planting date and rape seed cultivar on the population and damage of mustard aphid Lipaphis erysimi in Khuzestan province

نویسندگان [English]

• Y. KHAJEHZADEH ¹
• A. A. KEYHANIAN ²

چکیده [English]

An experiment was carried out in split plot design with 3 main plot (Planting dates of 11, 21 Nov. and 1 Dec.) and 4 sub plot (cultivars Hyola 401, Hyola 308, PF and Option) and 4 replications in Behbahan Agricultural Research Station during 2005-2007. The experiments were carried out in sprayed and non-sprayed parts. The infected stem length, contamination percentage and index, capsule number, seed number in capsule, 1000 seed weight and seed yield were measured in sprayed and non-sprayed parts and the means were compared with Duncan test. The results showed that the lowest contamination index (0.97 and 1) were observed in Hayol 401 in the first planting date in two years and highest of contamination index (6.26 ,7.08 , 6.39 and 4.14) were observed in the PF and Option cultivars in the third planting date in 2005 and 2006, respectively. The highest seed yield was observed in Hayol 401 (3726 Kg/hect.) in the first planting date in 2006 and the lowest seed yield was observed in PF and Option cultivars (1738 and 1855 Kg/hect., respectively) in the third planting date. The seed yield reduces evaluated about %12-20 in the first planting date and about %23-33 in the third planting date in all cultivars and non-sprayed parts. Therefore, using suitable planting date of 11 and 21 Nov. and Hyola 401, 308 cultivars, can prevent population pick and damage of aphids in the most sensitive growth stage of canola (flowering stage) and finally yield loss.

کلیدواژه‌ها [English]

• cultivar
• Damage assessment
• Khuzestan
• Lipaphis erysimi
• Planting date
• Rape seed