آفات و بیماری‌های گیاهی

بررسی اثر تاریخ کاشت و رقم کلزا بر جمعیت و خسارت شته خردل Lipaphis erysimi در مزارع کلزای استان خوزستان

یداله خواجه زاده؛ علی اکبر کیهانیان

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 1-14

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101690

چکیده

در این تحقیق آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تیمار (تاریخ کاشت‌های 20، 30 آبان و 10 آذرماه) و 4 تیمار فرعی (ارقام هایولای 401، 308، PF و Option) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ... بیشتر در این تحقیق آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تیمار (تاریخ کاشت‌های 20، 30 آبان و 10 آذرماه) و 4 تیمار فرعی (ارقام هایولای 401، 308، PF و Option) با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بهبهان طی دو سال زراعی (1383- 1384 و 1384- 1385) انجام شد. آزمایش در دو قطعه سم‌پاشی شده (با شته‌کش پی‌متروزین به میزان 1 لیتر در هکتار) و سم‌پاشی نشده انجام شد و سایر عملیات زراعی کاشت و داشت برای همه ارقام در دو قطعه یکسان بود. طول ساقه آلوده، درصد آلودگی، شاخص آلودگی، تعداد کپسول در ساقه اصلی، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد دانه در هر دو قطعه اندازه‌گیری و میانگین‌ها با آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج مقایسه میانگین عوامل مورد بررسی تحت اثر متقابل سال، تاریخ کاشت و رقم، نشان داد که حداقل شاخص آلودگی (0/97 و 1) مربوط به رقم هایولای 401، در تاریخ کاشت 20 آبان در هر دو سال آزمایش بود. حداکثر شاخص آلودگی (7/08 و 6/39) به ترتیب مربوط به رقم PF و اوپشن در سال 84 و 6/26 و 4/14 مربوط به همان ارقام در سال 85 در تاریخ کاشت 10 آذر بود. حداکثر عملکرد دانه متعلق به رقم هایولای 401 (3726 کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 20آبان در سال 85 و حداقل عملکرد دانه مربوط به ارقام PF (1738 کیلوگرم در هکتار) و اوپشن (1855کیلوگرم در هکتار) در تاریخ کاشت 10 آذر در سال 84 بود. حداقل کاهش عملکرد دانه در شرایط سم‌پاشی نشده در تاریخ کاشت 20 آبان (حدود 12-20 درصد) و حداکثر کاهش عملکرد در تاریخ کاشت 10 آذر (حدود 23- 33 درصد) در همه ارقام ارزیابی شد. بنابراین با رعایت تاریخ کاشت مناسب (20 و 30 آبان) و با استفاده از ارقام زودرس هایولای 401 و 308 می‌توان از اوج جمعیت و خسارت شته‌ها به حساس‌ترین مرحله رشدی کلزا ( مرحله گل‌دهی) فرار و از کاهش عملکرد جلوگیری نمود.

مطالعه الگوی بیان ژن در گیاه Citrus grandis آلوده به باکتری Candidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری میوه سبز مرکبات

پیمان طاهری؛ مریم غایب زمهریر؛ جابر کریمی؛ ناصر فرخی؛ امیر محمد ناجی؛ علی علیزاده؛ حسین غلامپور

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 15-26

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101691

چکیده

بیماری میوه سبز مرکبات از جمله مهم‌ترین بیماری‌های مرکبات در مناطق جنوبی کشور می‌باشد. با توجه به ماهیت بیماری، استفاده از ارقام مقاوم مناسب‌ترین راهکار در جهت مبارزه با این بیماری می‌باشد. در راستای ... بیشتر بیماری میوه سبز مرکبات از جمله مهم‌ترین بیماری‌های مرکبات در مناطق جنوبی کشور می‌باشد. با توجه به ماهیت بیماری، استفاده از ارقام مقاوم مناسب‌ترین راهکار در جهت مبارزه با این بیماری می‌باشد. در راستای شناسایی مکانیسم مقاومت، در این تحقیق برهمکنش میزبان- پاتوژن در گیاه نسبتاً مقاوم سلطان مرکبات (Citrus grandis) با روش cDNA-AFLP در طی 4 ماه پس از ایجاد آلودگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده حاکی از وجود 25 قطعه پلی مورف از نسخه‌های ژنی موجود در برگ گیاهان مورد مطالعه بود که از این تعداد توالی 16 قطعه شبیه به نسخه‌های میزبان بود و 5 قطعه شباهت به توالی DNA باکتری داشت و 4 قطعه دیگر با توالی‌های ثبت شده در بانک‌های اطلاعاتی ژن شباهتی نداشتند. بیان تعدادی از توالی‌ها به روش Semiquantive RT-PCR به طور کمی ارزیابی شد. نتایج cDNA-AFLP وSemiquantive RT-PCR نشان داد که بیان بسیاری از ژن‌های سلطان مرکبات در طی آلودگی افزایش یافت. افزایش بیان این ژن‌ها در ارتباط با واکنش‌های مقاومت القایی در گیاه می‌باشد. بنا بر دانش ما، این مطالعه اولین بررسی روی تغییرات بیان ژن‌های سلطان مرکبات و Candidatus Leiberibacter asiaticus است که در طی بیماری اتفاق می‌افتد. نتایج این تحقیق می‌تواند به پیشرفت اطلاعات مولکولی مربوط به روند بیماری و شناسایی ژن‌های دخیل در آن کمک نماید.

تشخیص و پراکنش جغرافیایی ویروس‌های قابل انتقال با سفید بالک‌ها در برخی از گلخانه‌های خیار ایران

نسیبه کیانفر؛ کاوه بنانج؛ مژده ملکی

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 27-38

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101692

چکیده

تعداد زیادی از ویروس‌های گیاهی قابل انتقال توسط سفید بالک‌ها همراه و یا دخیل در نشانه‌های زردی از مزارع و یا گلـخانه‌های خیار در دنیا گزارش شده‌اند. در سال‌های اخیر، نشانه‌های زردی و جمعیت‌های زیادی ... بیشتر تعداد زیادی از ویروس‌های گیاهی قابل انتقال توسط سفید بالک‌ها همراه و یا دخیل در نشانه‌های زردی از مزارع و یا گلـخانه‌های خیار در دنیا گزارش شده‌اند. در سال‌های اخیر، نشانه‌های زردی و جمعیت‌های زیادی از سفید بالک‌ها در بسیاری از گلخـانه‌های خیار در ایران مشاهده گردیده است. در این تحقیق در سال‌های 90 و 91، تعداد 287 نمونه برگ خیار با نشانه‌های زردی و تردی برگ‌ها از گلخانه‌های خیار در استان‌های تهران، سمنان، اصفهان و یزد جمع آوری و آلودگی آنها به برخی از ویروس‌های قابل انتقال با سفید بالک‌ها از قبیل ویروس زردی رگبرگ خیار (Cucumber vein yellowing virus, CVYV)، ویروس زردی سبزرد کدوئیان (Cucurbit chlorotic yellows virus, CCYV)، و ویروس کوتولگی زرد کدوئیان (Cucurbit yellow stunting disorder virus, CYSDV) به روش (Double antibody sandwich enzyme-linked immunosorbent assay, DAS-ELISA) و واکنش زنجیره‌ای پلیمراز (Reverse transcription polymerase chain reaction, RT-PCR) مورد بررسی قرار گرفـت. نتایـج به دست آمده نشانگر آلودگی 52، 42 و 18 درصد نمونه‌ها(به ترتیب) به CCYV، CVYVوCYSDV بود. دو ویروس CCYV و CVYV در تمام مناطق مورد بررسی ردیابی و CYSDV در استان اصفهان ردیابی نگردید. حدود 62 درصد نمونه‌های آلوده دارای آلودگی هم زمان به دو و یا بیش از دو ویروس بودند. بیشترین آلودگی هم زمان مربوط به آلودگی‌های هم زمان CCYV+CVYV (49 درصد) بود. نــاحیه‌ای از ژن (Heat shock protein 70, hsp70) سه جـدایه ایـرانی CYSDV به اندازه 460 جفت باز تکثیر و تعیین توالی گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از تحلیل فیلوژنتیکی، جدایه‌های ایرانی CYSDV در گروه مجزایی از سایر جدایه‌های گزارش شده این ویروس قرار گرفتند که می‌تواند نشانگر منشا ژنتیکی متفاوت جدایه‌های ایرانی باشد. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشانگر وجود آلودگی‌های گسترده به ویروس‌های قابل انتقال با سفید بالک‌ها همراه با نشانه‌های زردی در گلخانه‌های خیار مورد بررسی می‌باشد.

تعیین ویژگی‌های جدایه‌های Pseudomonas syringae pv. syringae، عامل بیماری بلایت باکتریایی گندم در استان کرمان و ارزیابی واکنش ژنوتیپ‎های ایرانی گندم نسبت به آن

نرگس فلاحی چرخابی؛ مسعود شمس‎بخش؛ حشمت اله رحیمیان؛ پژمان خدایگان؛ محمد حسن رستگار

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 39-50

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101693

چکیده

گندم نان مهم‌ترین گیاه زراعی دنیاست و عملکرد آن تحت تأثیر بیماری‎های متعددی از جمله بلایت برگی باکتریایی (Bacterial leaf blight, BLB) ناشی از Pseudomonas syringae pv. syringae (Pss) قرار می‌گیرد. مناسب‎ترین روش مدیریت این بیماری ... بیشتر گندم نان مهم‌ترین گیاه زراعی دنیاست و عملکرد آن تحت تأثیر بیماری‎های متعددی از جمله بلایت برگی باکتریایی (Bacterial leaf blight, BLB) ناشی از Pseudomonas syringae pv. syringae (Pss) قرار می‌گیرد. مناسب‎ترین روش مدیریت این بیماری استفاده از ارقام مقاوم است. به منظور شناسایی ژنوتیپ‎های گندم مقاوم به این بیماری، از بوته‌های گندم و جو دارای علائم مشخص بیماری بلایت در استان کرمان نمونه‌برداری و سویه‌های باکتری جداسازی شد. ویژگی‎های فنوتیپی و بیماری‌زایی جدایه‌ها تعیین و سپس با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن syrB عامل تولید سیرینگومایسین و تعیین توالی ناحیه 16S rDNA، ITS و ژن‌های gyrB، rpoD و hrpL ویژگی‌های ژنوتیپی جدایه‌ها بررسی شد. بر این اساس دو جدایه Pss انتخاب و واکنش 99 ژنوتیپ‎ بومی بهاره و پاییزه گندم نان و دوروم (Triticum durum) نسبت به این جدایه‎ها بررسی ‎شدند. واکنش برگ‌های مایه‎زنی‎شده با سوسپانسیون باکتری هفت تا 10 روز پس از مایه‎زنی یادداشت‎برداری ‎شد. آزمایش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی و در سه تکرار آزمایش و هر تکرار شامل پنج بوته انجام ‎شد. نتایج این پژوهش نشان‎داد که از میان ژنوتیپ‎های بررسی‎شده، رقم امید به بیمارگر Pss مقاوم است. از این ژنوتیپ گندم می‌توان برای اصلاح ارقام مقاوم گندم به بیماری بلایت برگی باکتریایی استفاده کرد.

ردیابی و تعیین خصوصیات مولکولی ژن پروتئین پوششی سه جدایه ‌ایرانی ویروس آبله آلو (Plum pox virus)

مهدی شیرازی؛ محمدرضا صفرنژاد؛ فرشاد رخشنده رو؛ حمیدرضا زمانی زاده

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 51-62

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101694

چکیده

ویروس آبله آلو (Plum pox virus, PPV) یکی از خسارتزاترین ویروس‌های درختان میوه هسته‌دار در دنیا می باشد. به منظور ردیابی و بررسی خصوصیات مولکولی جدایه‌های‌ایرانی PPV، طی سال‌های زراعی 93-91، تعداد 130 نمونه برگی ... بیشتر

مطالعه دموگرافی زنبورهای پارازیتویید تخم سن گندم در استان قزوین

حسین نوری

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 63-72

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101695

چکیده

ترکیب گونه‌های زنبورهای پارازیتویید تخم سن گندم بستگی به بوم و منطقه مورد مطالعه دارد، اما اغلب در یک محدوده‌ی زمانی و مکانی مشخص، یک یا تعداد کمی از گونه‌ها، فراوان‌تر هستند. به منظور بررسی و مقایسه ... بیشتر ترکیب گونه‌های زنبورهای پارازیتویید تخم سن گندم بستگی به بوم و منطقه مورد مطالعه دارد، اما اغلب در یک محدوده‌ی زمانی و مکانی مشخص، یک یا تعداد کمی از گونه‌ها، فراوان‌تر هستند. به منظور بررسی و مقایسه پارامترهای جدول زیستی زنبورهای پارازیتوئید تخم سن گندم، تخم های پارازیته آفت در طول دوره‌ی تخم‌ریزی سن گندم از مزارع غلات استان قزوین جمع آوری شده و به آزمایشگاه بخش تحقیقات سن گندم منتقل گردید. در آزمایشگاه زنبورهای پارازیتوئید روی تخم سن گندم و یا سن گرافوزوما تکثیر شده و سپس نسبت به ایجاد کلنی اقدام گردید. ویژگی‌های زیستی زنبورهای پارازیتوئید شامل طول دوره‌ی رشدی مراحل نابالغ، بقاء، میزان تخم ریزی و طول عمر حشرات کامل برای مقایسه گونه‌ها مورد استفاده قرار گرفت. نتایج بررسی‌های فونستیک نشان داد که در استان قزوین تخم‌های سن گندم توسط دو گونه زنبور پارازیتوئید Trissolcus grandis و T. semistriatus مورد حمله قرار می‌گیرند. تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که طول دوره‌ی رشدی مراحل نابالغ گونه T. grandis به طور معنی‌داری کمتر از گونه T. semistriatus بود. همچنین مقایسه‌ی پارامترهای رشد جمعیت دو گونه زنبور پارازیتویید تخم سن گندم T. grandis و T. semistriatus نشان داد که نرخ خالص باروری، نرخ متناهی افزایش جمعیت و نرخ ذاتی افزایش جمعیت گونه‌ی T. grandis بیشتر از گونه‌ی T. semistriatus بوده و در مجموع T. grandis از پتانسیل تولید مثل بالاتری برخوردار بود.

اولین گزارش دو گونه زنبور پارازیتوئید از خانواده میماریده در ایران (مقاله‌ی کوتاه علمی)

زهرا فعلی کوهی‌خیلی؛ محمدرضا دماوندیان

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 73-76

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101696

چکیده

زنبورهای خانواده Mymaridaeاز بالاخانواده Chalcidoidea در حال حاضر شامل 103 جنس و 1424 گونه می‌باشند. در مطالعه فون زنبورهای پارازیتوئید شپشک‌های گیاهی استان مازندران طی سال‌های 92-1390، دو گونه زنبور پارازیتوئید ... بیشتر

اولین گزارش سرخرطومی (Ischnopterapion subglabrum (Desbrochers, 1870) (Col.: Apionidae بذرخوار گون‌ها از ایران (گزارش کوتاه علمی)

مصطفی نیکدل؛ سید ابراهیم صادقی

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 77-78

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101697

چکیده

در بررسی حشرات بذرخوار گون‌های مراتع استان آذربایجان‌شرقی، در تابستان سال 1389 نمونه‌هایی از بذور آلوده به بذرخوار گونه‌های گون Astragalus onobrychis L. و A. aureus Wildبه ترتیب در مراتع منطقه هوراند (ارتفاع 1300 متر) ... بیشتر در بررسی حشرات بذرخوار گون‌های مراتع استان آذربایجان‌شرقی، در تابستان سال 1389 نمونه‌هایی از بذور آلوده به بذرخوار گونه‌های گون Astragalus onobrychis L. و A. aureus Wildبه ترتیب در مراتع منطقه هوراند (ارتفاع 1300 متر) و پیست اسکی سهند (ارتفاع 2400 متر) جمع‌آوری و به آزمایشگاه منتقل گردید. نگهداری آن‌ها در آزمایشگاه (دمای حدود 26 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی حدود 65 درصد) منجر به خروج گونه‌ای سرخرطومی بذرخوار از خانواده Apionidae گردید. سرخرطومی‌‌ها به الکل اتیلیک 75% منتقل شده و سپس، توسط آقای Karel Schön در جمهوری چک به عنوان گونه Ischnopterapion subglabrum (Desbrochers, 1870) تعیین هویت گردید. این گونه متعلق به بالاخانوادهCurculionoidea ، خانواده Apionidae، زیر خانوادهApioninae ، قبیله Oxystomatini است (1, 4). با توجه به منابع در دسترس، این گونه برای اولین بار از ایران گزارش می‌شود. نمونه‌ها در کلکسیون حشرات مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور و نیز مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی نگهداری می‌شوند. قبلاً تنها گونه M. insidiosuom از ایران گزارش شده بود که با توجه به تغییرات به عمل آمده در تاکسونومی سرخرطومی‌های Apioninae نام علمی آن Ischnopterapion insidiosuom خواهد بود. سایر نواحی پراکنش گونه مذکور کشورهای آسیای میانه و سوریه گزارش شده است. بطورکلی تا کنون حدود 15 گونه از سرخرطومی‌های جنس Ischnopterapion Bokor در منطقه پالئارکتیک معرفی شده‌اند که تعداد زیادی از آن‌ها از کشورهای اروپایی گزارش شده‌اند اما با توجه به وجود اسامی مترادف‌ متعدد و برخی مشکلات تاکسونومیکی در برخی از جنس‌های خانواده Apionidae، در رابطه با تعداد گونه‌های معرفی شده نمی‌توان نظر قاطعی بیان نمود (2, 3). گونه I. subglabrum تا کنون از بخش‌های جنوبی اروپای مرکزی و برخی کشورهای منطقه Levant (شامل سوریه، لبنان، اردن و فلسطین اشغالی) گزارش شده است (3). از مشخصات ریخت‌شناختی گونه I. subglabrum به این موارد می‌توان اشاره نمود: بیشتر قسمت‌های بدن سبز متالیک، چشم‌های مرکب، آنتن‌ها و نوک پنجه‌ها قهوه‌ای. روستروم لوله‌ای کشیده با طول 4/1 و 7/1 برابر پیش‌گرده. در محل قاعده شاخک‌ها، روستروم در نرها اندکی عریض شده. شاخک‌ها باریک و کشیده. سطح پیش‌گرده دارای نقاط فرورفته درشت، در سمت قاعده دارای فرورفتگی طولی. بالپوش‌ها در سمت عقبی بدن عریض‌تر از وسط. سطح داخلی انتهای پیژیدیوم پوشیده از موهای سفید. سرخرطومی‌های جنسIschnopterapion عمدتاً بذرخوار گونه‌های مختلفی از گیاهان خانواده‌ی لگومینوز (Fabaceae) می‌باشند.

اولین گزارش از جنس و گونه‌ی (Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae برای فون ایران (گزارش کوتاه علمی)

غلامحسین حسن شاهی؛ حبیب عباسی‌پور؛ امین مقبلی قرایی؛ ریجیو جاسیلا؛ عباس محمدی خرم‎آبادی

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 79-80

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101698

چکیده

پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید مرتبط با شته گال اسفنجیmordvilcovi Slavum و شته چین دار کننده برگ بنه Forda hirsutaدر مناطق مختلف استان‎های کرمان، فارس و یزد در سال 1392 صورت گرفت. گال‎های ... بیشتر پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید مرتبط با شته گال اسفنجیmordvilcovi Slavum و شته چین دار کننده برگ بنه Forda hirsutaدر مناطق مختلف استان‎های کرمان، فارس و یزد در سال 1392 صورت گرفت. گال‎های زمستانه بصورت تصادفی جمع‎آوری گردیدند و درون ظروف پلاستیکی و در شرایط اتاق، تا زمان ظهور حشرات کامل پرورش داده شدند. در میان گونه‎های شناسایی شده، .Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae) یک جنس و گونه جدید برای فون حشرات ایران محسوب می‎گردد (1, 4). نمونه‎هایی از این زنبور پارازیتویید در موزه جانورشناسی دانشگاه تورکو فنلاند و آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه شاهد تهران نگهداری شد. Nemeritis divida (Dbar, 1985) : نمونه‌های بررسی شده: ایران، ارسنجان (N=29°55′, E=53°26′, 2230 m a.s.l.)؛ 15 اردیبهشت 1392، 1♀؛ 25 خرداد 1392، 1♀. مناطق پراکنش: آذربایجان، ترکیه (4) و ایران (گزارش جدید). ویژگی‎های افتراقی: گونه‌های جنس Nemeritis دارای ویژگی‌های ریخت شناسی زیر می‌باشند: سلول آرئولت بسته، چشم‌های مرکب بدون مو یا دارای موهای پراکنده، رگبال 2rs-m در بال جلو به وسط سلول آرئولت متصل شده، ترژیت اول متازوما بدون گلیما و طول تخمریز کمی بلندتر از طول متازوما (3). گونه Nemeritis divida با مجموعه ویژگی‌های زیر از سایر گونه‌های این جنس قابل شناسایی می‌باشد: عرض صورت در جنس ماده 7/0 و در جنس نر 9/0 طول آن، قاعده و وسط ساق پای عقب سفیدرنگ، سطح بیرونی، داخلی، نیمه قاعده و بخش انتهایی ساق پای عقب قهوه‌ای تیره یا سیاه، نسبت تخمریز به ساق پای عقب برابر با 6/0-7/0 (2). گونه‌های جنس Nemeritis به عنوان پارازیتویید بالتوری‌های خانواده Raphidiidae (Insecta: Neuropterida, Raphidioptera) شناخته می‌شوند (3, 4). تاکنون میزبان گیاهی یا حشره‌ای مرتبط با گونه N. divida شناخته نشده است (4). لذا برای اولین‎بار، گیاه بنه Pistacia atlantica و شته گال اسفنجی پسته، S. mordvilcovi، به ترتیب به عنوان میزبان‌های گیاهی و حشره‌ای و محل زمستانگذرانی گونه N. divida تعیین گردیدند.

اولین گزارش زنبور پارازیتوئید (Cleonymus laticornis (Hym.: Pteromalidae از ایران (گزارش کوتاه علمی)

محمدرضا دماوندیان؛ زهرا فعلی کوهی‌خیلی

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 81-82

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101699

چکیده

در راستای شناسایی زنبورهای پارازیتوئید استان مازندران در سال‌های 1390 تا 1393، در میان زنبورهای پارازیتوئید جمع‌آوری شده، یک گونه زنبور پارازیتوئید با نام علمی Cleonymus laticornis Walker, 1837 از خانواده Pteromalidae شناسایی ... بیشتر در راستای شناسایی زنبورهای پارازیتوئید استان مازندران در سال‌های 1390 تا 1393، در میان زنبورهای پارازیتوئید جمع‌آوری شده، یک گونه زنبور پارازیتوئید با نام علمی Cleonymus laticornis Walker, 1837 از خانواده Pteromalidae شناسایی گردید. این زنبور برای اولین بار از ایران گزارش می‌شود. شناسایی این زنبور توسط دکتر Antoni Ribes (اسپانیا) انجام گرفت. زنبور C. laticornis از کشورهای فرانسه، بریتانیا، یوگسلاوی، چکسلواکی، سوئیس، مراکش (1)، بلژیک، کرواسی، آلمان، ایتالیا، مراکش، هلند، چین، اسپانیا، بلاروس، سوئد، انگلستان و ایالات متحده آمریکا گزارش شده است (3). گراهام (1969) زنبور C. laticornis را پارازیتوئید سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار معرفی نمود، بطوری که زنبورهای ماده در روزهای آفتابی می و ژوئن؛ روی شاخه‌های درختان کهن سال به ویژهSalix sp. (Salicaceae) وCorylus sp. (Betulaceae) که مورد حمله سخت‌بال‌پوشان چوب‌خوار قرار گرفته‌اند، میزبان خود را جست و جو می‌کنند (2). این زنبور اولین بار سال 1839 از روی لارو (Ochina hederae (Col., Anobiidae روی میزبان پوشیده از عشقه توسط وستوود گزارش شد. لیچتنستین سال 1919 زنبور C. laticornis را از روی تعدادی لارو (Gracilia minuta (Col., Cerambycidae از فرانسه گزارش کرد (2). نویس (2014) میزبان‌های دیگری از راسته سخت‌بال‌پوشان برای زنبور C. laticornis گزارش کرد، که شامل Mecinus pyraster (Curculionidae)، Hylesinus oleiperda و Hylensius toranio از خانواده Scolytidae و همچنین Gracillaria minuta از راسته بال‌پولک‌داران و متعلق به خانواده Gracillariidae میزبان اولیه این زنبور پارازیتوئید می‌باشند (3). در این تحقیق زنبور C. laticornis از شفیره سخت‌بال‌پوش احتمالاً متعلق به خانواده Cerambycidae روی گوجه سبز Prunus divaricate از شهرستان جویبار در تاریخ 14/3/1391 جمع‌آوری شد. این گونه توسط دکتر Antoni Ribes (اسپانیا) شناسایی شد. برخی از ویژگی‌های شکل‌شناسی زنبور به این شرح است: طول بدن حشره ماده بین 1/3 – 7/5 میلی‌متر، رنگ کلی بدن قهوه‌ای تیره است، پاها قهوه‌ای روشن و پنجه‌ها سفید می‌باشند. دو لکه عرضی قهوه‌ای در بال جلو نمایان است. بدن باریک، طول بخش متورم شکم در کم‌ترین حالت 4/2 برابر عرض است. طول سر از نمای پشت حداقل 2/2 برابر عرض، سپرچه طویل است. رگ‌بال کناری در کم‌ترین حالت 7/1 برابر رگ‌بال استیگمال است. پنجمین ترجیت عرض کمتری دارد. رگ‌بال کناری، مشخصاً طویل‌تر از رگ‌بال پس‌کناری و طول آن حدود 8/1-9/1 برابر طول استیگمال است.

اولین گزارش گونه (Homotropus longiventris (Hym.: Ichneumonidae, Diplazontinae از ایران (گزارش کوتاه علمی)

عباس محمدی خرم‌آبادی؛ سراینا کلوپفستاین

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 83-84

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101700

چکیده

زیرخانواده Diplazontinae (Hym.: Ichneumonidae) دارای 340 گونه توصیف شده می‌باشد (2, 5). یک نمونه برداری گسترده طی سال‌های 1389-1390 در شمال ایران، منتج به گزارش 16 گونه از این زیرخانواده از ایران شد (3) که از آنها، دو گونه متعلق ... بیشتر زیرخانواده Diplazontinae (Hym.: Ichneumonidae) دارای 340 گونه توصیف شده می‌باشد (2, 5). یک نمونه برداری گسترده طی سال‌های 1389-1390 در شمال ایران، منتج به گزارش 16 گونه از این زیرخانواده از ایران شد (3) که از آنها، دو گونه متعلق به جنس Homotropus Forster, 1869 بودند. اخیراً دو گونه دیگر از این جنس از استان کرمان گزارش شدند (1, 4). در این مقاله، پنجمین گونه از این جنس، Homotropus longiventris، برای اولین بار از ایران گزارش می‌گردد. نویسنده دوم، نام علمی این گونه را مورد تأیید قرار داد. نمونه شناسایی شده این گونه در کلکسیون حشرات دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز نگهداری می‌گردد. Homotropus longiventris Thomson 1890: نمونه بررسی شده: ایران، استان مازندران، شهرستان نور، (N= 36° 18′ E= 52° 07′, 1332 m a.s.l.)، یک فرد ماده، 20/4/1390 . مناطق انتشار: بلژیک، فنلاند، آلمان، ایرلند، لیتوانی، مغولستان، هلند، نروژ، لهستان، رومانی، روسیه، سوئد، سوییس، انگلستان (5) و ایران (گزارش جدید). ویژگی‌های ریخت شناسی افتراقی: گونه H. longiventris با کلید و ویژگی‌های ارایه شده توسط Klopfstein (2014) از سایر گونه‌های این جنس به شرح زیر قابل شناسایی است: شاخک در افراد ماده دارای 19-20 بند تاژک، بندهای انتهایی دارای صفحات حسی چندمنفذی در سطح بالایی و تحتانی؛ کلیپئوس به آرامی برش خورده و لوب‌ها تاحدودی با گوشه‌های بیرونی زاویه‌دار؛ لکه زرد میانی به صورت پیوسته با کلیپئوس زردرنگ؛ میان گرده دارای بافت دان دان ظریف، به شدت منقوط و با لکه های زرد جلویی-جانبی؛ سپرچه در نواحی جانبی و بالایی زردرنگ؛ بال جلو دارای سلول بال بسته، رگبال 3Rs-m معمولاً بی رنگ؛ شکم سیاه رنگ، کشیده و بندهای میانی دارای طرفین موازی؛ بند اول شکم کوتاه، بدون کارینای پشتی- میانی، طول آن 1-1/3 عرض آن؛ پاها قرمز پرتقالی، پیش‌ران‌های جلویی و میانی زردرنگ، پیش‌ران عقبی پرتقالی، ران‌ها زرد یا پرتقالی، ساق پای عقب سفید با لکه های سیاه رنگ قاعده‌ای، نیمه قاعده‌ای و انتهایی، پنجه پای عقب تیره.

گزارش پیشرفت بیماری بلایت شمشاد جنگلی تا جنگل‌های استان گلستان (گزارش کوتاه علمی)

پریسا خزائلی؛ سعید رضایی؛ منصوره میرابوالفتحی؛ حمیدرضا زمانی‌زاده؛ هادی کیادلیری

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 85-86

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101701

چکیده

گونه شمشاد جنگلی با نام علمیBuxus sempervirens subsp. hyrcana از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی همیشه سبز اختصاصی جنگل‌های حاشیه دریای خزر است. این گونه مختص ایران بوده و از اهمیت خاصی بین ذخایر جنگلی جهان برخوردار است. ... بیشتر گونه شمشاد جنگلی با نام علمیBuxus sempervirens subsp. hyrcana از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی همیشه سبز اختصاصی جنگل‌های حاشیه دریای خزر است. این گونه مختص ایران بوده و از اهمیت خاصی بین ذخایر جنگلی جهان برخوردار است. بیماری بلایت شمشاد از جنگل‌های گیلان و مازندران گزارش شده‌است (2, 3). عامل بیماری قارچ Calonectria pseudonaviculata می‌باشد که دارای چرخه‌های بیماری کوتاه و سریعی بوده و هر چرخه بیماری در شرایط مناسب کمتر از یک هفته تکمیل می‌شود (1). در نتیجه پیشرفت بیماری خیلی سریع بوده به طوری که در سال1391در سطح وسیع‌تری از سایر عرصه‌های شمشاد استان گیلان و جنگل‌های شمشاد مازندران مشاهده شد و انتشار بیماری به سرعت از غرب به شرق در حال توسعه و گسترش است و تا کنون میزان خشکیدگی به بیش از 15 هزار هکتار از رویشگاه‌های شمشاد رسیده است. در این تحقیق با توجه به پیشرفت سریع بیماری، مسیر حرکت و پراکنش بیماری پایش و عامل بیماری بازیابی شد. در این راستا در زمستان سال 1393 از ذخیره‌گاه شمشاد دو ناحیه چشمه بلبل و لیوان شرقی منطقه بندر گز که در مرز استان گلستان و مازندران واقع شده است و در سال‌های قبل علائم بیماری مشاهده نشده بود، نمونه برداری شد. نمونه‌های ساقه و برگ دارای علائم بیماری، پس از ضدعفونی سطحی توسط هیپوکلریت سدیم 5 درصد، روی محیط کشت سیب‌زمینی دکستروز آگار (potato dextrose agar) کشت شده و خالص سازی از پرگنه‌های قارچ به روش نوک ریسه انجام شد. رنگ پرگنه قارچ در محیط مذکور قهوه‌ای با هاله کرم در حاشیه آن مشاهده شد. با توجه به اینکه حداکثر دمای رشد برای این گونه، دمای 30 درجه سلسیوس است (1)، از این خصوصیت جهت تفکیک این گونه از سایر گونه‌های این جنس استفاده شد که نتایج عدم رشد جدایه‌ها در دمای 30 درجه سلسیوس را نشان داد. برای تولید اسپور جدایه‌های خالص شده به محیط کشت PCA (potato carrot agar) منتقل و تحت نور نزدیک فرا بنفش (near uv) رشد داده شد. پس از 15 روز کنیدیوم‌های سیلندری با انتهای گرد به فراوانی تولید شد. کنیدیوم‌ها واجد یک دیواره عرضی بوده و ابعاد آن‌ها (4/8) 4-6 × (47/3) 68-48 میکرومتر و استیپ ((Stipe بلند با جداره عرضی و به طول 90- 140 میکرومتر، در انتها دارای وزیکل بیضی شکل، در نوک دارای پاپیل و میانه آن دارای بیشترین عرض (µm10( بود. این گزارش از نظر انتشار این بیماری در تمامی گستره جنگل‌های هیرکانی ایران از منتهی علیه غرب (آستارا) تا شرق (استان گلستان) دارای اهمیت می‌باشد.

بررسی ژنتیکی جدایه‌های Fusarium graminearum مولد دی اکسی نیوالنول و نیوالنول گندم در ایران (مقاله‌ی انگلیسی)

رویا رضائیان دلوئی؛ سعید رضایی؛ منصوره میرابوالفتحی؛ حمیدرضا زمانی‌زاده؛ محمد رضوی؛ روح‌ا... کرمی اسبو

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، صفحه 1-11

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101702

چکیده

عامل اصلی بیماری فوزاریوز سنبله گندم در ایران Fusarium graminearum است که نه تنها باعث کاهش محصول می‌گردد، که با تولید د اکسی نیوالنول (DON) و نیوالنول (NIV) سبب بیماری‌های ناشی از زهرابه‌های قارچی در انسان و حیوانات ... بیشتر عامل اصلی بیماری فوزاریوز سنبله گندم در ایران Fusarium graminearum است که نه تنها باعث کاهش محصول می‌گردد، که با تولید د اکسی نیوالنول (DON) و نیوالنول (NIV) سبب بیماری‌های ناشی از زهرابه‌های قارچی در انسان و حیوانات اهلی می‌گردد. در این مطالعه تعداد ۶۰ سویه graminearum F. جدا شده از مزارع آلوده‌ی گندم در ایران، از نظر ژن‌های مولد د اکسی نیوالنول، نیوالنول و مشتقات استیله‌ی آن‌ها با استفاده از آغازگرهای اختصاصی Tri13P1/Tri13P2 و Tri13F/Tri13DONR آزمایش شد. در ۳۶ جدایه از ۶۰ سویه آزمایش شده، یک قطعه ۵۸۳ جفت بازی مسئول تولید ۱۵-استیل د اکسی نیوالنول و در ۲۴ جدایه قطعه ۸۵۹ جفت بازی مسئول تولید نیوالنول تکثیر گردید. در هیچکدام از جدایه‌ها قطعه ۶۴۴ جفت بازی مسئول تولید ۳-استیل دی اکسی نیوالنول تکثیر نگردید. توزیع هاپلوتیپ‌های Tri13 نشان داد که اکثر جدایه‌ها، مولد DON و15-AcDON هستند. توانایی تولید تریکوتسن‌ها در بین جدایه‌های واجد ژن‌های مولد تریکوتسن با استفاده از روشHPLC-SPE ارزیابی شد. ۷۷% جدایه‌های مورد بررسی، مولد 15-AcDONو 46% تولیدکننده‌ی NIV بودند. هیچکدام از جدایه‌های مولد DON قادر به تولید NIV نبودند. در حالی که مقادیر کم DON (ppb۱۰-۹۰) در جدایه های مولد NIV ردیابی گردید. توزیع جدایه های graminearum F. مولد NIV و مشتقات DON در استان‌های مختلف نشان داد که اکثر جدایه‌های مولد NIV متعلق به استان‌های گلستان و مازندران بودند، در حالی در استان‌های فارس، کرمان، هرمزگان و اردبیل جدایه‌های مولد DON بیشتر از جدایه‌های مولد NIV بودند.

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

دوره و شماره: دوره 83، شماره 1، شهریور 1394، صفحه 1-86 (در این جلد یک مقاله انگلیسی نیز به چاپ رسیده است (11 صفحه))

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده