نوع مقاله : بیماری‌شناسی گیاهی

نویسندگان

• پریسا خزائلی ¹
• سعید رضایی ¹
• منصوره میرابوالفتحی ²
• حمیدرضا زمانی‌زاده ¹
• هادی کیادلیری ¹

¹ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

² عضو هیات علمی بخش تحقیقات بیماری‌های گیاهی، موسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

گونه شمشاد جنگلی با نام علمیBuxus sempervirens subsp. hyrcana از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی همیشه سبز اختصاصی جنگل‌های حاشیه دریای خزر است. این گونه مختص ایران بوده و از اهمیت خاصی بین ذخایر جنگلی جهان برخوردار است. بیماری بلایت شمشاد از جنگل‌های گیلان و مازندران گزارش شده‌است (2, 3). عامل بیماری قارچ Calonectria pseudonaviculata می‌باشد که دارای چرخه‌های بیماری کوتاه و سریعی بوده و هر چرخه بیماری در شرایط مناسب کمتر از یک هفته تکمیل می‌شود (1). در نتیجه پیشرفت بیماری خیلی سریع بوده به طوری که در سال1391در سطح وسیع‌تری از سایر عرصه‌های شمشاد استان گیلان و جنگل‌های شمشاد مازندران مشاهده شد و انتشار بیماری به سرعت از غرب به شرق در حال توسعه و گسترش است و تا کنون میزان خشکیدگی به بیش از 15 هزار هکتار از رویشگاه‌های شمشاد رسیده است. در این تحقیق با توجه به پیشرفت سریع بیماری، مسیر حرکت و پراکنش بیماری پایش و عامل بیماری بازیابی شد. در این راستا در زمستان سال 1393 از ذخیره‌گاه شمشاد دو ناحیه چشمه بلبل و لیوان شرقی منطقه بندر گز که در مرز استان گلستان و مازندران واقع شده است و در سال‌های قبل علائم بیماری مشاهده نشده بود، نمونه برداری شد. نمونه‌های ساقه و برگ دارای علائم بیماری، پس از ضدعفونی سطحی توسط هیپوکلریت سدیم 5 درصد، روی محیط کشت سیب‌زمینی دکستروز آگار (potato dextrose agar) کشت شده و خالص سازی از پرگنه‌های قارچ به روش نوک ریسه انجام شد. رنگ پرگنه قارچ در محیط مذکور قهوه‌ای با هاله کرم در حاشیه آن مشاهده شد. با توجه به اینکه حداکثر دمای رشد برای این گونه، دمای 30 درجه سلسیوس است (1)، از این خصوصیت جهت تفکیک این گونه از سایر گونه‌های این جنس استفاده شد که نتایج عدم رشد جدایه‌ها در دمای 30 درجه سلسیوس را نشان داد. برای تولید اسپور جدایه‌های خالص شده به محیط کشت PCA (potato carrot agar) منتقل و تحت نور نزدیک فرا بنفش (near uv) رشد داده شد. پس از 15 روز کنیدیوم‌های سیلندری با انتهای گرد به فراوانی تولید شد. کنیدیوم‌ها واجد یک دیواره عرضی بوده و ابعاد آن‌ها (4/8) 4-6 × (47/3) 68-48 میکرومتر و استیپ ((Stipe بلند با جداره عرضی و به طول 90- 140 میکرومتر، در انتها دارای وزیکل بیضی شکل، در نوک دارای پاپیل و میانه آن دارای بیشترین عرض (µm10( بود. این گزارش از نظر انتشار این بیماری در تمامی گستره جنگل‌های هیرکانی ایران از منتهی علیه غرب (آستارا) تا شرق (استان گلستان) دارای اهمیت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• بیماری بلایت شمشاد جنگلی

عنوان مقاله [English]

Report of Boxwood blight extension to Golestan province forests (short report)

نویسندگان [English]

• P. Khazaeli ¹
• S. Rezaee ¹
• M. Mirabolfathy ²
• H. Zamanizadeh ¹
• H. Kia-daliri ¹

چکیده [English]

Boxwood )Buxus sempervirens subsp. hyrcana) is one of the main forest evergreen plant species through the Caspian Sea provinces. Boxwood is endemic to Iran and it has particular importance among the forest reserves in the world. Boxwood blight disease was reported, from the forests of Mazandaran and Guilan province in 2013 (2, 3). Calonectria pseudonaviculata, the causal agent of buxus blightcan complete its life cycle within one week under its favorite temperature and humidity (1). Development of the disease is as fast as that the boxwood blight symptoms were observed broadly in Guilan and Mazandaran provinces. To monitor the epidemiology of the disease, the infected leaves and twigs were collected from boxwood trees in Bandargaz area, located in Golestan province. The infected plant tissues were surface sterilized with hypochlorite sodium (%5) and cultured on PDA (potato dextrose agar) medium to isolate the causal agent. Fungal isolates were purified using hyphal type method on water agar medium (1.5%). For spore production, the colonies were grown on PCA (potato carrot agar) and incubated under near- ultraviolet light at 25°C. The colony color on PDA was brown with pale hale. No mycellial growth was observed at 30°C which had been reported (1). Conidia were produced frequently after 15 days on PCA medium. Conidia were cylindrical, rounded at both ends, 1-septate, 48- 68 (47.3) ×4- 6 (4.8) µm. Stipe was long (90-14 µm), hyaline, the extension terminating in a broadly ellipsoid papillate vesicle, and with the widest part above the middle. This is the first report of outbreak boxwood blight disease throughout all of Hyrcanian forests located in Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

• Boxwood blight