نوع مقاله : بیماری‌شناسی گیاهی

نویسندگان

• زهرا علی اکبری ¹
• منصوره میرابوالفتحی ²
• حشمت‌اله امینیان ¹
• روح‌اله کرمی‌اسبو ²

¹ بخش گیاهپزشکی دانشکده کشاورزی ابوریحان، دانشگاه تهران

² آزمایشگاه تحقیقات مایکوتوکسین‌‌ها، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور

چکیده

یکی از بیماری‌های مهم ذرت، پوسیدگی خوشه ذرت می‌باشد که توسط گونه‌های مهم فوزاریوم ایجاد می‌شود. در این بیماری دانه‌ها می‌توانند به مایکوتوکسین‌هایی از گروه تریکوتسن‌ها آلوده شوند. در طی سال‌های 87- 1386 از مزارع ذرت منطقه مغان بازدید و تعداد 40 نمونه، در مرحله برداشت و قبل از مرحله سیلو به طور تصادفی به طریقی جمع‌آوری شد تا بتواند تفاوت‌های اقلیمی ‌و آب و هوایی نواحی مختلف منطقه را پوشش دهد. دانه‌ها از نظر آلودگی گونه‌های فوزاریوم و داکسی نیوالنول (DON) بررسی شدند. برای جداسازی گونه‌های فوزاریوم از محیط کشت‌های Nash-Snyder، PDA و Czapek استفاده شد. سپس جدایه‌های حاصل تک اسپور شده، با استفاده از محیط‌های PDA و CLA بررسی و با استفاده از منابع معتبر در سطح گونه شناسایی شدند. گونه‌های فوزاریوم جدا شده از نمونه‌های ذرت مغان و فراوانی آن‌ها عبارت بودند از: F. verticillioides، 65/57%، F. proliferatum، 87/33%،
F. nygamai، 86/4% و F. oxysporum، 06/3%. میزان DON نمونه‌ها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با عملکرد بالا (HPLC) و ستون‌های ایمنوافینیتی (IAC) بررسی شد. نتایج تجزیه نمونه‌ها نشان داد، آلودگی به DON در 45% از کل نمونه‌ها وجود دارد. آلودگی در نمونه‌های آنالیز شده از حداقل 4/59 تا حداکثر 55/542 ng/g و میانگین کل آلودگی
30/95 ng/g بود که این مقدار از حد مجاز تعیین شده برای ذرت در جهان (1 ppm) کمتر می‌باشد. برای بررسی امکان تولید DON توسط جدایه‌های فوزاریوم دانه ذرت مغان، تعداد 10 جدایه (از هر گونه دو جدایه) به عنوان نماینده انتخاب شد و میزان داکسی نیوالنول تولید شده توسط هر جدایه پس از یک هفته در دمای 27- 25 و دو هفته در 12 درجه سلسیوس اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که جدایه‌هایF. nygamai، . oxysporum F وF. verticillioides، DON تولید نکردند و دو جدایه F. proliferatum، DON تولید نمود. به منظور امکان تولید DON توسط جدایه F. proliferatum در ذرت، این جدایه مجدداً به بلال مایه‌زنی شد و پس از ده روز میزان DON در دانه‌های ذرت‌های مذکور ردیابی گردید. نتایج نشان داد که جدایه اخیر در دانه‌های ذرت می‌تواند DON تولید نماید.

کلیدواژه‌ها

• داکسی نیوالنول
• فوزاریوم
• ذرت

عنوان مقاله [English]

Fusarium species and Deoxynivalenol in maize product of Moqan region

نویسندگان [English]

• Z. ALIAKBARI ¹
• M. MIRABOLFATHY ²
• H. AMINIAN ¹
• R. KARAMIASBOO ²

چکیده [English]

Ear rot of corn caused by Fusarium species could create an overall comprehensive problem. Fusarium species can produce mycotoxins such as trichothecenes which threat the human's health. Cultivation of maize in Moqhan region was about 10000 hectares. Forty (5-10 Kg) samples each including 10 subsamples of corn ears collected at harvest time, kernels separated from the ears, dried and divided into two parts: one part for mycological studies and another part for toxicology studies. The media Nash-Snyder, PDA and Czapek were used for isolation, and PDA and CLA for identification. Deoxynivalenol detection and measurement of the corn samples were carried out using IAC - HPLC (High Performance Liquid Chromatography and immunoaffinity Columns). To study the potential of deoxynivalenol production of theisolates, ten isolates (two of each species) were selected as the representative of each species, the potential of DON production for each isolate was measured after one week incubation at 25-27ºC and two weeks at 12ºC alternatively. To ensure the deoxynivalenol production of the two F. proliferatum isolates, these isolates inoculated artificially in corn ears and after 10 days the amount of DON was detected in the grains. Fusarium species and the frequency of isolation were F. verticillioides, 47.65%;
F. proliferatum, 33.873%, 15.33%; F. nygamai, 4.86%; F. oxysporum ,3.06 . Deoxynivalenol was detected in 45% of the samples. The total mean of contamination was 45% and the range of contamination was 59.4 – 542.55ng/g with the mean of 95.30. ng/g. Among the Fusarium species isolates two isolates of F. proliferatum could produce DON in artificial conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

• deoxynivalenol
• Fusarium species
• Corn