نوع مقاله : مدیریت آفات و بیماری‌های گیاهی

نویسندگان

• محمدجواد سروش ¹
• کریم کمالی ²
• هادی استوان ²
• محمود شجاعی ²
• یعقوب فتحی پور ³

¹ دانشجوی دوره‌ی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

² دانشگاه آزاد اسلامی‌‌واحد علوم و تحقیقات، گروه حشره شناسی کشاورزی، تهران

³ دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی، گروه حشره شناسی کشاورزی، تهران

چکیده

مگس میوه زیتون (Bactrocera oleae) یکی از مهم‌ترین آفات زیتون در مناطق زیتون خیز دنیا محسوب می‌شود. این آفت از سال 1383 که وارد ایران شد، طی سال اول ورود از 13 استان گزارش گردید. برای شناسایی روش‌های مناسب در جلب انبوه این آفت طرحی با پنج تیمار شامل صفحات زرد چسبنده همراه فرمون، تله‌های مک فیل همراه پروتئین هیدرولیزات (سه درصد) و مالاتیون (دو در هزار)، صفحات زرد رنگ چسبنده بدون ماده جلب کننده، تله‌های بطری شکل همراه محلول سه درصد طعمه مسموم ساکسیز و تله‌های بطری شکل 5/1 لیتری همراه پروتئین هیدرولیزات (سه درصد) و مالاتیون (دو در هزار)، در پنج تکرار اجرا گردید. تجزیه و تحلیل آماری نتایج نشان داد که جلب مگس‌های میوه زیتون توسط صفحات زرد چسبنده همراه فرمون با تعداد 48/16 ± 20/98 مگس‌ میوه زیتون در هر تله نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری داشت، اما تفاوت جلب کنندگی سایر تله‌ها با یکدیگر از نظر آماری (P<0.001) معنی‌دار نبود. پس از تله فرمونی، تله مک فیل همراه پروتئین و مالاتیون، تله بطری شکل همراه ساکسیز، تله بطری شکل همراه پروتئین و مالاتیون و صفحات زرد چسبنده به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. همچنین تله زرد همراه فرمون
با تعداد 29/6 ± 20/31 از نظر جلب حشرات ماده مگس زیتون نسبت به سایر تله‌ها و جلب کننده‌ها دارای اختلاف معنی‌داری (P<0.001) بود و در جلب حشرات نر با تعداد 66/9 ± 80/66 نیز نسبت به سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری (P<0.001) داشت. سایر تیمارها از نظر جلب حشرات بالغ نر و ماده اختلاف معنی‌داری با یکدیگر نداشتند. میزان جلب حشرات بالغ مگس زیتون در فصول مختلف نیز در این تحقیق مورد ارزیابی قرار گرفت که در تمام فصول نیز تله زرد همراه فرمون نسبت به سایرین در جلب حشرات بالغ دارای اختلاف معنی‌داری بود، اما سایر تیمارها بایکدیگر اختلاف معنی‌داری نشان ندادند. استفاده از تله‌های فرمونی در ردیابی آفت در بهار، تابستان و پاییز توصیه می‌گردد ودر دی ماه تنها تله فرمونی قادر به جلب حشرات بالغ مگس زیتون بود.

کلیدواژه‌ها

• مگس میوه زیتون
• جلب کنندگی
• فرمون
• طعمه ساکسیز
• کنترل غیر شیمیایی
• ردیابی

عنوان مقاله [English]

Comparison of different traps attractiveness for olive fruit fly Bactrocera oleae attraction (Diptera: Tephritidae)

نویسندگان [English]

• M. J. SOROUSH ¹
• K. KAMALI ²
• H. OSTOVAN ²
• M. SHOJAEI ²
• Y. FATHIPOUR ³

چکیده [English]

The olive fruit fly, Bactrocera oleae Gmelin (Diptera: Tephritidae) is the most important and widespread pest in the olive growing countries in the world. This pest was reported from 13 provinces of Iran in 2004. The larvae feed upon the pulp, resulting in a significant quantitative and qualitative loss in the production of table olives and oil. For identification of suitable methods in attraction and trapping of the pest, this experiment was conducted in a randomized blocks design with 5 replication and 5 treatments, yellow sticky traps with pheromone, McPhail trap with hydrolyzed protein (3%) and malathion (0.2 %), pet traps (1.5 lit. mineral water bottles) with hydrolyzed protein (3%) and malathion (0.2 %), pet traps with Success bait (3%) and yellow sticky traps without any attractive materials.
After analyzing data variances, a comparison was made on the averages using Duncan's methods in probability level of 5%. The study revealed a significant difference in attraction of adult B. oleae by pheromone traps (98.20 ± 16.48) than other treatments but there was not any significant difference within others (P<0.001, df=(4, 20), F=31.08). After the pheromone traps, there were the McPhail traps, pet traps with Success bait, pet trap with protein and yellow sticky traps respectively. Also pheromone traps had a significant difference in attraction of male (66.80 ±9.66) (P<0.001, df=(4, 20), F=43.61) and female adults (31.20 ±6.29) (P<0.001 ,df=(4, 20), F=19.23) than other treatments too. In this matter there was not any significant difference within others. It was noticed that pheromone traps had a significant difference in attracted the highest number of adult flies in every seasons during a year. In winter (late December) only pheromone traps were suitable to attract the adults.

کلیدواژه‌ها [English]

• Olive fruit fly
• attractiveness
• pheromones
• success bait
• non-chemical control
• monitoring