نوع مقاله : جانور شناسی کشاورزی
نویسندگان
1 آزمایشگاه پرندگان، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، تهران
2 گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل
چکیده
دلیجه کوچک (Falco naumanni) از پرندگان شکاری خانواده بازها (Falconidae) می‌باشد که معمولاً به صورت گروهی زندگی می‌کنند. به منظور بررسی جمعیت این دلیجه، ابتدا در استان‌های تهران و گلستان، محل‌های تجمع و کلونی‌های زادآور این پرندگان مشخص و اندازه جمعیت آن‌ها با استفاده از روش شمارش نقطه‌ای (Point count) پرندگان بعد از یافتن آشیانه‌ها (nest-finding) در بهار سال‌های 86-1385 انجام شد. بر اساس نتایج این بررسی به طور کلی جمعیت دلیجه کوچک در استان‌های تهران و گلستان حدود 270 بهله در 6 زیرجمعیت تعیین شد که عبارت بود از: نیاوران 12 بهله، اطراف سد لتیان 14 و استان گلستان در مناطق کلاله 35، گمیشان 70، بندرترکمن 50، خواجه‌نفس 18 بهله. پس از تعیین این محل‌ها، تعداد 239 ریمه از ناحیه لتیان و 118 ریمه از ناحیه بندرترکمن جمع‌آوری شد. پس از انتقال ریمه‌ها به آزمایشگاه، ریمه‌ها با خیساندن از طریق الکل صنعتی از هم باز شده و بقایای محتویات جانوری موجود در ریمه‌ها تفکیک و شناسایی شد و درصد حضور هر ماده غذایی در میان کل ریمه‌ها برای دو ناحیه مهم لتیان و بندر ترکمن مورد محاسبه قرار گرفت. بر اساس بقایای موجود، محتویات قابل شناسایی به گروه‌هایی از قبیل سوسک‌ها، ملخ‌ها، مورچه‌ها، پرندگان، جوندگان و دیگر پستانداران کوچک تقسیم شد. در ناحیه لتیان، ملخ‌ها در 32%، سوسک‌ها در 21% و مورچه‌ها در 9% از کل ریمه‌ها حضور داشتند در حالی که در ناحیه بندرترکمن ملخ‌ها در 71%، سوسک‌ها در 31% و مورچه‌ها در 4% از کل ریمه‌ها حضور داشتند. بقایای جوندگان و حشره‌خورها در 8/18% از ریمه‌های لتیان حضور داشتند که ترکیب کلی جوندگان شامل جرد Meriones sp. (49%)، موش صحرایی Apodemus sp. (21%)، ول Microtus sp. (11%)، هامستر Calomyscus sp. (4%)، هامستر خاکستری Cricetulus migratorius (2%) و موش خانگی Mus sp.(2%) بود. همچنین حشره‌خوارهای Crocidura sp. 2% و حشره‌خوارهای ناشناخته از خانواده Soricidae 9% از طعمه‌های پستانداران کوچک را تشکیل می‌دادند. در بندرترکمن بقایای حلزون‌ها (5%) پستانداران (4%)، پرندگان (3%)، دوزیستان و خزندگان (3%)، خفاش‌ها (1%) و گوش‌خیزک‌ها (1%) هم یافت شد. برخی از جوندگان و حشره‌خورهای شناسایی شده در این پژوهش قبلاً در لیست طعمه‌های خورده شده توسط این گونه در منطقه پاله‌آرکتیک غربی قرار نداشتند که عبــارت بودند از ول Microtus sp.، جرد Meriones sp.، حشره‌خور Crocidura sp.، هامستر خاکستری Cricetulus migratorius وCalomyscus.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Population size and diet of the Lesser Kestrel (Falco naumanni) in Tehran and Golestan Provinces
نویسندگان [English]
- A. KHALEGHIZADEH 1
- M. JAVIDKAR 2
چکیده [English]
The Lesser Kestrel Falco naumanni Fleischer, 1818 (Falconidae) is a migratory raptor in Iran. Using Point Count method, the population of Lesser Kestrels was estimated about 256 individuals in the surveyed areas of Tehran and Golestan provinces in the spring of 2006–2007. The population was consisted of 6 subpopulations namely 12 individuals in Niavaran, 14 around Latian Dam (Tehran), 35 around Kalaleh (Golestan), 70 in Gomishan (Golestan), 50 in Bandar Turkmen (Golestan) and 18 in Khajeh Nafas (Golestan). After nest-finding, a batch of 239 and 118 pellets were collected from roost sites around Latian Dam (Tehran Province) and Bandar Turkmen (Golestan Province) respectively. Each pellet was soaked in 95% alcohol and then teased apart using a pair of forceps and a needle. Animal remains were classified into some categories such as Orthoptera, Coleoptera, Formicidae, Aves and Rodentia. The frequency of each category was calculated. Analysis of the collected pellets revealed that in Latian Orthoptera, Coleoptea and Formicidae were present in 2%, 21% and 9% of the pellets respectively while in Bandar Turkmen they were in 71%, 31% and 4% of pellets respectively. Rodent and shrew remains were present in 18.8% of the Latian pellets of which Meriones sp. (49%) was the most important item followed by field mice Apodemus (21%), Microtus sp. (11%), Soricidae (9%), hamster Calomyscus sp. (4%), and grey hamster Cricetulus migratorius, Mus sp. and Crocidura sp. (each of them 2%). Bandar Turkmen pellets also included Bivalvia and Gastropoda (5%), Mammalia (4%), Aves (3%), Reptilia and Amphibia (3%), Chriroptera (1%) and Dermaptera (1%).
کلیدواژه‌ها [English]
- Lesser Kestrel
- Falco naumanni
- Pellet
- Diet
- Rodents
- insects
- Orthoptera
- Coleoptera
- Iran
)