نوع مقاله : علوم علف‌های هرز

نویسندگان

• علی مهرآفرین ¹
• فریبا میقانی ²
• محمدعلی باغستانی ²
• محمدجواد میرهادی ³
• محمدرضا لبافی ²

¹ پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی، کرج

² بخش تحقیقات علف‌های‌هرز، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی‌ کشور، تهران

³ گروه زراعت و علف‌های‌هرز، دانشگاه آزاد اسلامی ‌واحد علوم و تحقیقات تهران

چکیده

با بررسی تنوع رشدی و فیزیولوژیکی بیوتیپ‌های پیچک، می‌توان سازگاری و بقای جمعیت‌های این علف‌هرز را ضمن تغییر شرایط محیطی و عملیات مدیریت، توجیه کرد. پژوهش حاضر طی سال‌های 1384 تا 1385 در بخش تحقیقات علف‌های‌هرز مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی‌ کشور با هدف شناسایی تنوع ‌مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی جمعیت پیچک و معرفی بیوتیپ‌های این علف‌هرز در دماوند انجام ‌شد. بذرهای پیچک از مزرعه تحقیقاتی دماوند جمع‌آوری و در گلخانه‌ای با شرایط کنترل ‌شده کشت ‌شدند. اهمیت ویژگی‌های ‌مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی بر اساس 43 صفت مرفوفیزیولوژیکی توسط تجزیه صفات به مولفه‌های اصلی (PCA) تعیین ‌شد. با توجه به اقلیم سرد و کوهستانی دماوند، بیوتیپ‌های پیچک بیشترین تنوع را در سطح برگ نشان دادند. علاوه‌ بر این، به‌ منظور شناسایی تنوع ریختی و رسته‌بندی بیوتیپ‌ها از تجزیه خوشه‌ای (کلاستر) استفاده ‌شد. نتایج حاصل از تجزیه خوشه‌ای، جدایی بیوتیپ‌ها را توسط دندروگرام سلسله مراتبی در 16 بیوتیپ (خوشه) نشان‌ داد. این امر مؤید نتایج حاصل از رسته‌بندی پراکنش بوته‌ها بر اساس ضریب رتبه در مولفه‌های اصلی بود. سطح برگ، با بیشترین بار عاملی (936/0) به عنوان مهم‌ترین صفت متمایز کننده بیوتیپ‌های پیچک دماوند محسوب می‌شود. به عبارت دیگر، در پیچک‌های دماوند، بیشترین تفاوت ژنوتیپی مربوط به سطح برگ آن‌ها بود. تنوع ‌مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی بیوتیپ‌های پیچک دماوند، می‌تواند سازگاری آن‌ها را با شرایط محیطی و روش‌های مختلف مدیریت علف‌هرز توجیه کند. علت کنترل دشوار پیچک، درجه‌ی بالای چندشکلی فنوتیپی در این گونه است.

کلیدواژه‌ها

• پیچک‌
• بیوتیپ
• تجزیه خوشه‌ای
• تجزیه به مولفه‌های اصلی

عنوان مقاله [English]

Investigation of morphophysiological variables and introducing field bindweed (Convolvulus arvensis) population biotypes in Damavand

نویسندگان [English]

• A. MEHRAFARIN ¹
• F. MEIGHANI ²
• M. A. BAGHESTANI ²
• M. J. MIRHADI ³
• M. R. LABAFI ²

چکیده [English]

Field bindweed has an impressive array of survival techniques which has enabled it to become one of the world’s 10 worst weeds. Throughout the past century, its invasiveness has given major impetus to the development of selective herbicides and weed science in general. This research was accomplished during 2005 to 2006 at Weed Resaerch Department, Iranian Research Institute of Plant Protection for identification of morphoecophysiological variation of field bindweed population, and introducing these weed biotypes in Damavand. The study was done by Principal Component Analysis (PCA) and Cluster Analysis (CA) based upon 43 morphological and physiological variables. The most important variable was Leaf Area (LA). Results of this study showed 16 biotypes in Damavand. The variability in morphological and physiological of field bindweed biotypes may explain their different adaptability as the environmental conditions and different managemant practices change. The reason of difficult control of field bindweed is the high degree of phenotypic polymorphism within this species.

کلیدواژه‌ها [English]

• Field bindweed
• Biotype
• cluster analysis
• Principal component analysis