نوع مقاله : مدیریت آفات و بیماری‌های گیاهی

نویسندگان

• حسن عسکری ¹
• محمدرضا زرگران ²
• حسن آل منصور ³
• مصطفی منصور قاضی ⁴
• محمدحسن بریمانی ⁵
• مهرداد تبریزیان ¹
• مریم عجم حسنی ⁶

¹ مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

² مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

³ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

⁴ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان

⁵ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران

⁶ مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور

چکیده

برای پایش جمعیت و یا کنترل پروانه جوانه‌خوار بلوط Tortrixviridana(Lep.: Tortricidae) استفاده از فرومون جنسی مهم می‌باشد. از فاکتورهای مؤثر برای جلب و شکار پروانه‌های نر، شکل تله و پخش کننده فرومون می‌باشد. در این تحقیق مقایسه 4 نوع شکل تله‌ شامل تله‌های دلتا، لوله‌ای، مکعب مستطیلی و بالی، در میزان جلب و شکار پروانه‌های نر در سه استان آذربایجان غربی، کردستان و فارس انجام شد. آزمایش در هر منطقه با چهار تیمار و چهار تکرار (هر تکرار شامل 3-2 تله) انجام شد. تله‌ها هنگام ظهور اولین پروانه‌های نر در طبیعت نصب و سپس پروانه‌های نر شکار شده شمارش شدند. آزمایش مشابهی برای بررسی تأثیر پخش کننده فرومون با استفاده از 6 نوع کپسول در تله‌های دلتا طراحی و در جنگل‌های استان آذربایجان غربی انجام شد. کلیه شرایط همانند آزمایش قبل بود.
نتایج مربوط به بررسی اثر شکل تله در میزان شکار جوانه‌خوار بلوط چنین نشان داد که بیشترین میزان جلب در استان آذربایجان غربی مربوط به تله‌های دلتا با میانگین 2/5± 66/110 حشره به ازاء هر تله بود. در استان‌ کردستان، بیشترین میزان جلب حشرات نر مربوط به تله‌ لوله‌ای با میانگین 95/9± 1/59 عدد به ازاء هر تله بوده و با تله‌های دلتا و مستطیل در یک گروه قرار گرفت. در استان فارس که تراکم جمعیت آفت کمتر بود، تله لوله‌ای با میانگین 5/2±2/15 حشره به ازاء هر تله بیشترین شکار حشره را داشت و البته با سایر تله‌های در یک گروه قرار گرفته و تفاوت معنی‌داری را نشان نداد. بنابراین در شرایط تراکم زیاد و یا متوسط آفت شکل تله در جلب حشره نر مؤثر است.
بررسی نشان داد که نوع کپسول پخش کننده فرومون در میزان جلب این حشره نیز نقش دارد. کپسول‌های با یک روزنه خروجی و از جنس سیلیکون نرم با میزان شکار 2/24±25/114 و (01/0p <) حشره و کپسول‌های‌ پخش کننده از جنس لاستیک نرم با یک روزنه خروجی با میانگین جلب 36/13±7/322 حشره نسبت به سایر کپسول‌ها تأثیر بیشتری در میزان جلب حشره نشان دادند.

کلیدواژه‌ها

• فرومون
• شکل تله
• پخش کننده فرومون
• Tortrix viridana

عنوان مقاله [English]

Evaluation of trap shape and pheromone dispensers in capturing Male Tortrix viridana (Lep.: Tortricidae)

نویسندگان [English]

• H. ASKARY ¹
• M. R. ZARGARAN ²
• H. ALEMANSOOR ³
• M. M. GHAZI ⁴
• M. H. BARIMANI ⁵
• M. TABRIZIAN ¹
• M. AJAM HASSANI ⁶

چکیده [English]

Sex pheromone is known as an important tool for monitoring and control of
Tortrix viridana L. (Lep.: Tortricidae). In this regard, trap shape and pheromone dispensers could play important role in successful programs. In this study the shape of pheromone traps including delta, cylindrical, rectangular and wing traps examined as a probable effective factor in capturing of T. viridana in west Azarbaijan, Kurdistan and Fars provinces. Experiments were conducted in randomized block designs with four treatments and four replicates (each replicate contained 2-3 traps). Traps were installed on middle height canopy of oak trees, following first emergence of males. Captured males were counted every 10-15 days. Same experiment was designed for studying the effect of pheromone dispensers on tortrix male capturing with 6 type of dispensers in Azarbaijan forest. All of conditions were same as previous experiment.
Maximum capture was observed in Azarbaijan province by delta traps (mean =110.66 ± 5.2). Whereas, in Kurdistan maximum captured moth was observed in cylindrical traps (59.1±9.95) placed in same group with delta and rectangular traps. In Fars province with low density of pest population cylindrical traps had maximum rate of moth capture (15±2.5) however, there was no significant differences between traps in these regions. Results indicated that in high and medium population density of the pest, trap shape had effective role in male capture. Results obtained in experiments showed that pheromone dispensers have an important role in capturing rate of T. viridana. Maximum captures observed in dispensers made of soft silicon (mean 114 ±24.2 males per trap) and soft rubber with one ostiole (mean =322.7 ± 13.36) compared to the other traps

کلیدواژه‌ها [English]

• pheromone
• shape of trap
• dispenser
• Tortrix viridana