نوع مقاله : بیماری‌شناسی گیاهی
نویسندگان
- سید طه دادرضائی 1
- سید نصرت اله طباطبایی 2
- ایرج لک زاده 3
- احمد جعفر نژاد 4
- فرزاد افشاری 5
- زهره حسن بیات 6
1 استادیار، خش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
2 محقق ارشد, بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
3 مربی پژوهش، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران
4 استادیار، بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، نیشابور، ایران
5 استاد, موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
6 کارشناس، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
چکیده
تحمل به بیماری، توانایی تولید محصول خوب توسط گیاه است حتی در شرایطی که به بیمارگر آلوده شده باشد. گیاهان متحمل در واقع به بیمارگر حساس هستند ولی توسط آن از بین نرفته و عموما آسیب اندکی می‌بینند. در این پژوهش برای ارزیابی و تعیین میزان تحمل تعدادی از ارقام منتخب گندم نسبت به بیماری زنگ قهوه‌ای گندم 20 ژنوتیپ در طی دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 بررسی شدند. اثر زنگ قهوه‌ای در اهواز بر عملکرد محصول گندم در دو شرایط بیماری شدید (تنش) و در شرایط حفاظت شده از بیماری (عدم تنش) بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد کاهش عملکرد کلیه ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای 25/2% بود. در این پژوهش دامنه خسارت ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای از 6 الی 46 درصد متغیر بود. کمترین تغییرات عملکرد محصول نسبت به این بیماری به ترتیب مربوط به ارقام شیرودی، افلاک، سیروان، شیراز، اینیا و افق با کاهش بین 6 الی 16 درصد بود که به ترتیب ارقام مذکور نسبت به زنگ قهوه‌ای بیشترین پایداری عملکرد را داشتند. بر اساس همین محاسبات بیشترین تغییرات عملکردی با حدود 30 الی 50% کاهش محصول به ترتیب متعلق به ارقام بولانی، نیشابور، توس، الوند، روشن، استار، شهریار و ویریناک بود که بیشترین خسارت و کمترین پایداری عملکرد را نسبت به این بیماری داشتند. در بین ارقام حساس به زنگ قهوه‌ای ارقام افق و بهار به ترتیب با 16/52% و 21/8%کاهش عملکرد کمترین کاهش را داشتند و متحمل‌ترین ارقام این گروه بودند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Evaluation of tolerance to leaf rust disease in some selected bread wheat genotypes
نویسندگان [English]
- S. T. DADREZAEI 1
- S. N. TABATABAEI 2
- I. LAKZADEH 3
- A. JAFARNEJAD 4
- F. AFSHARI 5
- Z. HASSANBAYAT 6
1 Assistant Professor; Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran
2 Researcher, Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran
3 Research Assistant; Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ahvaz, Iran
4 Assistant Professor; Agronomic and Horticulture Crops Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Neyshabur, Iran
5 Professor; Respectively; Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
6 Technician; Respectively; Seed and Plant Improvement Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran
چکیده [English]
Tolerance to diseases is, the plant's ability to produce good yield even when the plant is infected by pathogen. In fact tolerant plants are susceptible to the pathogen but not destroyed by pathogens and generally little damage is caused on the plant. In this study, the tolerance of 20 wheat genotypes was evaluated against leaf rust. The effect of leaf rust on yield was evaluated in severe disease (stress) conditions and in protected from disease conditions (the controls) in Ahvaz area. The mean percentage of yield reduction caused by leaf rust was 25.2% over all genotypes. The range of yield loss was varied from 7 to 46 percent. The lowest yield loss due to the leaf rust, ranged from 6 to 16% in Shirodei, Aflak, Sirvan, Shiraz, Inia and Ofogh cultivars indicating their highest yield stability to leaf rust. Based on these data, the highest yield loss ranged from 30 to 50% in Bolany, Neyshabur, Toos, Alvand, Roshan, Star, Shahriar and Veerynak cultivars with the lowest yield stability. The cultivars Kavir, Shahriar, Roshan, Toos, Veerynak, Bahar, Bolany, Alvand and Ofogh were susceptible to leaf rust. Ofogh and Bahar with 16.52% and 21.8% yield loss respectively, were the most tolerant cultivars of this group.
کلیدواژه‌ها [English]
- Leaf rust
- Loss of yield
- tolerance to disease
- Wheat
)