آفات و بیماری‌های گیاهی

بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز با استفاده از مدل‌های رگرسیون چند متغیره، شبکه عصبی مصنوعی و نروفازی در میوه سیب تیمار شده با عصاره گیاهی و عامل بیماری Penicillium expansum

جلال غلام نژاد؛ روح الله تقی زاده؛ فاطمه ناصری نسب

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.108960.1148

چکیده

استفاده از عصاره‌های گیاهی به عنوان یک جایگزین مناسب به جای مصرف سموم در رابطه با بیماری‌های بعد از برداشت و به خصوص بیماری کپک آبی مطرح بوده است. اندازه‌گیری فعالیت آنزیم‌های درگیر در فعالیت‌های ... بیشتر استفاده از عصاره‌های گیاهی به عنوان یک جایگزین مناسب به جای مصرف سموم در رابطه با بیماری‌های بعد از برداشت و به خصوص بیماری کپک آبی مطرح بوده است. اندازه‌گیری فعالیت آنزیم‌های درگیر در فعالیت‌های دفاعی گیاهی روشی کارآمد و در عین حال هزینه بر در ارزیابی سطح بیماری می‌باشد. در این تحقیق ابتدا فعالیت آنزیم پراکسیداز در هشت روز متوالی در میوه سیب که تحت تیمارهای مختلف عصاره اسطوخودوس (Lavandula officinalis) و قارچ بیمارگر Penicillium expansum قرار گرفته بود بررسی شد. سپس بر اساس اطلاعاتی که از این آزمون به دست آمد با استفاده از مدل‌های رگرسیون چند متغیره خطی، شبکه عصبی مصنوعی و مدل نروفازی فعالیت آنزیم پراکسیداز در میوه سیب پیش‌بینی شد. نتایج نشان داد در روز پنجم بیشترین میزان فعالیت آنزیم همانند روزهای قبل در سیب‌های آلوده تیمار شده با عصاره مشاهده شد و این افزیش نسب به تیمارهای دیگر معنی دار بود و بیشترین فعالیت آنزیم در همه تیمارها به غیر از شاهد سالم در این روز مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که مدل نروفازی کارایی بالاتری را جهت پیش‌بینی فعالیت آنزیم پراکسیداز نسبت به سایر مدل‌ها دارد. لذا در تحقیقات آینده پیشنهاد می‌شود از مدل نامبرده جهت پیش‌بینی رفتار آنزیم‌ها استفاده شود، همچنین کاربرد چنین روش‌هایی هزینه و زمان آزمایش را کاهش می‌دهد.

بررسی تأثیر تغذیه ‏ای درختان سیب بر شدت بیماری شانکر سیتوسپورایی (Cytospora cincta) در باغ‏ های سمیرم

احمد حیدریان؛ lمسعود تدین نژاد

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 13-28

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.109259.1152

چکیده

بررسی‏های مقدماتی در خصوص وضعیت تغذیه‏ای 29 باغ سیب تجاری گلدن دلیشز آلوده به شانکر سیتوسپورایی نشان ‏داد که غالب باغ‏های آلوده کمبود عناصر معدنی پتاسیم و کلسیم و بیش‌‏بود نیتروژن دارند. در این ... بیشتر بررسی‏های مقدماتی در خصوص وضعیت تغذیه‏ای 29 باغ سیب تجاری گلدن دلیشز آلوده به شانکر سیتوسپورایی نشان ‏داد که غالب باغ‏های آلوده کمبود عناصر معدنی پتاسیم و کلسیم و بیش‌‏بود نیتروژن دارند. در این ‏راستا، آزمایش باغی بصورت فاکتوریل در قالب بلوک‏های کامل تصادفی با 18 تیمار (نیتروژن و پتاسیم هر کدام در 3 سطح و کلسیم در 2 سطح) و 3 تکرار روی رقم گلدن دلیشز 27 ساله در شهرستان سمیرم به‌منظور بررسی تأثیر متعادل عناصر معدنی نیتروژن، پتاسیم و کلسیم در پیش‏گیری از بروز و توسعه شانکر سیتوسپورایی ناشی از قارچ Fries Cytospora cincta در سال‏های 94-1393 انجام شد. نتایج نشان ‏دادند که، شاخص انحراف از درصد بهینه عناصر معدنی نیتروژن، پتاسیم و کلسیم گزینه‏ای مناسب برای پیش‏بینی بروز و توسعه شانکر سیتوسپورایی درختان سیب است. کمبود یا بیش‏بود هر کدام از عناصر غذایی مورد ارزیابی باعث عدم تعادل در غلظت دیگری شده و شدت بیماری را تحت تأثیر قرار داد. بیش‏ترین درصد سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (AUDPC) در تیمارهایی دیده شد که مقدار نیتروژن مصرفی در آن‏ها کم‏تر یا بیش‏تر از مقدار بهینه بود. استفاده توأم از نیتروژن و پتاسیم باعث‏ گردید پتاسیم تأثیر مستعد کنندگی نیتروژن به شانکر سیتوسپورایی را کاهش دهد. تأثیر کلسیم در کاهش بیماری نسبت به نیتروژن و پتاسیم کم‏تر بود. نتایج این پژوهش نشان‏ داد که استفاده متعادل عناصر غذایی نیتروژن و پتاسیم در خاک‏ و محلول‏پاشی کلسیم درختان سیب در منطقه سمیرم، بر اساس میزان توصیه شده، بیماری شانکر سیتوسپورایی را تا 83/79% کاهش می‏دهد.

ارزیابی تحمل به بیماری‌ زنگ قهوه‌ای در ژنوتیپ‌های منتخب گندم نان

سید طه دادرضائی؛ سید نصرت اله طباطبایی؛ ایرج لک زاده؛ احمد جعفر نژاد؛ فرزاد افشاری؛ زهره حسن بیات

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 29-40

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.109374.1153

چکیده

تحمل به بیماری، توانایی تولید محصول خوب توسط گیاه است حتی در شرایطی که به بیمارگر آلوده شده باشد. گیاهان متحمل در واقع به بیمارگر حساس هستند ولی توسط آن از بین نرفته و عموما آسیب اندکی می‌بینند. در این ... بیشتر تحمل به بیماری، توانایی تولید محصول خوب توسط گیاه است حتی در شرایطی که به بیمارگر آلوده شده باشد. گیاهان متحمل در واقع به بیمارگر حساس هستند ولی توسط آن از بین نرفته و عموما آسیب اندکی می‌بینند. در این پژوهش برای ارزیابی و تعیین میزان تحمل تعدادی از ارقام منتخب گندم نسبت به بیماری زنگ‌ قهوه‌ای گندم 20 ژنوتیپ در طی دو سال زراعی 94-1393 و 95-1394 بررسی شدند. اثر زنگ قهوه‌ای در اهواز بر عملکرد محصول گندم در دو شرایط بیماری شدید (تنش) و در شرایط حفاظت شده از بیماری (عدم تنش) بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین درصد کاهش عملکرد کلیه ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای 25/2% بود. در این پژوهش دامنه خسارت ژنوتیپ‌های مورد بررسی نسبت به زنگ قهوه‌ای از 6 الی 46 درصد متغیر بود. کمترین تغییرات عملکرد محصول نسبت به این بیماری به ترتیب مربوط به ارقام شیرودی، افلاک، سیروان، شیراز، اینیا و افق با کاهش بین 6 الی 16 درصد بود که به ترتیب ارقام مذکور نسبت به زنگ قهوه‌ای بیشترین پایداری عملکرد را داشتند. بر اساس همین محاسبات بیشترین تغییرات عملکردی با حدود 30 الی 50% کاهش محصول به ترتیب متعلق به ارقام بولانی، نیشابور، توس، الوند، روشن، استار، شهریار و ویریناک بود که بیشترین خسارت و کمترین پایداری عملکرد را نسبت به این بیماری داشتند. در بین ارقام حساس به زنگ قهوه‌ای ارقام افق و بهار به ترتیب با 16/52% و 21/8%کاهش عملکرد کمترین کاهش را داشتند و متحمل‌ترین ارقام این گروه بودند.

تنوع غذایی جغد گوش دراز در استان‌های البرز، اصفهان و همدان از طریق بررسی ریمه با تاکید بر جوندگان

ابوالقاسم خالقی زاده؛ مریم امیدی

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 41-50

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.111082.1171

چکیده

جغد گوش دراز Asio otus (Linnaeus, 1758) (Aves: Strigidae) در گذشته به عنوان یکی از جغدهای کمیاب ایران مطرح بود اما خوشبختانه جمعیت آن در سال‌های گذشته در نقاط مختلف کشور در حال افزایش بوده است. پرندگان شکاری از جمله جغدها، ... بیشتر جغد گوش دراز Asio otus (Linnaeus, 1758) (Aves: Strigidae) در گذشته به عنوان یکی از جغدهای کمیاب ایران مطرح بود اما خوشبختانه جمعیت آن در سال‌های گذشته در نقاط مختلف کشور در حال افزایش بوده است. پرندگان شکاری از جمله جغدها، بقایای غیرقابل هضم طعمه‌های بلعیده شده را به صورت گلوله‌های استوانه‌ای شکل از دهان خود خارج می‌کنند که به آن ریمه (pellet) گفته می‌شود. در این پژوهش از مناطق مهرشهر کرج، اصفهان و بهار همدان، 744 ریمه جمع‌آوری شد. ریمه‌ها پس از انتقال به آزمایشگاه، ابتدا، تمیز، شماره‌گذاری، اندازه‌گیری و توزین شد. سپس با خیساندن ریمه‌ها توسط الکل، طعمه‌های قابل شناسایی آن تفکیک و شناسایی شدند. به طور کلی، جوندگان در 551 ریمه (74/06%)، پرندگان در 211 ریمه (28/36%)، حشره‌خوارها در 20 ریمه (2/69%) و حشرات در 13 ریمه (1/75%) وجود داشتند. از کل 583 طعمه شناسایی شده جوندگان، 231 طعمه از جنس موش‌ها Mus (39/62%)، 152 طعمه از جنس ول‌ها Microtus (26/07%)، 133 طعمه از جنس هامسترها Cricetulus (22/81%)، 47 طعمه از جنس مریون Meriones (8/06%) و جنس‌های Rattus، Nesokia و Rhombomys سهم بسیار کمی داشتند (به ترتیب 2/40%، 0/69% و 0/34%). گونه غالب در اصفهان جنس هامسترها Cricetulus (35/15%)، در همدان جنس موش‌ها Mus (43/80%) و در کرج ول‌ها Microtus (54/37%) بود. به علت عدم هراس نه چندان زیاد جغد گوش دراز از انسان و حضور آن در کنار زمین‌های کشاورزی در آینده نزدیک می‌توان اقدام به جلب آن‌ها برای استفاده در کنترل تلفیقی جوندگان در مزارع کشاورزی نمود.

تاثیر برخی بسترهای غذایی جامد در اسپورزایی جدایهStreptomyces carpaticus UTS49 و کنترل نماتد ریشه‌گرهی Meloidogyne javanica در گوجه‌فرنگی

نیلوفر محمدی فشارکی؛ کیوان بهبودی؛ رامین حیدری

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 51-60

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.115192.1186

چکیده

نماتدهای ریشه‌گرهی به عنوان انگل اجباری گیاهان دارای پراکنش وسیع در جهان هستند. اعضای این جنس به بیش از 3500 گونه‌ی مختلف از گیاهان آوندی حمله می‌کنند. گونه‌های Streptomyces از جمله باکتری‌های گرم مثبتی هستند ... بیشتر

ردیابی و بررسی روابط تبارزایی جدایه‌های ایرانی ویروس موزائیک انجیر بر اساس ژن کد کننده نوکلئوکپسید پروتئین

مرتضی شاه میرزایی؛ فرشاد رخشنده رو؛ محمد رضا صفرنژاد؛ حمیدرضا زمانی زاده؛ توفیک البیانو

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 61-74

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.116606.1199

چکیده

ویروس موزائیک انجیر Fig mosaic emaravirus (FMV)یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده بیماری موزائیک انجیر می باشد. این تحقیق به منظور شناسایی و ردیابی FMV در مناطق مختلف کشور و همچنین مطالعه روابط تبارزایی بر مبنای ... بیشتر ویروس موزائیک انجیر Fig mosaic emaravirus (FMV)یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد کننده بیماری موزائیک انجیر می باشد. این تحقیق به منظور شناسایی و ردیابی FMV در مناطق مختلف کشور و همچنین مطالعه روابط تبارزایی بر مبنای ژن کد کننده پروتئین نوکلئوکپسید (NP) صورت پذیرفت. برای این منظور تعداد 54 نمونه برگ انجیر دارای علایم موزائیکی و کلروز از مناطق مختلف کشت انجیر در شمال، مرکز و جنوب ایران جمع آوری گردید. ردیابی اولیه از طریق آزمون الیزا با استفاده از آنتی بادی اختصاصی ویروس FMV انجام گرفت. آزمون RT-PCR به منظور تائید نتایج ردیابی اولیه با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ژن (NP) صورت پذیرفت. همسانه سازی، تعیین توالی نوکلئوتیدی و رسم درخت تبارزایی 14 جدایه منتخب از مناطق جغرافیایی مختلف انجام گرفت. نتایج ردیابی سرولوژیکی و آزمون مولکولی حاکی از میزان 5/55٪ آلودگی در نمونه های مورد بررسی بود. نتایج مطالعات تبار زایی نشان داد که تمامی جدایه های مربوط به مناطق شمال و مرکز کشور به همراه جدایه های گزارش شده از سایر کشورها در گروه I قرار می گیرند در حالی که جدایه های استان فارس (استهبان و جهرم) در یک گروه تبارزایی جدا، گروه II، دسته بندی شدند. نتایج حاصله حاکی از وجود ارتباط معنی داری بین شدت علایم و گروه بندی تبارزایی می باشد. جدایه جهرم، JA2، از گروه II با داشتن بیشترین میزان تفاوت با سایر جدایه های کشور و دنیا، بنظر می رسد که دارای خصوصیات بیماری زایی و بیولوژیکی منحصر بفردی باشد که تعیین این خصوصیات در مطالعات تکمیلی ضروری می باشد.

تعیین ویژگی‌های مولکولی سه جدایه ویروس زردی بافت مرده‌ی باقلا به دست آمده از نخود در ایران

یلدا سخن سنج؛ کاوه بنانج؛ فرشاد رخشنده رو؛ علی آهون منش

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 75-90

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.120365.1205

چکیده

زردی از علائم شایع در مزارع نخود در دنیا و ایران می باشد. ویروس زردی بافت مرده‌ باقلا (Faba bean necrotic yellows virus, FBNYV) از جنس Nanovirus، تیره Nanoviridae، از عوامل ویروسی همراه با عارضه زردی می باشد. در سال‌های 1395-1394 نمونه‌های ... بیشتر زردی از علائم شایع در مزارع نخود در دنیا و ایران می باشد. ویروس زردی بافت مرده‌ باقلا (Faba bean necrotic yellows virus, FBNYV) از جنس Nanovirus، تیره Nanoviridae، از عوامل ویروسی همراه با عارضه زردی می باشد. در سال‌های 1395-1394 نمونه‌های نخود با علائم زردی از استان‌‌های لرستان و کرمانشاه جمع آوری و پس از استخراج دی‌ان‌ا، آلودگی به نانو ویروس با استفاده از جفت آغازگر اختصاصی در آنها ردیابی گردید. دی‌ان‌ا نمونه‌هــای آلــوده از طریق روش دایره غلطان (RCA) تغلیظ و با انجام هضم آنزیمی محصول (RCA) توسط آنزیم برشی Aat II، قطعات مختلف ژنومی ویروس با اندازه حدود یک کیلو جفت باز جداسازی گردید. قطعه ژنومی با اسامیDNA-R, DNA-S, DNA-C, DNA-N, DNA-M, DNA-U1 DNA-U2 و DNA-U4 با استفاده از جفت آغازگرهای اختصاصیFBNYV، تکثیر و تعیین ترادف گردید. مقایسه ترادف قطعات 8 گانه در سه جدایه ایرانی FBNYV با ترادف‌های موجود در بانک ژن GenBank نشانگر شباهت زیـاد جـدایه‌های ایرانی با دو جدایه FBNYV-[AZ; 12] و FBNYV-[AZ; 13.5] از آذربایجان بود. درخت تبارزایی‌های رسم شده برای قطعات DNA-S, C, U1 نشانگر شباهت زیاد آنها با قطعات مشابه در جدایه آذربایجان FBNYV-[AZ;12] و در گروه مستقل (II) از سایر جدایه‌های دنیا قرار گرفتند. ترادف قطعات DNA-R,M,N,U2,U4 جدایه‌های ایرانی با جدایه دیگری از آذربایجان FBNYV-[AZ;13.5] بسیار شباهت داشته و در گروه مستقل (I) قرار گرفتند. تفاوت ژنتیکی بین دو جدایه آذربایجان در بین جدایه‌های ایرانی نیز مشاهده شد. نتایج بدست آمده فرضیه وقوع نوجوری بین جدایه‌های ایران و آذربایجان را حمایت می‌کند.

پاسخ بویایی زنبور پارازیتوئید Habrobracon hebetor به مواد فرار حشره میزبان و میوه انار در شرایط آزمایشگاهی

فاطمه شفقی؛ سید حسین گلدانساز؛ آرمان آوند فقیه

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 91-102

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.120600.1210

چکیده

رفتارهای جستجوگری دشمنان طبیعی مانند شناسایی و پذیرش میزبان به مواد فرار شیمیایی ترشح و متصاعد شده از مجموعه گیاه- میزبان ارتباط دارد. شناسایی چنین ترکیباتی در درک و تفسیر پاسخ‌های رفتاری پارازیتوئیدها ... بیشتر رفتارهای جستجوگری دشمنان طبیعی مانند شناسایی و پذیرش میزبان به مواد فرار شیمیایی ترشح و متصاعد شده از مجموعه گیاه- میزبان ارتباط دارد. شناسایی چنین ترکیباتی در درک و تفسیر پاسخ‌های رفتاری پارازیتوئیدها نقش مهمی را ایفا می‌نمایند. در مطالعه حاضر، پاسخ‌های بویایی ماده‌های پارازیتوئید Habrobracon hebetor به بوهای مرتبط با میزبان شامل کرم گلوگاه انار، میوه انار و مواد فرار استخراج شده از آن‌ها با روش هوادهی در بویایی‌سنج دوطرفه Y شکل مورد بررسی قرار گرفت. تیمارها شامل لارو سن آخر کرم گلوگاه، فضولات لاروی، انار آلوده به کرم گلوگاه و انار با صدمه مکانیکی، بودند. نتایج نشان داد که لارو سن آخر و فضولات لاروی از بیشترین جلب کنندگی برای پارازیتوئید برخوردار بودند. از نظر مدت زمان سپری شده تا انتخاب یکی از تیمارها توسط زنبور، بین انار ترکیده (مکانیکی) با سایر تیمارها اختلاف معنی‌دار وجود داشت. همچنین در بررسی رایحه‌ی ناشی از ترکیبات استخراج شده از تیمارهای مختلف توسط حلال هگزان، تیمارهای همراه با لارو سن آخر کرم گلوگاه انار، فضولات لارو و انار آلوده اختلاف معنی داری را در جلب زنبور در مقایسه با شاهد (هوای پاک) نشان دادند. بر اساس نتایج تحقیق حاضر و اطلاعات تکمیلی در زمینه شناسایی ترکیب (ترکیبات) موثر در جلب زنبور پارازیتوئید امکان افزایش کارایی زنبور در شرایط طبیعی فراهم می‌گردد.

مقایسه دوام اسانس گیاه پونه Mentha longifolia (Lamiaceae) و نانوامولسیون آن علیه شب‌پره آرد Ephestia kuehniella (Lep.: Pyralidae)

مژده لونی؛ مریم نگهبان؛ جهانشیر شاکرمی

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 103-114

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.121146.1214

چکیده

در این مطالعه نانوامولسیون حاوی اسانس پونه Mentha longifolia به روش هموژنایزر با فشار بالا تولید و سمیت تنفسی آن در مقایسه با اسانس معمولی پونه روی مراحل مختلف شب‌پره آرد Ephestia kuehniella بررسی شد. شرایط آزمایشگاهی ... بیشتر

ارزیابی رابطة درصد عددی و وزنی سن‌زدگی در دانه‌های گندم توسط Eurygaster integriceps

جعفر محقق نیشابوری؛ آسیه ابوالحسنی

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، صفحه 115-120

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.121900.1229

چکیده

یکی از زیان‌‌های عمدة سن معمولی گندم Eurygaster integriceps، اثرات مخرب آن بر کیفیت دانة گندم است که به صورت درصد سن‌زدگی دانه‌‌ها بیان می‌‌شود. پوره‌‌ها و حشرة کامل سن با فرو بردن قطعات دهانی خود در دانه و ... بیشتر یکی از زیان‌‌های عمدة سن معمولی گندم Eurygaster integriceps، اثرات مخرب آن بر کیفیت دانة گندم است که به صورت درصد سن‌زدگی دانه‌‌ها بیان می‌‌شود. پوره‌‌ها و حشرة کامل سن با فرو بردن قطعات دهانی خود در دانه و انتقال آنزیم‌‌های بزاقی به درون آن سبب می‌‌شوند که گلوتن دانة گندم تجزیه شود. بدنبال آن کیفیت خمیر و خواص نانوایی آن کاهش می‌یابد. درصد سن‌‌زدگی دانه‌‌ها به دو روش عددی و وزنی محاسبه می‌‌شود. در این بررسی، آزمایشی برای مقایسه و رابطة میان این دو روش انجام شد. تعداد 225 نمونة ده‌گرمی از نمونه‌های گندم سن‌زده متعلق به سه مرکز خرید واقع در استان‌های اراک (3 × 30)، قزوین (3 × 20) و لرستان (3 × 25) آزمایش شد. در توزین دانه‌ها از ترازوی با دقت 1/0 میلی گرم استفاده و به تفکیک تعداد و وزن دانه‌‌های سن‌‌زده و سالم یادداشت شد. به‌‌طورکلی دانه‌‌های سالم با میانگین وزن 34 میلی‌‌گرم از دانه‌‌های سن‌‌زده با میانگین وزن 30 میلی‌‌گرم سنگین‌‌تر بودند. با وجود تفاوت معنی‌‌دار درصد سن‌‌زدگی دانه‌‌ها بین روش عددی و وزنی، همبستگی مثبت معنی‌‌داری میان این دو روش وجود داشت (r = 0.98, p < 0.0001). با استفاده از معادلة y = 0.8374x + 0.02، که در آن x درصد عددی و y درصد وزنی سن‌‌زدگی است، امکان تبدیل هریک از روش‌‌های تعداد و وزن دانه‌‌های سن‌‌زده به روش دیگر وجود دارد. بهرحال در مقایسة دو روش یادشده، شیوة وزنی به لحاظ سادگی و سرعت برتری دارد.

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

دوره و شماره: دوره 86، شماره 1 - شماره پیاپی 106، شهریور 1397، صفحه 1-120

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده