نوع مقاله : جانور شناسی کشاورزی

نویسندگان

• ابوالقاسم خالقی زاده ¹
• محبوبه شریفی ²
• جلیل علوی ³

¹ عضو هیات علمی

² بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکزتحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

³ بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران.

چکیده

با توجه به اهمیت خسارت پرندگان به مزارع کلزا و نیاز کشاورزان، روش‌های فیزیکی موثر و ارزان‌قیمت برای کاهش خسارت پرندگان در استان‌های خراسان شمالی و گلستان بررسی شد. سطح قطعه‌های آزمایشی 20×20 متر (400 مترمربع) و تیمارها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار بودند. شش تیمار شامل: 1- نوار دورکنندۀ اسپانیایی (EcoBirdNex)، 2- کیسه‌های پلاستیکی دسته‌دار بزرگ و سفید، 3- نوار نایلونی سفیدرنگ، 4- نخ‌های سفید با مهره‌های یونولیتی، 5- لوله پلاستیکی و 6- شاهد (بدون تیمار) مورد آزمایش قرار گرفتند. در پاییز سال‌های 1398 و 1399، نمونه‌برداری‌ها با 10 کادر یک مترمربعی، 1، 2، 3 و 4 هفته پس از نصب تیمارها انجام شد. نتایج داده‌ها میان قطعه‌های تیمار و شاهد و نیز میان هفته‌ها، با استفاده از آزمون یک‌طرفه (ANOVA) در نرم‌افزار SPSS نسخه 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. اثر جداگانه تیمارها در خراسان شمالی در سال 1398 و در گلستان در سال 1399 معنی‌دار بود (P<0.05). اثر جداگانه هفته در گلستان در هر دو سال و در خراسان شمالی در سال 1398 معنی‌دار بود (P<0.05). در یک نتیجه‌گیری، تیمارها با شاهد اختلاف معنی‌داری داشتند و می‌توان از دیدگاه آماده‌سازی و هزینه اقتصادی، دو تیمار پلاستیک دسته‌دار و نوار دورکننده اسپانیایی را دو روش کاربردی و موثر با دو کارکرد هم‌زمان ایجاد مانع دیداری و شنیداری برای کاهش خسارت پرندگان ذکر کرد. بنابراین، این دو تیمار را می‌توان به عنوان دو روش کاربردی و موثر، کم‌هزینه و بدون آثار زیستمحیطی برای کاهش خسارت پرندگان برگزید.

کلیدواژه‌ها

• پرندگان
• کلزا
• فیزیکی

عنوان مقاله [English]

Efficacy of low-cost physical methods to reduce bird damage on oilseed rape in Golestan and North Khorasan provinces

نویسندگان [English]

• Abolghasem Khaleghizadeh ¹
• Mahboobeh Sharifi ²
• Jalil Alavi ³

¹ Researcher

² Plant Protection Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization, Gorgan, Iran.

³ Associate Professor, North Khorasan Agricultural Research Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Bojnurd, Iran

چکیده [English]

Because of the importance of bird damage to oilseed rape plants and need of farmers, low-cost physical methods were evaluated in Golestan and North Khorasan provinces. Experiments were conducted in 400 m2 plots using Completely Randomized Block Design with three replications. Treatments were consisted of: 1. Spanish tape, (EcoBirdNex), 2. Large white plastic bags, 3. white nylon tape, 4. Nylon thread with white yoonolit pieces, 5. Plastic tube, 6. Control (without treatment). In autumn 2019 and 2020, samplings were conducted using ten quadrates of 1×1 m2, 1, 2, 3 and 4 weeks after treatments. Total number of damaged and undamaged plants were registered and the percentage of damaged plants was calculated accordingly. Results were analysed using One-way Anova analysis in SPSS 26.0 software. Effects of treatments was significant in North Khorasan in 2019 and in Golestan in 2020 (P<0.05). Effects of weeks was significant in Golestan in both years, and in North Khorasan in 2019 (P<0.05). In a conclusion, treatments showed significant difference with control and among the treatments, plastic bags and Spanish tape can be chosen in view of preparation of treatments and economic cost. These two methods have simultaneously two functions; physical sight barrier and making nuisance. Therefore, these two methods can be chosen in view of effectiveness, economic costs and no harmful effects on environment.

کلیدواژه‌ها [English]

• Birds
• oilseed rape
• physical