نوع مقاله : حشره شناسی کشاورزی

نویسندگان

• امیر محسنی امین ¹
• میررضا جمشیدی ²
• مریم فروزان ³
• محمد تقی توحیدی ⁴
• عباس خانیزاد ⁵
• عسگر جوزیان ⁶

¹ موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

² 3بخش تحقیقات گیاه‌پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران.

³ استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ارومیه، ایران.

⁴ مربی پژوهش ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران

⁵ مربی پژوهش ، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران.

⁶ استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان ایلام، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایلام، ایران

چکیده

کرم پیله‌خوار نخود Heliothis viriplaca از مهمترین آفات مزارع نخود دیم در اغلب نواحی ایران می‌باشد. طی سال‌های 1395-1396، توزیع فضایی و مدل‌های نمونه‌گیری دنباله‌ای برای تخمین جمعیت کرم پیله‌خوار در مزارع نخود دیم استان لرستان بررسی شد. داده‌ها با دو مدل تایلور و آیواو برازش داده شدند و پارامترهای این دو مدل مشخص و برای ساخت مدل‌های نمونه‌برداری دنباله‌ای گرین و کنو مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد آماره b تایلور و آیواو به شکل معنی‌داری از 1 بزرگ‌تر بود که نشان ‌دهنده توزیع تجمعی لارو کرم پیله‌خوار نخود H. viriplaca می‌باشد. نمودار اندازه نمونه با سطوح دقت 10، 15 و 25 درصد ترسیم شد. اعتبارسنجی مدل گرین و کنو با استفاده از 7 سری از داده‌های مجزا انجام گرفت. نتایج اعتبارسنجی نشان داد که برای دستیابی به سطح دقت 25/0، که معمولاً در مدیریت تلفیقی آفات قابل قبول می‌باشد، متوسط تعداد نمونه مورد نیاز 58 نمونه در مدل گرین و 66 نمونه در مدل کنو می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• توزیع فضایی
• نخود
• کرم پیله‌خوار نخود
• نمونه‌برداری دنباله‌ای

موضوعات

• حشره‌شناسی کشاورزی

عنوان مقاله [English]

Spatial distribution and enumerative sequential sampling plans of the pod borer, Heliothis viriplaca Huf. (Lep.: Noctuidae) in rain-fed chickpea (Cicer arietinum L.) fields in Lorestan porovince

نویسندگان [English]

• Amir Mohseni Amin ¹
• Mirreza Jamshidi ²
• maryam forouzan ³
• Mohamad Taghi Tohidi ⁴
• Abas Khanizad ⁵
• Asgar Jouzian ⁶

¹ Iranian Research Institute of Plant Protection, Education and Extension Organization, Tehran, Iran

² Plant Protection Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran.

³ Assistant Professor, West Azerbaijan, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Urmia , Iran

⁴ Instructor, Kermanshah, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Kermanshah, Iran

⁵ Instructor, Kurdestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Sanandaj, Iran

⁶ Assistant Professor, Ilam, Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ilam, Iran

چکیده [English]

Abstract
Chickpea pod borer, Heliothis viriplaca, is an important pest of rain-fed chickpea (Cicer arietinum L.) fields in most regions of Iran. During 2017-2018, spatial distribution and fixed precision sequential sampling plans of, H. viriplaca population were investigated in rain-fed chickpea fields in Lorestan provinces, Noorabad-Aleshtar and Kuhdasht. Regarding to the fitting of data with Taylor's power law and Iwao’s patchiness, parameters of these methods were used to develop of enumerative sequential sampling plans for each region. Results showed that, Taylor's b and Iwao’s β were significantly>1, indicating that H. viriplaca populations were aggregated in Lorestan provinces. Sample size curves were calculated and compared at 10%, 15% and 25% levels of precision. Also, for each model, Green's or Kuno’s fixed precision sequential sampling plans or both models were validated using 7 independent data sets. Validation results of these models showed that, to achive a precision of 0.25, which is generally accepted in IPM programs, it is necessary to take samples with an average sample number (ASN) of 58 and 66 samples for green’s and kuno’s models, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

• chickpea
• Sequential sampling
• Spatial distribution
• Chickpea pod borer