نوع مقاله : مدیریت آفات و بیماری‌های گیاهی

نویسندگان

• علی دهقانی ¹
• محمد صالحی ²
• یداله خواجه زاده ³
• محمد تقی زاده ²

¹ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان

² مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس

³ مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

فیلودی یکی از بیماری‌های مهم و اقتصادی کنجد در استان خوزستان است و در‌ سال‌های اخیر خسارات جبران ناپذیری را متوجه کشاورزان کرده است. طی سال‌های 1379 و 1380 در این استان بررسی‌هایی از نظر تعیین ماهیت بیماری، میزان آلودگی، تعیین ناقل و تأثیر حشره‌کش و تاریخ کشت در کنترل بیماری کنجد به عمل آمد. میزان آلودگی از 5/0 تا 100 درصد متغیر بود. رنگ آمیزی ساقه آلوده کنجد با محلول رنگی دینس (Dienes stain) و بررسی آن با میکروسکوپ نوری نشان داد که در محل آوند آبکشی گیاه آلوده لکه‌های آبی تیره وجود دارد و این بیماری ماهیت فیتوپلاسمایی دارد. از بین حشرات جمع‌آوری شده در مزارع کنجد تنها زنجرکCirculifer haematoceps توانست عامل بیماری را انتقال دهد. در یک آزمایش کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کا‌مل تصادفی با سه تکرار اثرات سمپاشی با حشره‌کش متاسیستوکس ـ آر به عنوان کرت‌های اصلی و تاریخ‌های کشت: 18 خرداد، 1، 15، 25 تیر و 6 مرداد ماه به عنوان کرت‌های فرعی، برای کنترل بیماری فیلودی کنجد مورد بررسی قرار گرفت. از نظر عملکرد اختلاف معنی‌داری بین سمپاشی و عدم سمپاشی وجود نداشت ولی از نظر میزان آلودگی در سطح 5 درصد اختلاف معنی‌داری وجود داشت. اختلاف معنی‌داری بین تاریخ کشت‌های مختلف از نظر عملکرد در سطح 5 درصد و میزان آلودگی در سطح یک درصد مشاهده گردید. بالاترین میزان محصول و پایین‌ترین درصد آلودگی در تیمار آخرین تاریخ کاشت (6 مرداد) سمپاشی شده بدست آمد.

کلیدواژه‌ها

• فیلودی کنجد
• زنجرک Circulifer haematoceps
• تاریخ کاشت
• سمپاشی
• خوزستان

عنوان مقاله [English]

Studies on sesame phyllody and Effect of sowing date and insecticide spray on disease control in Khuzestan

نویسندگان [English]

• A. DEHGHANI ¹
• M. SALEHI ²
• Y. KHAJEHZADEH ³
• M. TAGHIZADEH ²

چکیده [English]

Khuzestan is the most important sesame (Sesamum indicum) growing province in Iran.In recent years, out break of sesame phyllody (SP) hase inflicted heavy losses to sesame crop in this province. In a survey in 2000 and 2001 in sesame growing regions of Khuzestan the rate of infection was 0.5 to 100 percent.Infected tissue showed positive reaction with dienes stain and on the basis of this result,SP disease has phytoplasmatal etiology.Among various leaf hoppers collected from sesame fields,only Circulifer haematoceps transmitted the disease agent.The effect of five sowing dates (June 8, 22 July 6, 16and 28) and spraying with Metasistox -R on SP and crop yield was evaluated in Hamidieh.The experiment consisted of a split plot randomized complete block design with three replications. The results showed that spraying had no significant effect on the yield although the rate of infection was significantly decreased at 5% level. Date of planting had significant effect on the yield (at 5% level) and disease incidence rate (at 1% level). Highest yield and lowest disease incidence were obtained with the latest sowing date (July 28) plus spraying

کلیدواژه‌ها [English]

• sesame phyllody
• sowing date
• Circulifer haematoceps
• Khuzestan