آفات و بیماری‌های گیاهی

تنوع گونه‌ای کنه‌های اریباتید در دو ‌بوم‌سازگان کشاورزی در استان خراسان رضوی، ایران

محمدعلی اکرمی؛ عباس محمدی خرم آبادی؛ تکتم فرزانه

دوره 89، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 133-143

https://doi.org/10.22092/jaep.2021.128522.1315

چکیده

در این پژوهش تنوع گونه ای کنه های اریباتید در دو بوم سازگان کشاورزی در استان خراسان رضوی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری ها از یک مزرعه یونجه سه ساله به مساحت دو هکتار و یک باغ درختان میوه ... بیشتر در این پژوهش تنوع گونه ای کنه های اریباتید در دو بوم سازگان کشاورزی در استان خراسان رضوی مورد بررسی قرار گرفت. نمونه‌برداری ها از یک مزرعه یونجه سه ساله به مساحت دو هکتار و یک باغ درختان میوه سردسیری به مساحت 6/0 هکتار، از اول فروردین تا پایان شهریور 1393 به‌صورت ماهانه انجام گرفت. در هر ماه، 10 نمونه خاک با حجم یکسان و به‌صورت تصادفی از عمق 0-20 سانتیمتری و در مجموع 60 نمونه از این دو بوم سازگان برداشته شد. جداسازی با قیف برلیز و پس از شفاف سازی و تهیه اسلاید، هر نمونه بر اساس صفات ریخت شناختی بیرونی مورد شناسائی و به‌عنوان گونه مورفولوژیک در نظر گرفته شد. ترکیب ساختار گونه ای، شاخص های تنوع گونه ای و یکنواختی آلفا و نیز تخمین غنای گونه ای حداکثر در هر دو بومسازگان با استفاده از پنج روش متداول ناپارامتری انجام شد. از مجموع 1425 فرد جمع آوری شده، 1097 فرد در قالب 40 گونه به بومسازگان باغی و 328 فرد در قالب 25 گونه به بوم سازگان یونجه تعلق داشتند. بوم سازگان باغی از غنای گونه‌ای (تعداد گونه) و تنوع گونه ای بالاتر و از نظر پراکنش فراوانی گونه ها در جامعه از یکنواختی بیشتری نسبت به ‌بوم سازگان یونجه برخوردار بود. تخمین غنای حداکثر (Smax) در این دو بوم سازگان با استفاده از پنج روش متداول نشان داد که تعداد گونه های قابل کشف در بومسازگان یونجه 54 و در بوم سازگان باغی 185 گونه تخمین زده می شود. دلایل احتمالی تغییرات تنوع گونه ای جامعه کنه های اریباتید در این دو بوم سازگان مورد بحث قرار گرفت.

اولین گزارش زنبور Perilissus lutescens Hym.: Ichneumonidae, Ctenopelmatinae، برای ایران (گزارش کوتاه علمی)

نگار بهره مند؛ محمد خیراندیش کشکوئی؛ عباس محمدی خرم آبادی؛ ریجو جوسیلا

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 127-128

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.114592.1179

چکیده

یکی از زیرخانواده‌های نسبتاً بزرگ زنبورهای پارازیتوئید خانواده‌ی Ichneumonidae، زیر خانواده Ctenopelmatinae، با بیش از 1200 گونهی توصیف شده در سطح جهان است (5). اعضای این زیرخانواده به عنوان پارازیتوئید زنبورهای ... بیشتر

اولین گزارش از جنس و گونه‌ی (Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae برای فون ایران (گزارش کوتاه علمی)

غلامحسین حسن شاهی؛ حبیب عباسی‌پور؛ امین مقبلی قرایی؛ ریجیو جاسیلا؛ عباس محمدی خرم‎آبادی

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 79-80

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101698

چکیده

پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید مرتبط با شته گال اسفنجیmordvilcovi Slavum و شته چین دار کننده برگ بنه Forda hirsutaدر مناطق مختلف استان‎های کرمان، فارس و یزد در سال 1392 صورت گرفت. گال‎های ... بیشتر پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید مرتبط با شته گال اسفنجیmordvilcovi Slavum و شته چین دار کننده برگ بنه Forda hirsutaدر مناطق مختلف استان‎های کرمان، فارس و یزد در سال 1392 صورت گرفت. گال‎های زمستانه بصورت تصادفی جمع‎آوری گردیدند و درون ظروف پلاستیکی و در شرایط اتاق، تا زمان ظهور حشرات کامل پرورش داده شدند. در میان گونه‎های شناسایی شده، .Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae) یک جنس و گونه جدید برای فون حشرات ایران محسوب می‎گردد (1, 4). نمونه‎هایی از این زنبور پارازیتویید در موزه جانورشناسی دانشگاه تورکو فنلاند و آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه شاهد تهران نگهداری شد. Nemeritis divida (Dbar, 1985) : نمونه‌های بررسی شده: ایران، ارسنجان (N=29°55′, E=53°26′, 2230 m a.s.l.)؛ 15 اردیبهشت 1392، 1♀؛ 25 خرداد 1392، 1♀. مناطق پراکنش: آذربایجان، ترکیه (4) و ایران (گزارش جدید). ویژگی‎های افتراقی: گونه‌های جنس Nemeritis دارای ویژگی‌های ریخت شناسی زیر می‌باشند: سلول آرئولت بسته، چشم‌های مرکب بدون مو یا دارای موهای پراکنده، رگبال 2rs-m در بال جلو به وسط سلول آرئولت متصل شده، ترژیت اول متازوما بدون گلیما و طول تخمریز کمی بلندتر از طول متازوما (3). گونه Nemeritis divida با مجموعه ویژگی‌های زیر از سایر گونه‌های این جنس قابل شناسایی می‌باشد: عرض صورت در جنس ماده 7/0 و در جنس نر 9/0 طول آن، قاعده و وسط ساق پای عقب سفیدرنگ، سطح بیرونی، داخلی، نیمه قاعده و بخش انتهایی ساق پای عقب قهوه‌ای تیره یا سیاه، نسبت تخمریز به ساق پای عقب برابر با 6/0-7/0 (2). گونه‌های جنس Nemeritis به عنوان پارازیتویید بالتوری‌های خانواده Raphidiidae (Insecta: Neuropterida, Raphidioptera) شناخته می‌شوند (3, 4). تاکنون میزبان گیاهی یا حشره‌ای مرتبط با گونه N. divida شناخته نشده است (4). لذا برای اولین‎بار، گیاه بنه Pistacia atlantica و شته گال اسفنجی پسته، S. mordvilcovi، به ترتیب به عنوان میزبان‌های گیاهی و حشره‌ای و محل زمستانگذرانی گونه N. divida تعیین گردیدند.

اولین گزارش زنبور Hyposoter ebeninus ، پارازیتویید لاروی سفیده کوچک کلم، Pieris rapae از استان تهران (گزارش کوتاه)

غلامحسین حسن شاهی؛ حبیب عباسی پور؛ امین مقبلی قرایی؛ ریجیو جاسیلا؛ عباس محمدی خرم‎آبادی

دوره 82، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 185-186

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.100705

چکیده

پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید سفیده کوچک کلمPieris rapae (L.) (Lep.: Pieridae) و شب‌پره پشت‌الماسی Plutella xylostella (L.) (Lep.: Plutellidae) در مزارع کلم گل، استان تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046m a.s.l.) ... بیشتر پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید سفیده کوچک کلمPieris rapae (L.) (Lep.: Pieridae) و شب‌پره پشت‌الماسی Plutella xylostella (L.) (Lep.: Plutellidae) در مزارع کلم گل، استان تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046m a.s.l.) در سال 1391 صورت گرفت. مراحل لاروی و شفیرگی سفیده کوچک کلم و شب‌پره پشت‌الماسی جمع‌آوری شدند و درون ظروف پلاستیکی، در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±22 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 2±65 درصد و دوره نوری 14:8) تا زمان ظهور حشرات بالغ پروانه یا زنبور پارازیتویید نگهداری شدند. پنج گونه زنبور پارازیتویید شامل: Oomyzuss sokolowskii (Kurdjumovo, 1912) (Hym.: Eulophidae)، Pteromalus sp. (Hym.: Pteromalidae)، Cotesia vestalis (Kurdjumov, 1912) (Hym.: Braconidae)، Diadegma anurum (Thomson, 1877) و Hyposoter ebeninus (Gravenhorst, 1829) (Hym.: Ichenumonidae, Campopleginae). جمع‎آوری و شناسایی گردید. گونه H. ebeninus گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب می‎گردد (1,4). نمونه‎هایی از این زنبور پارازیتویید در آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه شاهد تهران و موزه جانورشناسی دانشگاه تورکو فنلاند نگهداری می‎شود. Hyposoter ebeninus (Gravenhorst, 1829). نمونه‌های بررسی شده: ایران، استان تهران، تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046a.s.l.)؛ 16 اردیبهشت 1391، 1♀، 26 خرداد 1391، 1♀. مناطق پراکنش: اتریش، آذربایجان، بلاروس، بلژیک، بلغارستان، چین، کرواسی، جمهوری چک، چکوسلواکی، فنلاند، فرانسه، آلمان، هند، فلسطین، ایتالیا، مالدیو، پاکستان، لهستان، مجارستان، پرتغال، رومانی، روسیه، لتونی، صربستان و مونته نگرو، اسپانیا، سوئد، سوئیس، تونس، ترکیه، ترکمنستان، اوکراین و انگلیس (4) و ایران (گزارش جدید). ویژگی‌های افتراقی: گونه Hyposoter ebeninus با ویژگی‌های زیر از نزدیک‌ترین گونه این جنسH. rhodocerae (Rondani, 1877) قابل شناسایی است: قاعده آرواره‌های بالا زرد کمرنگ بوده و انتهای ساق پای عقب تیره نیست. اما در H. rhodocerae آرواره‌های بالا زرد مایل به قرمز یا قرمز مایل به قهوه‌ای بوده و به طور مشخص در قاعده سیاه هستند و انتهای ساق پای عقب تیره است. اختلاف مهم این دو گونه در انتخاب میزبان و پراکنش آنهاست. گونه H. rhododerae به طور اختصاصی گونه‌هایGonepteryx cleopatra و G. rhamni را پارازیته می‌کند و از آلمان، ایرلند و ایتالیا گزارش شده است. در حالی‌که گونه H. ebeninus به عنوان پارازیتویید گونه‌های جنس Pieris و Euchloe شناخته شده و در مرکز، جنوب و شرق اروپا، شمال آفریقا، غرب آسیا تا هند انتشار دارد (2, 4). گونه‌های جنس Hyposoter به عنوان پارازیتویید داخلی کوینوبیونت لاروی بال‌پولکداران (روزپره‌ها و شب‌پره‌ها) و نیز لارو سوسک‌ها و زنبورها محسوب می‌گردند (3).

آفات و بیماری‌های گیاهی

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

نویسنده = عباس محمدی خرم‎آبادی

تنوع گونه‌ای کنه‌های اریباتید در دو ‌بوم‌سازگان کشاورزی در استان خراسان رضوی، ایران

چکیده

اولین گزارش زنبور Perilissus lutescens Hym.: Ichneumonidae, Ctenopelmatinae، برای ایران (گزارش کوتاه علمی)

چکیده

اولین گزارش از جنس و گونه‌ی (Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae برای فون ایران (گزارش کوتاه علمی)

چکیده

اولین گزارش زنبور Hyposoter ebeninus ، پارازیتویید لاروی سفیده کوچک کلم، Pieris rapae از استان تهران (گزارش کوتاه)

چکیده