آفات و بیماری‌های گیاهی

اولین گزارش زنبور پارازیتویید Dolichogenidea turkmena (Hym.: Braconidae, Microgastrinae)، از ایران (گزارش کوتاه علمی)

فاطمه جهان؛ امین مقبلی قرایی؛ غلامحسین حسن شاهی؛ عباس محمدی خرم آبادی؛ حبیب عباسی پور؛ جنو پاپ

دوره 83، شماره 2 ، اسفند 1394، ، صفحه 275-276

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106125

چکیده

طی بررسی‌هایی که به منظور شناسایی پارازیتوییدهای موجود در گال‎های زمستانه شته گال اسفنجی mordvilcovi Slavum و شته چیندار کننده برگ بنه Forda hirsutaروی درخت بنه Pistachia atlantica در منطقه تنگ‌شکن ارسنجان، استان‎ ... بیشتر طی بررسی‌هایی که به منظور شناسایی پارازیتوییدهای موجود در گال‎های زمستانه شته گال اسفنجی mordvilcovi Slavum و شته چیندار کننده برگ بنه Forda hirsutaروی درخت بنه Pistachia atlantica در منطقه تنگ‌شکن ارسنجان، استان‎ فارس طی سال 1392 انجام گرفت، یک گونه زنبور پارازیتویید با نام علمی Dolichogenidea turkmena Telenga 1955 (Hym.: Braconidae, Microgastrinae) از روی شته گال اسفنجی جمعآوری گردید و توسط نویسنده آخر شناسایی شد. بر اساس منابع موجود، این گونه، گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب می‎گردد (1, 2). نمونه‎های این زنبور پارازیتویید در کلکسیون حشرات دانشگاه شاهد تهران نگهداری می‎شود. Dolichogenidea turkmena Telenga 1955 (Hym.: Braconidae, Microgastrinae): نمونه‌های بررسی شده: ایران، ارسنجان،( 29°49'4.92"N, (53°32'45.40"E؛ 19 فروردین 1392، 3♀؛ 7♂ مناطق پراکنش: ارمنستان، اردن، قزاقستان، ترکیه، ترکمنستان، ازبکستان (4) و ایران (گزارش جدید). ویژگی‎های ریخت شناختی افتراقی: طول بدن 5/2-8/2 میلیمتر؛ شاخک کمی کوتاهتر از طول بدن و خاکستری مایل به قهوهای؛ طول پالپهای آرواره پایین خیلی کوتاهتر از بلندی سر؛ تگولا زرد؛ میان گرده درخشان با نقاط ریز متراکم؛ سپرچه در بخش میانی صاف؛ پروپودئوم صاف، درخشان، بدون زواید موجی شکل جلوی فرورفتگی انتهایی؛ بال جلو با استیگمای زرد روشن؛ متاکارپوس کمی کوتاهتر از فاصله آن از نوک بال؛ رگبال دوم شعاعی-میانی توسعه نیافته؛ ران پای عقب قرمز مایل به زرد؛ ترژیت اول شکم با حاشیه موازی، در نیمه انتهایی صاف و با نقاط پراکنده و کوچک؛ شیارهای مایل روی دومین ترژیت شکمی با فاصله زیاد، بخش میانی بین آنها پهن و ذوزنقهای شکل؛ ششمین استرنیت شکمی کمی سخت شده و در بخش قاعدهای دارای شیارهای طولی؛ طول غلاف تخمریز به اندازه ساق پای عقب (3).

اولین گزارش از جنس و گونه‌ی (Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae برای فون ایران (گزارش کوتاه علمی)

غلامحسین حسن شاهی؛ حبیب عباسی‌پور؛ امین مقبلی قرایی؛ ریجیو جاسیلا؛ عباس محمدی خرم‎آبادی

دوره 83، شماره 1 ، شهریور 1394، ، صفحه 79-80

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.101698

چکیده

پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید مرتبط با شته گال اسفنجیmordvilcovi Slavum و شته چین دار کننده برگ بنه Forda hirsutaدر مناطق مختلف استان‎های کرمان، فارس و یزد در سال 1392 صورت گرفت. گال‎های ... بیشتر پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید مرتبط با شته گال اسفنجیmordvilcovi Slavum و شته چین دار کننده برگ بنه Forda hirsutaدر مناطق مختلف استان‎های کرمان، فارس و یزد در سال 1392 صورت گرفت. گال‎های زمستانه بصورت تصادفی جمع‎آوری گردیدند و درون ظروف پلاستیکی و در شرایط اتاق، تا زمان ظهور حشرات کامل پرورش داده شدند. در میان گونه‎های شناسایی شده، .Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae) یک جنس و گونه جدید برای فون حشرات ایران محسوب می‎گردد (1, 4). نمونه‎هایی از این زنبور پارازیتویید در موزه جانورشناسی دانشگاه تورکو فنلاند و آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه شاهد تهران نگهداری شد. Nemeritis divida (Dbar, 1985) : نمونه‌های بررسی شده: ایران، ارسنجان (N=29°55′, E=53°26′, 2230 m a.s.l.)؛ 15 اردیبهشت 1392، 1♀؛ 25 خرداد 1392، 1♀. مناطق پراکنش: آذربایجان، ترکیه (4) و ایران (گزارش جدید). ویژگی‎های افتراقی: گونه‌های جنس Nemeritis دارای ویژگی‌های ریخت شناسی زیر می‌باشند: سلول آرئولت بسته، چشم‌های مرکب بدون مو یا دارای موهای پراکنده، رگبال 2rs-m در بال جلو به وسط سلول آرئولت متصل شده، ترژیت اول متازوما بدون گلیما و طول تخمریز کمی بلندتر از طول متازوما (3). گونه Nemeritis divida با مجموعه ویژگی‌های زیر از سایر گونه‌های این جنس قابل شناسایی می‌باشد: عرض صورت در جنس ماده 7/0 و در جنس نر 9/0 طول آن، قاعده و وسط ساق پای عقب سفیدرنگ، سطح بیرونی، داخلی، نیمه قاعده و بخش انتهایی ساق پای عقب قهوه‌ای تیره یا سیاه، نسبت تخمریز به ساق پای عقب برابر با 6/0-7/0 (2). گونه‌های جنس Nemeritis به عنوان پارازیتویید بالتوری‌های خانواده Raphidiidae (Insecta: Neuropterida, Raphidioptera) شناخته می‌شوند (3, 4). تاکنون میزبان گیاهی یا حشره‌ای مرتبط با گونه N. divida شناخته نشده است (4). لذا برای اولین‎بار، گیاه بنه Pistacia atlantica و شته گال اسفنجی پسته، S. mordvilcovi، به ترتیب به عنوان میزبان‌های گیاهی و حشره‌ای و محل زمستانگذرانی گونه N. divida تعیین گردیدند.

اولین گزارش زنبور Hyposoter ebeninus ، پارازیتویید لاروی سفیده کوچک کلم، Pieris rapae از استان تهران (گزارش کوتاه)

غلامحسین حسن شاهی؛ حبیب عباسی پور؛ امین مقبلی قرایی؛ ریجیو جاسیلا؛ عباس محمدی خرم‎آبادی

دوره 82، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 185-186

https://doi.org/10.22092/jaep.2015.100705

چکیده

پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید سفیده کوچک کلمPieris rapae (L.) (Lep.: Pieridae) و شب‌پره پشت‌الماسی Plutella xylostella (L.) (Lep.: Plutellidae) در مزارع کلم گل، استان تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046m a.s.l.) ... بیشتر پژوهشی به منظور جمع‎آوری و شناسایی زنبورهای پارازیتویید سفیده کوچک کلمPieris rapae (L.) (Lep.: Pieridae) و شب‌پره پشت‌الماسی Plutella xylostella (L.) (Lep.: Plutellidae) در مزارع کلم گل، استان تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046m a.s.l.) در سال 1391 صورت گرفت. مراحل لاروی و شفیرگی سفیده کوچک کلم و شب‌پره پشت‌الماسی جمع‌آوری شدند و درون ظروف پلاستیکی، در شرایط آزمایشگاهی (دمای 2±22 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 2±65 درصد و دوره نوری 14:8) تا زمان ظهور حشرات بالغ پروانه یا زنبور پارازیتویید نگهداری شدند. پنج گونه زنبور پارازیتویید شامل: Oomyzuss sokolowskii (Kurdjumovo, 1912) (Hym.: Eulophidae)، Pteromalus sp. (Hym.: Pteromalidae)، Cotesia vestalis (Kurdjumov, 1912) (Hym.: Braconidae)، Diadegma anurum (Thomson, 1877) و Hyposoter ebeninus (Gravenhorst, 1829) (Hym.: Ichenumonidae, Campopleginae). جمع‎آوری و شناسایی گردید. گونه H. ebeninus گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب می‎گردد (1,4). نمونه‎هایی از این زنبور پارازیتویید در آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه شاهد تهران و موزه جانورشناسی دانشگاه تورکو فنلاند نگهداری می‎شود. Hyposoter ebeninus (Gravenhorst, 1829). نمونه‌های بررسی شده: ایران، استان تهران، تهران (N=35°30′, E=51°17′, 1046a.s.l.)؛ 16 اردیبهشت 1391، 1♀، 26 خرداد 1391، 1♀. مناطق پراکنش: اتریش، آذربایجان، بلاروس، بلژیک، بلغارستان، چین، کرواسی، جمهوری چک، چکوسلواکی، فنلاند، فرانسه، آلمان، هند، فلسطین، ایتالیا، مالدیو، پاکستان، لهستان، مجارستان، پرتغال، رومانی، روسیه، لتونی، صربستان و مونته نگرو، اسپانیا، سوئد، سوئیس، تونس، ترکیه، ترکمنستان، اوکراین و انگلیس (4) و ایران (گزارش جدید). ویژگی‌های افتراقی: گونه Hyposoter ebeninus با ویژگی‌های زیر از نزدیک‌ترین گونه این جنسH. rhodocerae (Rondani, 1877) قابل شناسایی است: قاعده آرواره‌های بالا زرد کمرنگ بوده و انتهای ساق پای عقب تیره نیست. اما در H. rhodocerae آرواره‌های بالا زرد مایل به قرمز یا قرمز مایل به قهوه‌ای بوده و به طور مشخص در قاعده سیاه هستند و انتهای ساق پای عقب تیره است. اختلاف مهم این دو گونه در انتخاب میزبان و پراکنش آنهاست. گونه H. rhododerae به طور اختصاصی گونه‌هایGonepteryx cleopatra و G. rhamni را پارازیته می‌کند و از آلمان، ایرلند و ایتالیا گزارش شده است. در حالی‌که گونه H. ebeninus به عنوان پارازیتویید گونه‌های جنس Pieris و Euchloe شناخته شده و در مرکز، جنوب و شرق اروپا، شمال آفریقا، غرب آسیا تا هند انتشار دارد (2, 4). گونه‌های جنس Hyposoter به عنوان پارازیتویید داخلی کوینوبیونت لاروی بال‌پولکداران (روزپره‌ها و شب‌پره‌ها) و نیز لارو سوسک‌ها و زنبورها محسوب می‌گردند (3).

گزارش زنبور (Psyllaephagus procerus Mercet (Hym.:Encyrtidae، پارازیتوئید پسیل آسیایی مرکبات Diaphorina citri Hem.:Psyllidae از ایران (گزارش کوتاه)

امین مقبلی قرایی؛ مهدی ضیاءالدینی؛ محمدامین جلالی؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 185-186

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100571

چکیده

پسیل آسیایی مرکباتDiaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران می‎باشد. طی چندین مرحله ... بیشتر پسیل آسیایی مرکباتDiaphorina citri Kuwayama (Hem.: Psyllidae) به علت انتقال باکتریCandidatus Liberibacter asiaticus عامل بیماری مهم و مخرب لکه سبز (میوه سبز) مرکبات، (Huanglongbing (HLB))، از آفات مهم مرکبات در ایران می‎باشد. طی چندین مرحله نمونه‎برداری از باغ‎های مرکبات آلوده به پسیل به منظور جمع‌آوری و شناسایی گونه‎ی غالب در شهرستان جیرفت و انجام مطالعات رفتاری روی پارازیتوئید آن، فعالیت یک گونه زنبور از خانوادهی Encyrtidae روی درختان لیموشیرین Citrus limetta (Rutaceae) آلوده، در منطقهی کوشکمور شهرستان جیرفت واقع در استان کرمان با مشخصات جغرافیایی 28 درجه و 19 دقیقه‎ی عرض شمالی، 58 درجه و 14 دقیقه‎ی طول شرقی و با ارتفاع 549 متر از سطح دریا، در اردیبهشت سال‎های 1389 و 1390، مشاهده گردید. نمونه‎ها توسط نویسنده‌ی چهارم به نام Psyllaephagus procerus Mercet, 1921شناسایی گردید که گزارش جدیدی برای فون حشرات این خانواده در ایران محسوب می‌گردد (1, 2). در حال حاضر این گونه با گونه‎ی Metaprionomitus procerus Mercet, 1921 مترادف است (3) و از این جنس تاکنون گونه‎هایP. pistaciae Ferrière, 1961، P. stenopsyllae (Tachikawa, 1963) و P. zdeneki Noyes & Fallahzadeh, 2005 از ایران گزارش شده‎اند (1). طول بدن در ماده‏ها 3/1 میلی‏متر و در نرها 1/1 میلی‎متر. اولین بند شاخک هم‎اندازه‎ی 4-5 بند اول فونیکول، طول بندهای 1 تا 4 فونیکول بلندتر از عرض آن، ولی بندهای 5 و 6 دارای طول و عرض مساوی هستند، پاها به طور کامل زرد رنگ نبوده و ران پای عقب و در برخی از موارد، بخشی از ساق پاهای میانی و عقبی تیره رنگ هستند، کوکساها تیره‏رنگ، رگبال Marginal نوک تیز شده و تقریباً طول و عرض برابری دارد و از 5/2 برابر رگبال Stigmal کوتاه‎تر است، سپرچه سبز و یا سبز مایل به آبی است، شکم بلندتر از سینه نبوده و یا بطور جزئی بلندتر از آن است (4). تا کنون گیاه Fraxinus sp.. از خانواده‎ی Oleaceae و Pyrus communis از خانواده‎ی Rosaceae میزبان‌های گیاهی مرتبط با این زنبور معرفی شده‌اند. جمع‎آوری این زنبور از روی درختان لیمو شیرین آلوده به پسیل آسیایی مرکبات یک ارتباط جدید میزبان گیاهی- گیاه‎خوار- زنبور پارازیتوئید در دنیا محسوب می‎گردد. این گونه به عنوان پارازیتوئید اولیه پوره‌های حشراتی از راسته‎ی Hemiptera شناخته شده است. میزبان‎های گزارش ‌شده عبارتند از: Eulecanium ciliatum (Hem.: Coccidae)Cacopsylla sp.،Cacopsylla pyri وPsyllopsis fraxini (Hem.: Psyllidae). تا کنون وجود این زنبور از ارمنستان، آذربایجان، اسپانیا، گرجستان، مجارستان، ایتالیا، مولداوی، مغولستان، لهستان، روسیه، ترکیه و اکراین گزارش شده است(3). نمونه‎هایی از این گونه در آزمایشگاه حشره‎شناسی دانشگاه ولی‎عصر(عج) رفسنجان و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان‌شرقی نگهداری می‌شوند.

آفات و بیماری‌های گیاهی

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

نویسنده = امین مقبلی قرایی

اولین گزارش زنبور پارازیتویید Dolichogenidea turkmena (Hym.: Braconidae, Microgastrinae)، از ایران (گزارش کوتاه علمی)

چکیده

اولین گزارش از جنس و گونه‌ی (Nemeritis divida (Dbar, 1985) (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae برای فون ایران (گزارش کوتاه علمی)

چکیده

اولین گزارش زنبور Hyposoter ebeninus ، پارازیتویید لاروی سفیده کوچک کلم، Pieris rapae از استان تهران (گزارش کوتاه)

چکیده

گزارش زنبور (Psyllaephagus procerus Mercet (Hym.:Encyrtidae، پارازیتوئید پسیل آسیایی مرکبات Diaphorina citri Hem.:Psyllidae از ایران (گزارش کوتاه)

چکیده