آفات و بیماری‌های گیاهی

اولین گزارش جنس و گونه زنبور Ksenoplata quadrata Bouček (Hym.: Pteromalidae) از روی درختچه Ephedra major در ایران (گزارش کوتاه علمی)

امید هادی؛ محمد حسین کاظمی؛ حسین لطفعلی‌زاده

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 359-361

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107098

چکیده

درختچه افدرا (Ephedra) از تیره (Ephedracae) متعلق به راسته افدرال بوده و جزء کلامیدوسپرم‌ها محسوب می‌شود (2). این درختچه در مناطق خشک، بیابانی و کوهستانی رشد می‌کند. در ایران ۱۳ گونه با ۱۳ واریته انتشار دارد. این ... بیشتر درختچه افدرا (Ephedra) از تیره (Ephedracae) متعلق به راسته افدرال بوده و جزء کلامیدوسپرم‌ها محسوب می‌شود (2). این درختچه در مناطق خشک، بیابانی و کوهستانی رشد می‌کند. در ایران ۱۳ گونه با ۱۳ واریته انتشار دارد. این درختچه دارای خواص درمانی می‌باشد به صورتی که در طب سنتی چین در حدود ۲۰۰۰ سال پیش برای درمان آسم و بیماری‌های تنفسی استفاده می‌کردند (4). گونه‌های مختلف افدرا کم و بیش دارای آلکالوئیدهای معروف افدرین هستند که مصرف وسیع دارویی دارد. عصاره میوه‌ی افدرا برای رفع ناراحتی‌های مجاری تنفسی موثر است. این درختچه آفات مختلفی دارد. به عنوان مثال در حدود ۱۰ گونه از سوسک‌های خانوادهCurculionidae ، خانواده Bruchidae و زنبورهایی از بالاخانواده Chalcidoidea که هم آفت و هم پارازیتویید سوسک‌های خانوادهBruchidae از جمله جنس Bruchidius می باشند. در طی این تحقیق، نمونه‌هایی از طریق آسپیراتور جمع‌آوری و داخل میکروتیوب حاوی الکل ۷۰% نگه-داری ‌شدند. در بررسی‌های اولیه زنبورها نشان داد این زنبورها به جنس Ksenoplata تعلق دارند. مطالعه دقیق این نمونه‌ها با استفاده از کلیدهای شناسایی Bouček (1965) و Trjapitzin (1981) منجر به شناسایی آن تحت عنوان1965 Ksenoplata quadrata Bouček, گردید. این گونه در بررسی‌های به عمل آمده در ایران تاکنون جمع‌آوری نشده است (3). نمونه‌های جمع‌آوری شده در کلکسیون حشرات مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجا‌شرقی نگهداری می‌شوند.

گزارش زنبور پارازیتویید (Halticoptera polita (Hym.: Pteromalidae) (Walker, 1834 از ایران (گزارش کوتاه)

سمیه صادقی؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 187-188

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100572

چکیده

شب پره مینوز صنوبر Phyllonorycter populifoliella (Treitschke) (Lep.: Gracillariidae) یکی از آفات مهم صنوبر میباشد که در تمام مناطق کشور روی انواع صنوبر با درجهی اهمیت اقتصادی زیاد انتشار دارد. لاروهای شب‌پره مینوز صنوبر با نفوذ ... بیشتر شب پره مینوز صنوبر Phyllonorycter populifoliella (Treitschke) (Lep.: Gracillariidae) یکی از آفات مهم صنوبر میباشد که در تمام مناطق کشور روی انواع صنوبر با درجهی اهمیت اقتصادی زیاد انتشار دارد. لاروهای شب‌پره مینوز صنوبر با نفوذ به درون برگ، دالان‌های گرد و تاولی شکلی روی آن‌ ایجاد می‌کنند. این حشره یکی از آفات مهم نهالستانهای صنوبر در استان آذربایجان‌غربی محسوب می‌شود. این آفت دارای دشمنان طبیعی بسیاری است که در کنترل طبیعی جمعیت آن در نقاط مختلف نقش دارند. در بررسی که به منظور شناسایی زنبورهای پارازیتوئید این آفت در منطقه شاهین‌دژ (استان آذربایجان‌غربی) طی سال 1389 انجام شد نمونه‌های آلوده به مینوز در محمودآباد شاهیندژ (N 36˚ 43' 08" و E 46˚ 30' 55") جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاهی پرورش داده شد. زنبورهای خارج شده در ظروف پرورش، جداسازی و به شیشه‌های حاوی الکل انتقال داده شدند. پس از مطالعه زنبورهای موجود در الکل از برخی از مشخصات کلیدی و مهم هر کدام از گونهها اسلایدهای میکروسکوپی و عکسها تهیه شد. شناسایی نمونه‌ها در حد گونه توسط نگارندهی دوم انجام گرفت که بدین منظور از کلید شناسایی ارائه شده توسط (Bouček (1965 استفاده شد (1). زنبور پارازیتویید تحت عنوان Halticoptera polita (Walker, 1834) از خانواده Pteromalidae شناسایی گردید که برای نخستین بار از روی مینوز صنوبر گزارش میشود. از مهمترین مشخصات مورفولوژیک این گونه می توان به موارد زیر اشاره کرد: اولین بند شاخک هم اندازه طول چشم، نسبت به دیگر بندها بزرگ‌تر و با فاصله‌ی زیادی از چشم های مرکب. بندهای فونیکول چهارگوش. در بال جلوئی رگبال کناری طولانی‌تر از رگبال پس‌کناری و 5/3- 5/1 برابر طولانی‌تر از رگبال استیگمال است. در جنس نر پالپ آرواره‌ی پائین کم و بیش تغییر شکل یافته و متورم و دومین بند آرواره پائین (Stipes) اغلب طویل نیست. موهای انتهای شکم اندازه نامساوی دارند (3). زنبور پارازیتویید Halticoptera polita از بسیاری از نقاط دنیا گزارش شده است که از آن جمله می‌توان به شمال غرب اروپا، سوئد، چکسلواکی سابق، رومانی، آلمان، ترکیه، اروپا، ایرلند شمالی، بلژیک، مجارستان، نیوزلند، چین، سودان و انگلستان اشاره کرد (2, 4) ولی تاکنون از ایران گزارش نشده است. این گونه به عنوان پارازیتوئید چندین خانواده از دوبالان، بال‌غشائیان و بال‌پولک‌داران از بسیاری از نقاط جهان گزارش شده است (4).

گزارش زنبور (Thysanus ater (Hym.: Signiphoridae پارازیتویید سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh از ایران (گزارش کوتاه)

آرش ابراهیمی؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده؛ محمد حسین کاظمی

دوره 80، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 191-192

https://doi.org/10.22092/jaep.2013.100575

چکیده

سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh از خانوادهی Diaspididae، یکی از آفاتی است که در سال‌های اخیر در اکثر نقاط میوهخیز ایـران طغیان کرده و مـوجب خسارات فـراوان گـردیده است. این حشره با مـکیدن شیره گیاهی و ... بیشتر سپردار واوی سیب Lepidosaphes malicola Borckh از خانوادهی Diaspididae، یکی از آفاتی است که در سال‌های اخیر در اکثر نقاط میوهخیز ایـران طغیان کرده و مـوجب خسارات فـراوان گـردیده است. این حشره با مـکیدن شیره گیاهی و ایجاد اختلالات فیزیولوژیک باعث ضعف شدید و مرگ درختان میزبان میگردد. درختان آلوده دارای برگهای کوچک و رنگ پریده، میوههای بدشکل و ریز و سرشاخههای خشک میباشند. در بررسی که به منظور شناسایی زنبورهای پارازیتویید این آفت در منطقهی شمالی استان آذربایجان‌شرقی به عمل آمد طی اردیبهشت و خرداد ماه سال 1389 نمونه‌های آلوده به سپردار سیب در منطقه کمارسفلی شهرستان جلفا (4291738 y =586294s38x =) جمع‌آوری و در شرایط آزمایشگاهی پرورش داده شد. زنبورهای خارج شده در ظروف پرورش، جداسازی و به شیشههای حاوی الکل انتقال داده شدند. پس از مطالعهی زنبورها و مقایسه آن با کلیدهای شناسایی موجود، توسط نگارندهی دوم مورد شناسایی قرار گرفتند. زنبور پارازیتویید تحت عنوان Thysanus ater Walker, 1840 از خانواده‌ی Signiphoridae شناسایی گردید. فعالیت زنبور پارازیتویید Thysanus aterدر بسیاری از نقاط دنیا مشاهده شده است که از آن جمله میتوان به اروپا، ترکیه و هنداشاره کرد (2) و برای نخستین بار از ایران گزارش می‌شود. از مهم‌ترین مشخصات مورفولوژیکی این گونه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: طول حـشره ماده 75/0 میلی‌متر با رنگ عمومی تیره، بال جلـویی در ناحیه نیمه ابتدایی تیرهرنگ، مابقی شفاف بالعقب شفاف؛ عرض سر 63/1 برابر عرض فرق جلویی سر، عرض فرق جلویی سر برابر 68/0طول چماق شاخکی است؛ طول پدیسل شاخک 7/0 طول ناحیه اسکیپ، بندهای F1 تا F3 شاخک باریک و آنلیفرم، F4 چهار گوش و چـماق 29/2 برابر طویل‌تر از طول بند اول شاخک می‌‌باشد؛ طول بال جلو حدود سه برابر عرض آن و بال عقب در حدود 8 برابر طویلتر از عرض آن است؛ طول ریشکهای حاشیهای در حدود 5/2 برابر عرض بال است؛ تخمریز 27/3 برابر طویلتر از ساق پای میانی و 98/1 برابر طویلتر از ساق پای عقبی میباشد (1). این نمونه‌ها در کلکسیون حشرات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان‌شرقی نگهداری می‌شوند.

گزارش زنبور پارازیتوئید (Arthrolytus glandium (Bouček) (Hym.: Pteromalidae از ایران (گزارش کوتاه علمی)

سمیرا بهری مطلق؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده؛ علی مهرور

دوره 80، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 99-100

https://doi.org/10.22092/jaep.2012.100896

چکیده

خانواده‌ی Pteromalidae با بیش از 3500 گونه‌ی توصیف شده و 390 جنس یکی از بزرگ ترین خانواده‌های پارازیتوئید در راسته‌ی بال غشائیان و بالاخانواده‌ی Chalcidoidea است (1). این خانواده همچنین دارای 31 زیر خانواده می‌باشد. ... بیشتر خانواده‌ی Pteromalidae با بیش از 3500 گونه‌ی توصیف شده و 390 جنس یکی از بزرگ ترین خانواده‌های پارازیتوئید در راسته‌ی بال غشائیان و بالاخانواده‌ی Chalcidoidea است (1). این خانواده همچنین دارای 31 زیر خانواده می‌باشد. گونه‌های متعلق به این خانواده شامل دشمنان طبیعی بسیاری از حشرات مضر از جمله سخت بالپوشان، دوبالان، بال غشائیان و جوربالان هستند. طی جمع‌آوری زنبورهای متعلق به این خانواده از مزارع یونجه‌ی منطقه‌ی مراغه واقع در استان آذربایجان شرقی در بهار و تابستان سال 90، تعداد 2 نمونه ماده از جنس Arthrolytusجمع آوری شد. برای جمع آوری نمونه‌های این خانواده از روش‌های مختلف از جمله تله‌ی مالیز، تور زدن بر سطح گیاهان و جمع آوری نمونه‌ها با آسپیراتور استفاده گردید. این گونه که توسط نگارنده‌ی دوم با نام Arthrolytus glandium (Bouček) شناسایی گردید، روی گیاهان مزرعه‌ی یونجه واقع در روستای آغجه کهل با مشخصات جغرافیایی ″97/06 ′16 °37 عرض و ″63/48 ′26 °46 طول با ارتفاع 1726 متر از سطح دریا در تاریخ 14 تیر 1390 جمع آوری گردیده است. نمونه‌های این گونه در کلکسیون حشرات مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان شرقی نگهداری می‌شوند. از این جنس پیش از این یک گونه تحت عنوان Arthrolytus ocellus (Walker) از ایران گزارش شده است (2). بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط گراهام (3) برخی از مشخصات مرفولوژیک این گونه که امکان تفکیک آن را از سایر گونه‌ها فراهم می‌سازد عبارتند از: شاخک‌ها پایین‌تر از مرکز صورت واقع شده‌اند. آنلی دوم در شاخک حدودا دو برابر آنلی اول می‌باشد. عرض حفره‌ی دهانی حدود یک سوم طول چشم است. ران پاها به رنگ سیاه می‌باشد. رگبال استیگمال تشکیل زاویه‌ی حاده با رگبال پست مارجینال می‌دهد.

گزارش زنبور پارازیتوئید (Anogmus laricis (Bouček) (Hym.: Pteromalidae از ایران (گزارش کوتاه علمی)

سمیرا بهری مطلق؛ حسینعلی لطفعلی‌زاده؛ علی مهرور

دوره 80، شماره 1 ، شهریور 1391، ، صفحه 101-102

https://doi.org/10.22092/jaep.2012.100897

چکیده

طی نمونه برداری‌های انجام شده در سال 90 به منظور بررسی فون زنبورهای پارازیتوئید خانواده‌ی Pteromalidae در مزارع یونجه در شهرستان مراغه، یک گونه زنبور پارازیتوئید از این خانواده جمع‌آوری گردید. جمع‌آوری ... بیشتر

گزارش دو گونه زنبور پارازیتوئید کوتاه بال متعلق به جنسEuplemus (Hym.: Chalcidoidea, Eupelmidae) از ایران (گزارش کوتاه علمی)

ربابه محمدی؛ حسینعلی لطفعلی زاده؛ شاهرخ پاشایی راد

دوره 79، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 273-276

https://doi.org/10.22092/jaep.2012.107225

چکیده

تا کنون هفده گونه زنبور پارازیتوئید از گال زنبور گال‌زای رزDiplolepis fructuum (Rübsaamen) (Hym.: Cynipidae) در ایران گزارش شده است (3). طی بررسی‌هایی که روی این زنبور در نواحی شمالی استان آذربایجان‌غربی انجام گرفت، دو ... بیشتر

گزارش زنبور پارازیتوئید Entedon thomsonianus (Hym.: Eulophidae) از ایران (گزارش کوتاه علمی)

مجتبی رجبی؛ مسعود مجدزاده؛ حسینعلی لطفعلی زاده

دوره 79، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 153-154

https://doi.org/10.22092/jaep.2011.107238

چکیده

در میان زنبورهای متعلق به بالاخانواده‌ی Chalcidoidea که اخیراً از استان کرمان جمع‌آوری شده‌اند، یک جفت زنبور پارازیتوئید نر و ماده از خانواده‌ی Eulophidae و زیرخانواده‌ی Entedoninae مشاهده شد. در این زیرخانواده، ... بیشتر در میان زنبورهای متعلق به بالاخانواده‌ی Chalcidoidea که اخیراً از استان کرمان جمع‌آوری شده‌اند، یک جفت زنبور پارازیتوئید نر و ماده از خانواده‌ی Eulophidae و زیرخانواده‌ی Entedoninae مشاهده شد. در این زیرخانواده، جنس Entedon از جنس های بزرگ به‌شمار می آید ولی تنها دوگونه ی Entedon biroi Erdös (3) و E. ergias Walker (1) از ایران گزارش شده است. گونه اخیر تحت عنوان E. leucogrammaدربرخیمنابعازایران گزارش شده است که امروزه به عنوان مترادف (Synonym) هم در نظر گرفته می‌شوند. این نمونه‌ها در تاریخ 2/02/87 از محوطه‌ی باغ کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان جمع‌آوری شده است. نمونه‌ها پس از طی مراحل آماده‌سازی روی کارت‌های مخصوص چسبانده شده و توسط نگارنده‌ی سوم تحت عنوان Entedon thomsonianus Erdös, 1944 شناسایی گردید. این گونه به گروه گونه‌ای sparetus تعلق دارد (2). گونه‌های متعلق به جنس Entedon همگی پارازیتوئید داخلی سخت‌بالپوشان (Coleoptera) گیاهخوار هستند و گونه‌ی فوق برای نخستین بار به عنوان پارازیتوئید سخت‌بالپوشان خانواده‌های Buprestidae و Curculionidaeاز کشور مجارستان توصیف شده است. این گونه از کشورهای آذربایجان، آلمان،‌ اسپانیا، اکراین،‌ بلغارستان،‌ ترکیه، ترکمنستان، فرانسه، گرجستان، روسیه، مقدونیه و یونان گزارش شده است (4) و این گزارش محدوده‌ی پراکنش آن را تا ایران نیز گسترش می‌دهد. برخی از مشخصات مورفولوژیکی مهم این گونه که امکان تفکیک آن را از سایر گونه‌ها فراهم می‌نماید عبارتند از: فاقد شیار پیشانی، ساق پای جلو دارای یک نوار کم رنگ طولی در بخش جلویی، حاشیه جلویی کلیپئوس صاف، ران پا بلند و باریک، حاشیه‌ی انتهایی بال جلو فاقد ریشک،‌ شاخک جنس نر دارای فونیکول 3 بندی و گرز انتهایی 2 بندی.

گزارش گونه (Hym.: Chalcididae) Haltichella rufipes از ایران (گزارش کوتاه علمی)

مجتبی رجبی؛ سید مسعود مجدزاده؛ حسینعلی لطفعلی زاده

دوره 78، شماره 2 ، اسفند 1389، ، صفحه 294-296

چکیده

خانواده Chalcididae شامل 90 جنس و 1500 گونه در دنیا می‌باشد (6) که در پنج زیرخانواده قرار گرفته‌اند و در نواحی حاره‌ای گسترش وسیعی دارند. این زنبورها اغلب پارازیت داخلی حشرات راسته‌های دوبالان، پروانه‌ها، سخت ... بیشتر

پارازیتوئیدهای زنبور مغز‌خوار بادام Eurytoma amygdali Enderlein (Hym.:Eurytomidae) در ایران (گزارش کوتاه علمی)

حسین لطفعلی‌زاده؛ آرمان آوند فقیه؛ سیامک روشندل؛ علی جعفری ندوشن

دوره 75، شماره 2 ، اسفند 1386، ، صفحه 151-152

چکیده

بیشتر

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

نویسنده = حسینعلی لطفعلی زاده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده