آفات و بیماری‌های گیاهی

استفاده از مدل‌های غیرخطی در تعیین آستانه‌های دمایی مگس میوه زیتون Bacterocera oleae Rossi. (Dip:Tephritidae) در منطقه طارم سفلی

علی محمدی پور؛ غلامحسین قره‌خانی؛ حسین رنجبراقدم؛ علی اکبر کیهانیان

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 15 آذر 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2022.358649.1435

چکیده

مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip: Tephritidae)، مهم‌ترین و اصلی‌ترین آفتی است که به درختان زیتون (Olea europaea، Oleaceae) حمله می‌کند.در این مطالعه تأثیر دما بر سرعت رشد مگس زیتون در7 دمای ثابت، 10، 15، 20، 24، 28، 32و 35 درجه ... بیشتر مگس میوه زیتون Bactrocera oleae (Rossi) (Dip: Tephritidae)، مهم‌ترین و اصلی‌ترین آفتی است که به درختان زیتون (Olea europaea، Oleaceae) حمله می‌کند.در این مطالعه تأثیر دما بر سرعت رشد مگس زیتون در7 دمای ثابت، 10، 15، 20، 24، 28، 32و 35 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 60 تا 70درصد، و دوره نوری(L:D) 8:16 ساعت بررسی شد. 26 مدل غیرخطی برای تعیین روند رشدونمو مگس میوه زیتون در دماهای مختلف بررسی و برای تخمین آستانه‌های دمایی رشدونمو مورد ارزیابی قرار گرفت. در بین مدل‌های غیرخطی ارزیابی‌شده، لاکتین-2 و بریر-2 برای تمام مراحل نابالغ با در نظر گرفتن معیارهای آماری و معنی‌داری زیستی، بهترین مدل برازش در مشاهدات بودند. بر این اساس مقادیر آستانه پایین دمای (T0) با استفاده از مدل بریر-2 برای دوره تخم، دوره تخم+ لارو،دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به ترتیب 5- 5.001، 5-9.16, 7، 7.19- 9.76، 7.69- 8.68 درجه سلسیوس، آستانه بالای دمای (TU) برای مراحل رشد ذکر شده به ترتیب 32- 43.42، 32.04- 36.23، 32.03- 36.42، 34.03- 34.4 درجه سلسیوس، مقادیر تخمین دمای بهینه (Topt) برای دوره تخم، دوره تخم +لارو ،دوره شفیره و دوره کل مراحل نابالغ به ترتیب 27.99- 30.09، 24.43- 28.04، 25.82- 30.32، 25.94- 26.86 درجه سلسیوس و در نهایت مقادیر آستانه دمای کشنده (Tl) برای مراحل رشدی ذکر شده با استفاده از مدل لاکتین- 2 به ترتیب 34.31- 43.8، 37.44- 39.53، 33.67- 45، 37.93- 40.13 درجه سلسیوس برآورد شد. یافته‌های بررسی حاضر برای پیش‌بینی پویایی جمعیت مگس میوه زیتون مفید بوده و می‌تواند در تکوین استراتژی‌های مدیریت بهینه B. oleae مؤثر باشد.

توصیف گونه‌ی جدیدی از جنس Ektaphelenchus Fuchs, 1937 (Nematoda: Ektaphelenchinae) جدا شده از چوب‌ مرده در شمال ایران

فریبا حیدری؛ محمدرضا عتیقی؛ مجید پدرام

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 21 آذر 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2022.359676.1452

چکیده

گونه‌ی جدید Ektaphelenchus golestanensis n. sp. بر اساس داده‌های ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی توصیف شده است. این گونه از نمونه چوب‌های در حال پوسیدن از جنگل‌های استان گلستان، شمال ایران، جداسازی شد. این گونه عمدتاً با ... بیشتر گونه‌ی جدید Ektaphelenchus golestanensis n. sp. بر اساس داده‌های ریخت‌شناسی و ریخت‌سنجی توصیف شده است. این گونه از نمونه چوب‌های در حال پوسیدن از جنگل‌های استان گلستان، شمال ایران، جداسازی شد. این گونه عمدتاً با داشتن ماده‌هایی به طول 347-378 میکرومتر (کوچکترین گونه توصیف شده جنس تا کنون)، سطوح جانبی دارای سه شیار طولی، ناحیه‌ی سر کمی متمایز از ابتدای بدن و در جلو صاف، استایلت رشد یافته با مجرای مشخص به طول 1/15-6/16 میکرومتر و فاقد گره یا تورم‌های انتهایی، منفذ دفعی در فاصله کمی بیش از طول حباب میانی عقب‌تر از آن، مخرج و راست روده نامشخص، انتهای بدن مخروطی کشیده که به انتها باریک‌تر می‌شود، نر‌ها دارای پاپیل منفرد (P1)، جفت سوم (P3) و چهارم (P4)، آلت نرینه خمیده و جدا از هم ‏به طول 7 تا 10 میکرومتر با کوندیلوس رشد یافته و دم با یک زایده کوتاه در انتها مشخص می‌شود. گونه جدید از نظر ریخت‌شناسی با گونه‌های مشابه با اندازه‌ی کوچک از جنس Ektaphelenchus دارای سه شیار طولی، انتهای بدنه مخروطی و استایلت فاقد گره به نام‌های E. apophysatus، E. joyceae و E. taiwanensis مقایسه شد. علاوه بر آن، با گونه‌های E. goffarti و E. olitorius که دارای شکل انتهایی بدن ماده مشابه و تعداد شیارهای طولی نامشخص بودند و هم‏چنین دو گونه Seinura informis و S. paratenuicaudata به دلیل نداشتن مخرج مقایسه شد.

بررسی کارایی روش‌های فیزیکی کم‌هزینه بر کاهش خسارت پرندگان به کلزا در استان‌های گلستان و خراسان شمالی

ابوالقاسم خالقی زاده؛ محبوبه شریفی؛ جلیل علوی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 17 دی 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2022.357168.1430

چکیده

با توجه به اهمیت خسارت پرندگان به مزارع کلزا و نیاز کشاورزان، روش‌های فیزیکی موثر و ارزان‌قیمت برای کاهش خسارت پرندگان در استان‌های خراسان شمالی و گلستان بررسی شد. سطح قطعه‌های آزمایشی 20×20 متر (400 ... بیشتر با توجه به اهمیت خسارت پرندگان به مزارع کلزا و نیاز کشاورزان، روش‌های فیزیکی موثر و ارزان‌قیمت برای کاهش خسارت پرندگان در استان‌های خراسان شمالی و گلستان بررسی شد. سطح قطعه‌های آزمایشی 20×20 متر (400 مترمربع) و تیمارها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار بودند. شش تیمار شامل: 1- نوار دورکنندۀ اسپانیایی (EcoBirdNex)، 2- کیسه‌های پلاستیکی دسته‌دار بزرگ و سفید، 3- نوار نایلونی سفیدرنگ، 4- نخ‌های سفید با مهره‌های یونولیتی، 5- لوله پلاستیکی و 6- شاهد (بدون تیمار) مورد آزمایش قرار گرفتند. در پاییز سال‌های 1398 و 1399، نمونه‌برداری‌ها با 10 کادر یک مترمربعی، 1، 2، 3 و 4 هفته پس از نصب تیمارها انجام شد. نتایج داده‌ها میان قطعه‌های تیمار و شاهد و نیز میان هفته‌ها، با استفاده از آزمون یک‌طرفه (ANOVA) در نرم‌افزار SPSS نسخه 26 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. اثر جداگانه تیمارها در خراسان شمالی در سال 1398 و در گلستان در سال 1399 معنی‌دار بود (P<0.05). اثر جداگانه هفته در گلستان در هر دو سال و در خراسان شمالی در سال 1398 معنی‌دار بود (P<0.05). در یک نتیجه‌گیری، تیمارها با شاهد اختلاف معنی‌داری داشتند و می‌توان از دیدگاه آماده‌سازی و هزینه اقتصادی، دو تیمار پلاستیک دسته‌دار و نوار دورکننده اسپانیایی را دو روش کاربردی و موثر با دو کارکرد هم‌زمان ایجاد مانع دیداری و شنیداری برای کاهش خسارت پرندگان ذکر کرد. بنابراین، این دو تیمار را می‌توان به عنوان دو روش کاربردی و موثر، کم‌هزینه و بدون آثار زیستمحیطی برای کاهش خسارت پرندگان برگزید.

شناسایی عوامل باکتریایی دخیل در ایجاد گال روی درختان آلو، گیلاس و سیب

کیوان فرّی؛ مریم خضری؛ مسعود ابرین بنا؛ مینا راستگو

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 01 بهمن 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.359240.1446

چکیده

در طی سال‌های 98-1397، با هدف ردیابی بیماری باکتریایی گال طوقه در استان آذربایجان غربی، از باغات آلو، گیلاس و سیب در شهرستان‌های ارومیه، خوی، سلماس و نقده بازدید به‌عمل آمد. در مجموع 32 جدایه ایجادکننده ... بیشتر

مدل نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت شته گندم-یولاف، Sitobion avenae (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه

شهلا باقری متین؛ حسنعلی واحدی؛ شهرام شاهرخی خانقاه؛ ناصر معینی نقده؛ فرزاد جلیلیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.359362.1449

چکیده

در این تحقیق، نوسانات جمعیت و پراکنش پهنه‌ای شته گندم- یولاف، Sitobion avenae (F.) به عنوان فراوان‌ترین گونه شته‌های مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه بررسی شد و مدل-های نمونه‌برداری دنباله‌ای با دقت ثابت ... بیشتر در این تحقیق، نوسانات جمعیت و پراکنش پهنه‌ای شته گندم- یولاف، Sitobion avenae (F.) به عنوان فراوان‌ترین گونه شته‌های مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه بررسی شد و مدل-های نمونه‌برداری دنباله‌ای با دقت ثابت برای پایش آن تهیه شد. نمونه‌برداری طی سال‌های 1396، 1397، 1398، 1399 و 1400 انجام شد. در هر تاریخ نمونه‌برداری 100 ساقه بصورت تصادفی بازدید شد. دامنه میانگین تراکم جمعیت مشاهده شده در مزرعه گندم 01/34- 39/0 عدد شته در هر ساقه بود. فعالیت شته از اوایل فروردین شروع و تا اواسط اردیبهشت ماه به اوج رسید و پس از آن با گرم شدن هوا روند کاهشی جمعیت آغاز شد. پراسنجه‌های قانون نمایی تیلور برای تعیین نوع و تهیه مدل‌های نمونه برداری دنباله‌ای به روشGreen (1970) استفاده شدند. پراکنش پهنه‌ای شته از نوع تجمعی تعیین شد. در مدل‌های نمونه‌برداری تهیه شده، اندازه نمونه با افزایش میانگین تراکم جمعیت شته کاهش یافت. در مدل با سطح دقت تحقیقاتی (1/)0 اندازه نمونه لازم برای پایش جمعیت شته گندم- یولاف در بیشترین میانگین تراکم جمعیت مشاهده شده در مزرعه (01/34 عدد در هر ساقه) 136 عدد بود که در مدل با سطح دقت مدیریت تلفیقی آفات (25/0) به 22 عدد ساقه کاهش یافت. با توجه به بزرگ بودن اندازه نمونه در سطح دقت 1/0، مدل با سطح دقت مدیریت تلفیقی آفات برای پایش شته گندم - یولاف در منطقه ماهیدشت کرمانشاه توصیه می‌شود که اندازه نمونه را نسبت به مدل نمونه برداری دنباله ای در سطح دقت 1/0، بسته به تراکم جمعیت شته بیش از شش برابر کاهش داد.

بررسی تاثیر باکتری همزیست Wolbachia روی برخی شاخص‌های زیستی زنبور Trichogramma brassicae در شرایط آزمایشگاه و سردخانه

شهرام فرخی؛ فاخره حسینی؛ جلال شیرازی؛ علی احدیت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.361555.1473

چکیده

در برخی از بندپایان از جمله زنبورهای تریکوگراما، بکرزایی اغلب توسط باکتری همزیست درون سلولی Wolbachia القا می‌شود. به‌عنوان یک نتیجه مثبت کاربردی، جمعیت‌های زنبور تریکوگراما با تولید نتاج ماده بیشتر، ... بیشتر در برخی از بندپایان از جمله زنبورهای تریکوگراما، بکرزایی اغلب توسط باکتری همزیست درون سلولی Wolbachia القا می‌شود. به‌عنوان یک نتیجه مثبت کاربردی، جمعیت‌های زنبور تریکوگراما با تولید نتاج ماده بیشتر، کارایی بیشتری به‌دست خواهند آورد. در این پژوهش، تأثیر این باکتری روی قدرت جستجو، زمان دست‌یابی و درصد خروج زنبورهای Trichogramma brassicae ماده‌زا (A)، دوجنسی طبیعی B)) و دوجنسی درمان‌شده با آنتی‌بیوتیک (CB) در آزمایشگاه و سردخانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش واکنش تابعی این سه جمعیت نسبت به تراکم‌های مختلف تخم پروانه آرد، از نوع دوم (ІІ) به دست آمد و بین قدرت جستجو (a) و زمان دست‌یابی (Th) آنها تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد و پراسنجه‌های مزبور در جمعیت‏‏های دوجنسی طبیعی، ماده‌زای آلوده به باکتری و دوجنسی درمان شده به‌ترتیب h-13016/0 و h7684/0؛ h-12393/0 و h7862 /0؛ h-12525/0 و h7701/0 به‌دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از ذخیره‌سازی کوتاه مدت در سردخانه، میانگین کل درصد خروج زنبورهای دوجنسی طبیعی، ماده‌زای آلوده به باکتری و دوجنسی درمان شده با آنتی‌بیوتیک پرورش یافته در C˚20 به‌طور معنی داری نسبت به دمای 25 درجه بیشتر بود. اما در دوره‌های ذخیره‌سازی مشابه، هر سه جمعیت‌ از نظر درصد خروج بدون تفاوت معنی‌دار در گروه‌‌های مشترک قرار گرفتند. با توجه به نتایج این بررسی و یافته‌های قبلی، با فراهم نمودن شرایط بهینه تکثیر و نگهداری لاین‌های آلوده به Wolbachia، استفاده از زنبورهای تک‌جنسی در مقایسه با دوجنسی طبیعی دارای مزیت نسبی خواهد بود. با این وجود بررسی‌های تکمیلی، جنبه‌های اقتصادی تولید انبوه و کارایی آنها را در مزرعه اثبات می‌کند.

مشاهده مقاله

تاثیر کائولین فرآوری‌شده بر کرم سیب، Cydia pomonella

حسین فرازمند؛ رئوف کلیایی؛ هاشم کمالی؛ محمد ولی تقدسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.358910.1441

چکیده

شب‌پره کرم سیب، Cydia pomonella Linnaeus (Lep.: Tortricidae)، مهم‌ترین آفت باغات سیب در ایران است که خسارت زیادی به محصول سیب وارد میآورد. تاثیر کائولین فرآوری‌شده (سپیدان® WP95%) بر کرم سیب در سه استان تهران، خراسان رضوی ... بیشتر شب‌پره کرم سیب، Cydia pomonella Linnaeus (Lep.: Tortricidae)، مهم‌ترین آفت باغات سیب در ایران است که خسارت زیادی به محصول سیب وارد میآورد. تاثیر کائولین فرآوری‌شده (سپیدان® WP95%) بر کرم سیب در سه استان تهران، خراسان رضوی و زنجان، با هدف کاهش مصرف سموم شیمیایی، بررسی شد. به همین منظور، محلول پاشی کامل درختان سیب با غلظتهای 3، 4 و 5 درصد کائولین در مقایسه با حشره‌کش‌های دیازینون (دیازینون® EC60%) و فورالون (زولون® EC35%)، انجام گرفت و اثر کائولین روی شاخص‌های فیزیولوژیکی و صفات کمی و کیفی میوه سیب، ارزیابی شد. بر اساس نتایج، کائولین 5 درصد، کارایی مشابه با حشره‌کش‌های رایج داشت. میانگین آلودگی میوه‌ها به آفت کرم سیب در تیمارهای فورالون، دیازینون و کائولین 5 درصد، به ترتیب، 14، 16 و 16.4 درصد در مقایسه با شاهد (44.6 درصد) بدست ‌آمد. کاربرد کائولین موجب افزایش وزن و قطر میوه و نیز شاخص کلروفیل و مقدار فتوسنتز درخت سیب شد. در تیمارهای کائولین 5 درصد و شاهد، میانگین وزن میوه، به ترتیب، 247 و 146 گرم و میانگین قطر میوه، به ترتیب، 78.6 و 75 میلی‌متر بود. همچنین مقدار شاخص کلروفیل، به ترتیب، 53.8 و 51.5 و میران فتوسنتز، به ترتیب، 5.91 و 4.93 میکرومول بر مترمربع بر ثانیه مشاهده شد. لذا با توجه به تاثیر بالای کائولین در کاهش خسارت و نیز عدم تاثیر سوء، محلول پاشی درختان سیب با کائولین فرآوری شده (سپیدان® WP)، با غلظت 5 درصد، قبل از اوج تخمریزی آفت، میتواند بطور موفقیت‌آمیزی آفت کرم سیب را کنترل نماید.

مشاهده مقاله

ارزیابی هیبریدهای چغندرقند برای مقاومت دوگانه به بیماری های ریزومانیا و پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه

مهیار شیخ الاسلامی آل آقا؛ شیرین فرزادفر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 خرداد 1402

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.361223.1467

چکیده

در این تحقیق بذور 12 هیبرید چغندر قند به همراه چهار ژنوتیپ شاهد در شرایط میکروپلات کاشته شدند. پس از ارزیابی ریشه ها در مقابل Rhizoctonia solani AG 2-2 شش ژنوتیپ که دارای کمترین میزان آلودگی قارچی بودند، انتخاب و ... بیشتر

مشاهده مقاله

بررسی تاثیر برخی متغیرهای محیطی بر حضور و پراکنش گونه های Nezara viridula L. و Acrosternum millieri Mulsant & Rey.(Hem:Pentatomidae) در استان یزد با استفاده از روش بیشینه آنتروپی (MaxEnt).

مهدی دهقانی زاهدانی؛ علیمراد سرفرازی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 خرداد 1402

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.360566.1461

چکیده

شناخت عوامل و متغیرهای محیطی اثرگذار بر حضور و پراکنش آفات همواره به عنوان یکی از اهداف راهبردی مدیریت کنترل آفات مورد توجه محققین بوده است.سن های سبزL. Nezara viridula وMulsant & Rey. Acrosternum millieri در سالهای اخیر ... بیشتر شناخت عوامل و متغیرهای محیطی اثرگذار بر حضور و پراکنش آفات همواره به عنوان یکی از اهداف راهبردی مدیریت کنترل آفات مورد توجه محققین بوده است.سن های سبزL. Nezara viridula وMulsant & Rey. Acrosternum millieri در سالهای اخیر به عنوان یکی از مهمترین آفات محصول پسته و بادام در استان یزد مطرح گردیده اند. در این تحقیق تاثیر متغیرهای محیطی بر حضور و پراکنش گونه های مذکور با استفاده از روش بیشینه آنتروپی اجرا گردید. در راستای اجرای مدل های پیش بینی کننده تاثیر متغیرهای محیطی بر حضور و پراکنش N.viridula و A.millieri، شش لایه اقلیمی بر مبنای روش لایه بندی مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICADRA) در استان یزد تعریف گردید. داده ها با استفاده از مدل سازی MaxEnt مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون جک نایف برای گونه N.viridula نشان داد که متغیرهای ارتفاع و حداکثر دمای ماههای گرم سال زمانی که به تنهایی استفاده شوند، بیشترین تاثیر را برای ساخت مدل دارند و زمانی که همه متغیرها برای ساخت مدل به کار گرفته شدند، ارتفاع و میانگین بارندگی سالانه به عنوان اثرگذارترین متغیردرحضورو پراکنش N.viridula معرفی شدند. در گونه A.millieri ارتفاع در مقایسه با سایر متغیرها وقتی که به صورت انفرادی بکار رود بیشترین و بالاترین تاثیر را در پیش بینی حضور و پراکنش گونه داشت و حداکثر دمای ماههای گرم سال و میانگین دمای سالانه به ترتیب حاوی مهمترین اطلاعات اکولوژیکی در ساخت مدل پراکنش گونه A.millieri بودند.

مشاهده مقاله

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره و شماره: مقالات آماده انتشار

استفاده از مدل‌های غیرخطی در تعیین آستانه‌های دمایی مگس میوه زیتون Bacterocera oleae Rossi. (Dip:Tephritidae) در منطقه طارم سفلی

چکیده

توصیف گونه‌ی جدیدی از جنس Ektaphelenchus Fuchs, 1937 (Nematoda: Ektaphelenchinae) جدا شده از چوب‌ مرده در شمال ایران

چکیده

بررسی کارایی روش‌های فیزیکی کم‌هزینه بر کاهش خسارت پرندگان به کلزا در استان‌های گلستان و خراسان شمالی

چکیده

شناسایی عوامل باکتریایی دخیل در ایجاد گال روی درختان آلو، گیلاس و سیب

چکیده

مدل نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت شته گندم-یولاف، Sitobion avenae (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه

چکیده

بررسی تاثیر باکتری همزیست Wolbachia روی برخی شاخص‌های زیستی زنبور Trichogramma brassicae در شرایط آزمایشگاه و سردخانه

چکیده

تاثیر کائولین فرآوری‌شده بر کرم سیب، Cydia pomonella

چکیده

ارزیابی هیبریدهای چغندرقند برای مقاومت دوگانه به بیماری های ریزومانیا و پوسیدگی ریزوکتونیایی ریشه

چکیده

بررسی تاثیر برخی متغیرهای محیطی بر حضور و پراکنش گونه های Nezara viridula L. و Acrosternum millieri Mulsant & Rey.(Hem:Pentatomidae) در استان یزد با استفاده از روش بیشینه آنتروپی (MaxEnt).

چکیده