آفات و بیماری‌های گیاهی

تاثیرات متابولیکی پایریپروکسی‌فن بر تجمع بیولوژیکی منابع انرژی در سن گندم

زهرا حاج صمدی؛ مرتضی موحدی فاضل؛ اورنگ کاوسی کاوسی؛ کبری فتوحی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 1-12

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106679

چکیده

ذخیره منابع انرژی در حشرات کامل زمستان‌گذران سن گندم Eurygaster integriceps Put. اهمیت قابل توجهی در بقاء زمستانی آنها دارد. در این تحقیق، اثر برخی از غلظتهای پایریپروکسیفن (%10(EC به عنوان شبههورمون جوانی ... بیشتر

القاء مقاومت به شته سبز هلو (Myzus persicae) در باقلا توسط تیمارهای سالیسیلیک اسید و بتاآمینوبوتیریک اسید

عاطفه نایب زاده؛ غلام‌رضا شریفی سیرچی؛ کمال احمدی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 13-20

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106534

چکیده

شته سبز هلو(Myzus persicae) یکی از آفات مهم درختان میوه هسته‌دار مانند هلو و گوجه است. علاوه بر این ازگیاهان زراعی یکساله مانند باقلا، گوجه‌فرنگی، سیبزمینی، چغندرقند و علفهای هرز نیز تغذیه می‌نماید. ... بیشتر

تأثیر خاکپوش‌های پلی‌اتیلنی در کاهش عوامل ویروسی مولد موزاییک در کدوئیان

صادق جلالی؛ محمدرضا نعمت‌اللهی؛ علی فرهادی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 21-30

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106680

چکیده

خاکپوش‌های پلی‌اتیلنی طی سالیان اخیر برای کشت‌های سبزی و صیفی و با اهداف مختلفی توسعه یافته است. به‌منظور بررسی اثر خاکپوش‌های رنگی بر دور نمودن شته‌های ناقل، سرعت رشد بوته‌ها و کاهش آلودگی‌های ... بیشتر خاکپوش‌های پلی‌اتیلنی طی سالیان اخیر برای کشت‌های سبزی و صیفی و با اهداف مختلفی توسعه یافته است. به‌منظور بررسی اثر خاکپوش‌های رنگی بر دور نمودن شته‌های ناقل، سرعت رشد بوته‌ها و کاهش آلودگی‌های ویروسی در محصول طالبی، این تحقیق طی سه سال در ایستگاه تحقیقات کشاورزی کبوتر آباد اصفهان اجرا گردید. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و با شش تیمار شامل خاکپوش‌های مشکی با نوار آلومینیومی، آلومینیومی، شفاف، قرمز، مشکی و بدون خاکپوش (شاهد) بود. تراکم جمعیت شته‌های ناقل توسط تله‌های تشتکی زردرنگ حاوی آب به‌طور هفتگی بررسی و جمعیت آن‌ها در هر تیمار ثبت گردید. سرعت رشد بوته‌ها و درصد آلودگی‌ بوته‌ها به ویروس‌های شایع منطقه شامل موزاییک خیار (CMV)، موزاییک هندوانه (WMV-2) و موزاییک زرد کدو ) (ZYMV در هر تیمار تا مرحله گل و میوه‌دهی تعیین شد. نتایج نشان داد که خاکپوش‌های آلومینیومی و مشکی با نوار آلومینیومی، در دور کردن شته‌ها بسیار مؤثر و اختلاف معنی‌داری با سایر خاکپوش‌ها داشتند. ازنظر درصد آلودگی به مجموع ویروس‌هاتیمارها در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول شامل خاکپوش مشکی با نوار آلومینیومی و خاکپوش آلومینیومی با کمترین آلودگی (به ترتیب 22/12 و 69/10)، گروه دوم شامل خاکپوش‌های شفاف، قرمز و مشکی (به ترتیب 17/24، 54/24 و 43/28) و گروه سوم شامل تیمار شاهد با حداکثر آلودگی (82/38) بود. برای CMV، WMV-2و ZYMVحداکثر درصد آلودگی در تیمار شاهد (به ترتیب 28/11، 54/20 و 42/22) و حداقل درصد آلودگی در تیمار خاکپوش مشکی با نوار آلومینیومی (به ترتیب 00/7، 01/7 و 77/7) بود. حداکثر میانگین سه‌ساله تراکم جمعیت شته‌های ناقل مربوط به تیمار شاهد (42/522) و حداقل آن مربوط به خاکپوش مشکی با نوار آلومینیومی (92/141) بود. بوته‌ها در تیمارهای دارای خاکپوش‌ نسبت به تیمار شاهد بدون خاکپوش7 روز زودتر به 50 درصد سبز شدن و 10 روز زودتر به مرحله گلدهی رسیدند. بدین ترتیب مشخص شد که علاوه بر اثر بازتاب نور خورشید در دور کردن شته‌های ناقل، افزایش سرعت رشد بوته‌ها نیز در کاهش آلودگی‌های ویروسی نقش داشته است.

وقوع بیماری‌های ویروسی مهم توت‌فرنگی در استان‌های گیلان و مازندران

قاسم نصیری نیا؛ رضا پوررحیم؛ سید علی الهی‌نیا؛ احمد روحی بخش؛ شیرین فرزادفر

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 31-42

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106681

چکیده

با توجه به اهمیت کشت توت‌فرنگی در دو استان گیلان و مازندران، در این تحقیق وضعیت بیماری‌های ویروسی توت‌فرنگی در این استانها مورد بررسی قرار گرفت. طی سالهای 1392-1391 در مجموع تعداد 422 نمونه تصادفی و ... بیشتر با توجه به اهمیت کشت توت‌فرنگی در دو استان گیلان و مازندران، در این تحقیق وضعیت بیماری‌های ویروسی توت‌فرنگی در این استانها مورد بررسی قرار گرفت. طی سالهای 1392-1391 در مجموع تعداد 422 نمونه تصادفی و 223 نمونه علائمدار شامل موزاییک، پیسک، لکهحلقوی، زردی، سبزردی، کاهش رشد و بد شکلی برگها از مزارع توتفرنگی مناطق رشت، صومعهسرا و سنگر در استان گیلان و بابلسر، جویبار و بهشهر در استان مازندران جمعآوری شد. آلودگی این نمونهها به ویروس لبه زرد خفیف توتفرنگی (Strawberry mild yellow edge virus-SMYEV)، ویروس پیسک توتفرنگی (Strawberry motlle virus-SMoV)، ویروس چروکیدگی توتفرنگی (Strawberry crinkle virus-SCV)، ویروس لکهحلقوی نهان توتفرنگی (Strawberry latent ring spot virus-SLRSV)، ویروس موزاییک تمشک (Raspberry ringspot virus-RpRSV)، ویروس موزاییک آرابیس (Arabis mosaic virus-ArMV) و ویروس لکهحلقوی گوجهفرنگی (Tomato ringspot virus-ToRSV) با استفاده از آزمون سرولوژیکی الایزا (DAS-ELISA) و آنتیبادیهای اختصاصی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده بیانگر آلودگی 3/32 و 7/13 درصدی به ترتیب نمونههای علائمدار و تصادفی به حداقل یکی از هفت ویروس یاد شده بود. نتایج بررسی واکنش گیاهان محک در برابر جدایههای چهار نپوویروس ArMV، RpRSV، ToRSV و SLRSV بدست آمده در این تحقیق، با اطلاعات توصیف شده در مورد این ویروسها مطابقت داشت. همچنین در ردیابی مولکولی SMoV و SMYEV به روش RT-PCR و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی ناحیه ژن پروتئین پوششی این دو ویروس، قطعه دی.ان.ای بطول مورد انتظار 630 و 860 جفت باز به ترتیب در نمونههای آلوده به SMoV و SMYEV تکثیر گردید. توالی نوکلئوتیدی قطعه دی.ان.ای بدست آمده در مورد دو جدایه ایرانی SMoV بیشترین شباهت (97 درصد) با جدایه 1278 SMoV از کشور هلند (رس شمار AJ496145) داشته و نیز توالی قطعه دی.ان.ای بدست آمده در مورد سه جدایه ایرانی SMYEV دارای بیشترین مشابهت (99 درصد) با جدایه D/M.110 SMYEV (رس شمار AJ577352) از آلمان بود. این نخستین گزارش از ردیابی ویروسهای فوق از مزارع توتفرنگی ایران می‌باشد.

تنوع ژنتیکی بیماری‌زایی در جدایه‌های ایرانی قارچ Mycosphaerella graminicola با استفاده از ارقام افتراقی گندم

علی محمدبیگی؛ رامین روح‌ پرور؛ محمد ترابی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 43-54

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106682

چکیده

برای مقاومت به بیماری لکه‌برگی سپتوریایی، شناخت دقیق تنوع ژنتیکی بیماری‌زایی عامل بیماری ضرورت دارد تا بر اساس آن ارقام مقاوم متناسب حاوی ژن‌های موثر مقاومت برای هر منطقه تهیه شود. جهت تعیین تنوع ژنتیکی ... بیشتر برای مقاومت به بیماری لکه‌برگی سپتوریایی، شناخت دقیق تنوع ژنتیکی بیماری‌زایی عامل بیماری ضرورت دارد تا بر اساس آن ارقام مقاوم متناسب حاوی ژن‌های موثر مقاومت برای هر منطقه تهیه شود. جهت تعیین تنوع ژنتیکی جدایه‌های قارچ Mycosphaerella graminicola ، واکنش گیاهچه‌ای 21 رقم افتراقی بین‌المللی گندم که هر کدام حاوی یک یا چند ژن شناخته شده مقاومت به بیماری لکه‌برگی سپتوریایی می‌باشند همراه چهار رقم به عنوان شاهد حساس، نسبت به 13 جدایه‌ی قارچM. graminicola که در طی سال‌های 1390، 1391 و 1392 از مزارع آلوده‌ی استان‌های گلستان، خوزستان و ایلام جداسازی شدند، در شرایط گلخانه‌ای در دو تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه‌های بخش غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه‌ی نهال و بذر کرج مورد بررسی قرار گرفت. واکنش گیاهچه‌ای ارقام، 21 روز پس از مایه‌زنی براساس، میزان نکروتیک و وجود پیکنید بعنوان دو پارامتر بیماری بصورت جداگانه و با استفاده از مقیاس مک‌کارتنی و همکاران تعیین شد. براساس واکنش ارقام نسبت به جدایه‌ها و ارتباط آن با ژن‌های شناخته شده مقاومت به سپتوریای برگی موجود در ارقام، بیماری‌زایی / عدم بیماری‌زایی (Avir/Vir)، جدایه‌ها مشخص شد. در این بررسی سیزده پاتوتیپ مختلف در کشور شناسایی گردیدند. در بین ارقام افتراقی گندم مایه‌زنی شده با جدایه‌ها‌ی قارچ عامل بیماری، ارقام Arina،Riband ،M3 ‎ به ترتیب حاوی ژن‌های Stb15,6،Stb15 و Stb16,17 نسبت به تمام جدایه‌ها مقاوم بودند. فراوانی ژنهای بیماریزایی جدایههای قارچ M. Graminicola نشان داد که برای ژن‌هایStb17، Stb16 وStb15 در هیچیک از جدایه‌ها فاکتور یا ژن بیماری‌زایی وجود نداشت.

ارزیابی مقاومت نسبی واریته‌های گندم به بیماری سپتوریوز خوشه گندم (Phaeosphaeria nodorum ) در ایران

فریبا قادری؛ بهرام شریف نبی؛ محمد جوان نیکخواه

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 55-66

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106668

چکیده

گندم مهم‌ترین محصول کشاورزی است و نقش بسیار بارز و چشم‌گیری در تغذیه مردم جهان و ایران دارد. سپتوریوز خوشه گندم که در اثر قارچ Stagonospora nodorum ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین بیماری‌هایی است که خسارت نسبتا ... بیشتر گندم مهم‌ترین محصول کشاورزی است و نقش بسیار بارز و چشم‌گیری در تغذیه مردم جهان و ایران دارد. سپتوریوز خوشه گندم که در اثر قارچ Stagonospora nodorum ایجاد می‌شود، یکی از مهمترین بیماری‌هایی است که خسارت نسبتا قابل ملاحظه‌ای به این محصول در دنیا وارد می‌کند. به منظور بررسی واکنش ارقام مختلف گندم به جدایه‌های S. nodorum، نمونه-های گندم آلوده از چهار استان فارس، خوزستان، گلستان و کهگیلویه و بویراحمد جمع‌آوری و بررسی شدند. از میان 200 جدایه بدست آمده، 15 جدایه بر اساس پراکنش جغرافیایی برای مطالعات بیماریزایی انتخاب شدند و شدت بیماریزایی این 15 جدایه S. nodorum در گلخانه بر روی 26 رقم گندم مورد آزمون قرار گرفت. نتایج آزمون، در قالب یک طرح فاکتوریل کاملا تصادفی با نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اولین علائم بیماری بر روی رقم چمران 6 روز بعد از مایه‌زنی مشاهده گردید. مقایسه میانگین شدت بیماریزایی جدایه‌ها با استفاده از آزمون دانکن ارقام را به چهار گروه تقسیم نمود. بیشترین درصد شدت بیماریزایی مربوط به سه جدایه از استان فارس(St 1, 2, 3 ) با شدت بیماریزایی 95/74، 90/74 و 74/74 بود که در واقع میزان بیماریزایی جدایه‌ها ارتباط معنی‌داری با نواحی جغرافیایی آنها داشتند. جدایه‌های S. nodorum جدا شده از علف هرز فالاریس یا علف قناری(Phalaris spp) استان گلستان(علی‌آباد و کردکوی) هیچ گونه بیماریزایی بروی ارقام مختلف گندم نشان ندادند. حساس‌ترین و مقاومترین رقم‌ها به ترتیب ارقام چمران و بک کراس روشن ارزیابی گردید.

الگوی پراکنش دو گونه سن سبز (Brachynema germarii (Hemiptera: Pentatomidae وNezara viridula در اقلیم های استان کرمان

تهمینه توان پور؛ علیمراد سرافرازی؛ محمد رضا مهرنژاد؛ سهراب ایمانی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 67-78

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106611

چکیده

به منظور بکارگیری نتایج حاصل از مدل سازی در مدیریت دو آفت، Brachynema germarii و Nezara viridula در 11 اقلیم استان کرمان، با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی (Maxent) پتانسیل پراکنش و مناطق مستعد گونه ها تعیین شد. Nezara viridula از ... بیشتر به منظور بکارگیری نتایج حاصل از مدل سازی در مدیریت دو آفت، Brachynema germarii و Nezara viridula در 11 اقلیم استان کرمان، با استفاده از مدل حداکثر آنتروپی (Maxent) پتانسیل پراکنش و مناطق مستعد گونه ها تعیین شد. Nezara viridula از آفات پنبه، سبزیجات و صیفی جات، و Brachynema germarii آفت پسته و ناقل قارچ عامل بیماری استیگماتومیکوز یا ماسوی پسته است. مدل پراکنش با استفاده از رکورد های حضور گونه و هفت متغیر اقلیمی تهیه شد. دقت و عملکرد Maxent در تهیه مدل واقعی پراکنش نیز با استفاده از شاخص سطح زیر منحنی (Area Under the Curve) محاسبه شد. با بهره‌گیری از آزمون Jackknife مشخص شد که متغیر های درجه حرارت متوسط سالانه و دامنه میانگین روزانه به ترتیب از تاثیر گذارترین متغیرها در مدل پیش بینی پراکنش B. germarii و N. viridula بودند. نتایج نشان داد اقلیم های خشک با زمستان خنک و تابستان گرم تا بسیار گرم در قسمت های شمالی و مرکزی استان کرمان برای حضور گونه B. germarii مناسب بودند. مدل پراکنش گونه N. viridula نیز نشان داد این گونه در قسمت های جنوبی استان کرمان در اقلیم خشک همراه با زمستان معتدل تا خنک و تابستان بسیار گرم پراکنش دارد. مقدار میانگین شاخص سطح زیر منحنی، برای گونه B. germarii، برابر 81/0 و برای N. viridula برابر 90/0 بدست آمد که نشان می دهد مدل های بدست آمده برای این گونه ها از دقت بالایی برخوردارند.

ارزیابی روابط بین مقاومت به Fusarium oxysporum f. sp. melonis و برخی صفات بیوشیمیایی و مورفولوژیکی در برخی توده‌های خربزه و طالبی (Cucumis melo) بومی ایران

مهرداد حنیفه ئی؛ حمید دهقانی؛ رجب چوکان

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 79-96

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106669

چکیده

بررسی رابطه بین مقاومت و اجزای مقاومت، راندمان برنامه‌های اصلاحی را با تعیین معیار انتخاب مناسب، بهبود می‌بخشد. در این آزمایش تعداد 57 توده بومی و ارقام افتراقی خربزه و طالبی به منظور بررسی رابطه بین ... بیشتر بررسی رابطه بین مقاومت و اجزای مقاومت، راندمان برنامه‌های اصلاحی را با تعیین معیار انتخاب مناسب، بهبود می‌بخشد. در این آزمایش تعداد 57 توده بومی و ارقام افتراقی خربزه و طالبی به منظور بررسی رابطه بین مقاومت و اجزای مقاومت در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. 13 صفت شامل درصد گیاهان مرده و خصوصیات بیوشیمیایی و مورفولوژیکی(دوره کمون، شدت بیماری، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، پراکسیداز، پلی‌فنل اکسیداز، فنل کل، کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز، وزن تر هوایی، وزن خشک هوایی، وزن تر ریشه و وزن خشک ریشه) مورد ارزیابی قرار گرفتند. ضرایب همبستگی ساده بین درصد گیاهان مرده با صفاتی مثل دوره کمون، شدت بیماری، سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری، پراکسیداز، پلی‌فنل اکسیداز، فنل کل، کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز در سطح 1 درصد معنی‌دار بود. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌هانشان داد که 3 عامل اصلی و مستقل، 24/80 درصد تغییرات کل داده‌ها را توجیه می‌نمایند. به طوری که سه عامل تحت عنوان عامل خصوصیات بیوشیمیایی و قدرت زنده‌مانی، خصوصیات ریشه‌ای و اندام هوایی نامگذاری گردیدند. نتایج حاصل از تجزیه علیت بیانگر آن بود که صفت سوپراکسید دیسموتاز به دلیل دارا بودن اثر مستقیم زیاد و بالا بودن اثرات غیر مستقیم صفات دیگر از طریق این صفت می‌‌تواند به عنوان یک شاخص در جهت افزایش مقاومت به Fusarium oxysporum f. sp. melonis race 1.2 (Fom 1.2) مطرح باشد.

بررسی میزان آلودگی ارقام مختلف بادام Prunus dulcis (Mill.)Webb. به سوسک شاخک بلند رزاسه Osphranteria coerulescens inaurata Holz. و نقش گیاهان تله در کنترل آن

سیامک روشندل؛ فرود صالحی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 97-104

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106789

چکیده

خسارت سوسک شاخک بلند رزاسه روی ارقام بادام و نقش گیاهان تله در جلب و کنترل آن در باغ‌های بادام حاشیه زاینده رود بررسی گردید. برای بررسی میزان آلودگی ارقام بادام به آفت،‌10 درخت از هر یک ازارقام مامایی، ... بیشتر

سبب‏ شناسی بروز لکه‏ روی میوه‏ های سیب در منطقه سمیرم

احمد حیدریان؛ محمدرضا نعمت اللهی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 105-118

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106537

چکیده

در سال‏های اخیر علائم لکه روی میوه در باغ‏های تجاری سیب شهرستان سمیرم بروز و توسعه یافته است. بررسی‏های گیاه‏پزشکی حاکی از علل مختلف بروز این عارضه روی میوه‏های سیب بوده است ازجمله علل احتمالی ... بیشتر

ردیابی و تعیین خصوصیات مولکولی جدایه های ایرانی Fig badnavirus-1 بر اساس ژن تولید کننده آنزیم پروتئاز

اطهر علیشیری؛ فرشاد رخشنده رو؛ غلامرضا صالحی جوزانی؛ مسعود شمس بخش

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 119-130

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106791

چکیده

بادنا ویروس یک انجیر (Fig badnavirus -1) متعلق به خانواده Caulimoviridae و جنس Badnavirus و یکی از شایع ترین عوامل ویروسی همراه با بیماری موزائیک انجیر در انجیرکاری های جهان می باشد. طی فصول زراعی سال های 1391 تا 1393، در مجموع ... بیشتر بادنا ویروس یک انجیر (Fig badnavirus -1) متعلق به خانواده Caulimoviridae و جنس Badnavirus و یکی از شایع ترین عوامل ویروسی همراه با بیماری موزائیک انجیر در انجیرکاری های جهان می باشد. طی فصول زراعی سال های 1391 تا 1393، در مجموع تعداد 392 نمونه برگی علائم دار و بدون علائم ویروسی از انجیر کار های مختلف موجود در 9 استان کشور جمع آوری شد. نمونه ها توسط آزمون سرولوژیکی Dot Immunobinding Assay (DIBA) و با استفاده از آنتی سرم اختصاصی ویروس موزائیک انجیر مورد بررسی قرار گرفتند. وجود ویروس در نمونه های آلوده توسط آزمون های مولکولی مورد تایید قرار گرفت. برای این منظور، DNA کل از نمونه های آلوده استخراج و با استفاده از آغازگر اختصاصی برای ژن پروتئاز، قطعه ای به طول تقریبی 1055 جفت باز تکثیر شد. بمنظور بررسی تنوع ژنتیکی جدایه ها، محصول پی سی آر نمونه های آلوده به FBV-1 توسط آنزیم EcoRI در آزمون RFLP مورد هضم آنزیمی قرار گرفتند. پس از مشخص شدن توالی نوکلئوتیدی منطقه تکثیر شده 9 جدایه FBV-1 مربوط استان های مختلف، توالی های با رس شمارهای KU314932-40 در بانک ژن ثبت شدند. نتایج همردیف سازی توالی ها نشان داد جدایه های ایرانی در هر یک از سطوح نوکلئوتیدی یا اسید آمینه ای به میزان 99-98% مشابه بودند. در بررسی تبارزایی بر مبنای توالی نوکلئوتیدی جدایه های مورد بررسی در دو گروه قرار گرفتند و جدایه های ایرانی مستقل از جدایه آمریکا در گروه مجزا قرار گرفتند. فیلوژنی بر مبنای توالی اسید آمینه درخت فیلوژنتیکی متفاوتی را نشان داد

نمونه‌برداری دنباله‌ای با دقت ثابت از جمعیت حشرات کامل پسیل آسیایی مرکبات، Diaphorina citri Kuwayama (Hemiptera:Psyllidae در باغات مرکبات جنوب ایران

فرزانه پارسی؛ شهرام شاهرخی خانقاه

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 131-140

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106612

چکیده

پسیل آسیایی مرکبات، Diaphorina citri به دلیل انتقال عامل بیماری میوۀ سبز مرکبات یکی از مهمترین آفات مرکبات در مناطق جنوبی ایران است. در این مطالعه حشرات کامل این آفت با استفاده از تله‌های زرد چسبنده به ابعاد ... بیشتر پسیل آسیایی مرکبات، Diaphorina citri به دلیل انتقال عامل بیماری میوۀ سبز مرکبات یکی از مهمترین آفات مرکبات در مناطق جنوبی ایران است. در این مطالعه حشرات کامل این آفت با استفاده از تله‌های زرد چسبنده به ابعاد 10× 25 سانتی‌متر از 52 باغ در استان‌های کرمان و هرمزگان نمونه‌برداری شدند. برای تحلیل پراکنش فضایی پسیل آسیایی مرکبات، از دو روش قانون نمایی تیلور Taylor (1961) و روش رگرسیونی ایوائو Iwao (1968) استفاده شد. همچنین مدل‌های نمونه‌برداری دنباله‌ای با سطوح دقت 10 و 25 درصد براساس پارامترهای تیلور به روش گرین Green (1970) و پارامترهای ایوائو به روش کونو Kuno (1969) تهیه شدند. نتایج نشان داد که حشرات کامل شمارش شده روی تله‌های زرد چسبنده مطابق هر دو روش تیلور و ایوائو دارای الگوی تجمعی بودند. مقایسۀ مدل‌های تهیه شده نشان داد که مدل‌های نمونه‌برداری دنباله‌ای روش گرین که بر اساس پارامترهای قانون نمایی تیلور تهیه می‌شوند بهتر از مدل‌های روش کونو بودند. در مدل‌های نمونه‌برداری تهیه شده، با افزایش تراکم جمعیت حشرات کامل پسیل آسیایی مرکبات، اندازۀ نمونه کاهش یافته و بر کارایی مدل در تعیین سریع میانگین جمعیت افزوده شد. با افزایش سطح دقت از 25 درصد به 10 درصد، تعداد تله لازم برای تخمین جمعیت حشرات کامل پسیل در تراکم‌های مختلف 7-6 برابر افزایش یافت. بنابر‌این نمونه‌برداری در سطح دقت تحقیقاتی (10 درصد) به دلیل برآورد اندازۀ نمونۀ بسیار بزرگ، زمان‌بر بوده و استفاده از مدل تهیۀ شده به روش گرین در سطح دقت مدیریت تلفیقی آفات (25 درصد) به دلیل صرفه‌جویی در زمان نمونه‌برداری توصیه می‌شود.

پراکنش، شناسایی اختصاصی و تنوع بیماری زایی جدایه های Calonectria pseudonaviculata عامل بیماری بلایت شمشاد در جنگلهای هیرکانی

پریسا خزائلی؛ سعید رضائی؛ منصوره میرابوالفتحی؛ حمیدرضا زمانی زاده؛ هادی کیادلیری

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 141-156

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106536

چکیده

در سال‌های اخیر شیوع وسیع بیماری سوختگی و ریزش ناگهانی برگ‌های درختان شمشاد و متعاقب آن خشکیدگی کامل آنها، با عامل Calonectria pseudonaviculata، سطحی معادل 40000 هکتار از جنگل‌های شمال کشور را در معرض نابودی قرار ... بیشتر در سال‌های اخیر شیوع وسیع بیماری سوختگی و ریزش ناگهانی برگ‌های درختان شمشاد و متعاقب آن خشکیدگی کامل آنها، با عامل Calonectria pseudonaviculata، سطحی معادل 40000 هکتار از جنگل‌های شمال کشور را در معرض نابودی قرار داده است. به منظور بررسی پراکنش این بیماری طی سال 1393، از گیاهان دارای علائم بیماری در مناطق لیره‌سر، سی‌سنگان، چلندر، توسکاتوک، کهنه سرا، نکا شاهبند، سرخکلا، افراچال، سوادکوه، چای باغ، وچات، قائمشهر، آمل، بهشهر در استان مازندران، آستارا، گیسوم، کلات، رودسر، بیجارکنار و سیاهکل در استان گیلان و بندرگز در استان گلستان نمونه برداری شد. ابتدا شناسایی جدایه‌های قارچی بر اساس ویژگی‌های ریخت‌شناسی و پس از آن با استفاده از آغازگر اختصاصی ITS4و ITS311F انجام شد. تنوع بیماریزایی در جمعیت جدایه‌های این قارچ در گلخانه با تعداد 35 جدایه منتخب همراه شاهد روی نهال شمشاد جنگلی بررسی شد. ویژگی‌های ریخت‌شناسی تفکیک کننده این گونه به شرح: کنیدی‌ها واجد یک دیواره عرضی با ابعاد (8/4) 4-6 × (3/47) 68-48 میکرومتر و استیپ (Stipe) بلند به طول 90- 140 میکرومتر، دارای جداره عرضی، و در انتها دارای وزیکل بیضی شکل دارای پاپیل در نوک و در میانه آن دارای بیشترین عرض (10میکرومتر) معرف گونه C. pseudonaviculatum بود. تمامی جدایه‌ها با استفاده از آغازگر اختصاصی و انجام واکنش زنجیره‌ای پی سی آر باند 250 جفت بازی تولید نمودند. مقایسه میزان شدت بیماری زایی 35 جدایه این قارچ ، آنها را در 15 گروه‌ بیماریزایی متفاوت قرار داد. جدایه‌های گروههای مختلف بیماریزایی در هر سه استان وجود داشتند.

تحلیلی بر وضعیت بیماری ویروسی پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی

کاوه بنانج

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 157-174

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106535

چکیده

بیـمــاری پیـچـیـــــدگــــی بــــرگ زرد گـــــوجــــــه‌فـــــرنــگــی (Tomato Yellow Leaf Curl Disease, TYLCD) برای اولین بار همراه با طغیان جمعیت‌های زیادی از سفـیدبالک (Bemisia tabaci) در مزارع گوجـه‌فرنـگی (Solanum esculentum) ... بیشتر بیـمــاری پیـچـیـــــدگــــی بــــرگ زرد گـــــوجــــــه‌فـــــرنــگــی (Tomato Yellow Leaf Curl Disease, TYLCD) برای اولین بار همراه با طغیان جمعیت‌های زیادی از سفـیدبالک (Bemisia tabaci) در مزارع گوجـه‌فرنـگی (Solanum esculentum) دره اردن در اواخـر سـال 1930 میلادی گزارش و از اوایل دهه 60 میلادی به یکی از بیماری‌های مهم و خسارت‌زا در بسیاری از مزارع گوجه‌فرنگی دنیا تبدیل گردید. در طی 3 دهه اخیر بیماری (TYLCD) به مشکل جدی تولید گوجه‌فرنگی در بسیاری از کشورها در دنیا تبدیل گشته است. خـسارت ناشی از این بیماری در برخی از مزارع گوجه‌فرنگی بین ۹۳ تا ۱۰۰ درصد گزارش شده است. گیاهان آلوده دارای میوه‌های کم، ریز و در برخی موارد به دلیل ریزش پیش از موعد گل، فاقد میوه هستند. ماهیت ویروسی (TYLCD) و ارتبـاط آن با سفیـدبالک (B. tabaci) برای اولین بار در سال 1964 میلادی اثبات گردید. سپس ویروس عامـل بیمـاری (TYLCD) شنـاسـایی و تحت عنــوان ویـــروس پیــچیــدگی بــرگ زرد گــوجــه‌فــــرنــگی (Tomato yellow leaf curl virus, TYLCV) نام‌گذاری و در اواخر دهه هشتاد میلادی ژنوم آن بطور کامل تعیین توالی گردید. ویروس TYLCV از تیره ویروس‌های دوقلو (Geminiviridae) و از اعضای جنس بگوموویروس (Begomovirus) است. بیماری (TYLCD) برای اولین بار در ایران در سال 1372 از برخی مزارع گوجه‌فرنگی استان‌های هرمزگان و سیستان و بلوچستان و سپس در فاصله یک دهه از بسیاری استان‌های کشور از قبیل کرمان، بـــوشهر، خوزستان، مرکزی، اصفهان، تهران، گلستان، مازندران، خراسان رضوی و یزد گزارش و در حال حاضر به یکی از عوامل اصلی کــاهش میــزان محصول گوجه‌فرنگی در ایران تبدیل گشته است.

تاثیر نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر مدیریت شته Brevicoryne brassicae در مزارع کلزا

عبدالامیر محیسنی؛ مختار داشادی

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 175-186

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106792

چکیده

شته کلمBrevicoryne brassicae L. مهمترین آفت کلزا در ایران می‌باشد. به منظور بررسی تأثیر سه عنصر غذایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم بر جمعیت این شته در مزرعه کلزا، طی سال‌های 82-1381 کلزا لاین SLM046 تحت دو آزمایش مزرعه‌ای ... بیشتر

بررسی کارایی برخی از ترکیبات آلی فرار Trichoderma asperellum در کنترلBotrytis cinerea ، عامل کپک خاکستری توت‌فرنگی

فرناز جلالی؛ دوستمراد ظفری؛ هومن سالاری

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 187-202

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.107010

چکیده

این مطالعه، به‌منظور تعیین کارایی ترکیبات آلی فرار Trichoderma asperellum، در بازداری از رشد میسلیوم و جوانه‌زنی کنیدیوم Botrytis cinerea و کنترل پوسیدگی بوتریتیسی میوه‌ی توت فرنگی صورت گرفت. کاهش معنی‌داری (01/0p <) ... بیشتر این مطالعه، به‌منظور تعیین کارایی ترکیبات آلی فرار Trichoderma asperellum، در بازداری از رشد میسلیوم و جوانه‌زنی کنیدیوم Botrytis cinerea و کنترل پوسیدگی بوتریتیسی میوه‌ی توت فرنگی صورت گرفت. کاهش معنی‌داری (01/0p <) در قطر پرگنه، درصد جوانه‌زنی کنیدیوم و طول لوله‌های تندشی B. cinerea در تیمارهای درمعرض ترکیبات آلی فرار کشت پنج روزه‌ی T. asperellum نسبت به شاهد مشاهده شد. ترکیبات آلی فرار تولید شده از محیط کشت‌های پنج روزه‌ی T. asperellum، وقوع و شدت بیماری پوسیدگی بوتریتیسی میوه‌ی توت فرنگی را نیز به‌میزان معنی‌داری (01/0p <) کاهش دادند. تکنیک ریزاستخراج فاز جامد همراه با کروماتوگرافی گازی-طیف سنجی جرمی (SPME-GC-MS)، برای بررسی الگوی ترکیبات آلی فرار T. asperellum مورد استفاده قرار گرفت. با مقایسه‌ی طیف جرمی با ترکیبات استاندارد موجود در پایگاه داده‌های کتابخانه‌ی NIST/EPA/NIH (NIST05) و تفسیر الگوی شکست و یون‌های مولکولی مربوطه، 34 ترکیب آلی فرار منفرد شناسایی شدند. از میان این ترکیبات، شش ترکیب شامل ایزوبوتیریک اسید، 1، 3، 5، 7-سیکلواکتاتترائن، دی متیل سولفید، پارا-منتا-6، 8، دین-2-ال-استات، فنیل اتیل الکل و 1-بوتانول-3-متیل-استات، فراوان‌ترین بودند. ترکیبات سنتز شده‌ی ایزوبوتیریک اسید و دی متیل سولفید به ترتیب با غلظت بازدارندگی %50 (IC50) 5/26 و 10 میکرولیتر بر لیتر، بیشترین تأثیر را در بازداری از رشد میسلیوم و جوانه‌زنی کنیدیوم B. cinerea داشتند.

اولین گزارش دو گونه از جنس (Temelucha (Hym.: Ichneumonidae, Cremastinae برای ایران (گزارش کوتاه علمی)

عباس محمدی خرم آبادی؛ حسین لطفعلی زاده؛ مهدی شمس زاده

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 203-206

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.107011

چکیده

زیرخانواده Cremastinae (Hym.: Ichneumonidae) دارای بیش از 756 گونه است که در 35 جنس طبقه بندی می‌شوند. زنبورهای این زیرخانواده عمدتاً پارازیتویید بالپولکدارن بوده و دارای گسترش جهانی هستند (9). جنس Temelucha Forster, 1869، با 236 گونه ... بیشتر زیرخانواده Cremastinae (Hym.: Ichneumonidae) دارای بیش از 756 گونه است که در 35 جنس طبقه بندی می‌شوند. زنبورهای این زیرخانواده عمدتاً پارازیتویید بالپولکدارن بوده و دارای گسترش جهانی هستند (9). جنس Temelucha Forster, 1869، با 236 گونه توصیف شده، بزرگ‌ترین جنس این زیرخانواده است که 47 گونه آن در منطقه غرب پالئارکتیک انتشار دارند (8,9). کلید بازبینی و بروزرسانی شده گونه‌های این جنس در منطقه غرب پالئارکتیک در سال 2016 توسط Vas ارایه شد (8). تاکنون، 24 گونه از زنبورهای این زیرخانواده در شش جنس از ایران گزارش شدهاند که 15 گونه متعلق به جنس Temelucha بوده است (1). در این مطالعه، دو گونه دیگر از این جنس به نام‌های T. minuta (Morely, 1912) و T. notata Kolarov, 1989 معرفی شده‌اند که گزارش های جدیدی برای فون حشرات ایران محسوب میگردند (1,9). گونه اول از روی لارو پروانه بذرخوار ثانوی تاغ،Prorophora albidogilvella Roesler, 1970 (Lep. Pyralidae) در استان یزد در سال 1376 پرورش یافته و گونه دوم توسط تله مالیز در استان آذربایجان غربی در سال 1393 جمعآوری شده است. شناسایی گونهها توسط نگارنده اول با استفاده از کلیدها و توصیف‌های ارائه شده در منابع موجود انجام شد (1,8). علاوه بر این دو گونه، گونه T. decorata (Gravenhost, 1829) نیز از استان آذربایجان غربی جمعآوری و شناسایی گردید که برای این استان گزارش جدیدی محسوب میگردد (1; 3; 2). نمونههای این گونهها، در کلکسیون حشرات دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز نگهداری می‌شوند. Temelucha minuta (Morely, 1912) (Hymenoptera: Ichneumonidae, Cremastinae): نمونه‌های بررسی شده: ایران، استان یزد، یزد (31° 89´ N, 54° 36´ E, 1230 m a.s.l.)، یک فرد ماده، تاریخ جمعآوری 19/6/1376، پرورش یافته از P. albidogilvella، جمعآوری کننده: م. شمس‌زاده؛ استان آذربایجان غربی، ارومیه، کهریز (37° 53´ N, 45° 02´ E, 1321 m a.s.l.)، 1 فرد ماده، تاریخ جمع آوری 2/4/1393، تله مالیز، جمعآوری کننده: ح. لطفعلی‌زاده ویژگی‌های ریخت شناسی افتراقی: زنبور پارازیتوییدT. minuta با ویژگیهای زیر از سایر گونههای این جنس قابل شناسایی است: حشره کامل کوچک، اندازه بدن 5/2 میلی‌متر؛ بخش انتهایی رگبال‌ها در بال جلو شفاف و بیرنگ، فقط قاعده رگبالها تیره شده؛ بخش اعظم مزوزوما سیاهرنگ (8). مناطق پراکنش: استرالیا، تایلند، قبرس، رونیون، ماداگاسکار، هند (9) و ایران (گزارش جدید). Temelucha notata Kolarov, 1989 (Hym.: Ichneumonidae, Cremastinae): نمونه بررسی شده: ایران، استان آذربایجان غربی، ارومیه، کهریز (37° 53´ N, 45° 02´ E, 1321 m a.s.l.)، 1 فرد ماده، تاریخ جمعآوری 2/4/1393، تله مالیز، جمعآوری کننده: ح. لطفعلی‌زاده. ویژگی‌های ریخت شناسی افتراقی: حشره کامل سیاه رنگ، طول بدن 5 میلی‌متر؛ سر در ناحیه پشت چشمهای مرکب فشرده شده؛ کلیپئوس در طرفین و لبه جلویی محدب و به طور ضعیف از صورت جدا شده؛ میان قفس سینه سیاهرنگ؛ اسکوتلوم کاملاً زردرنگ؛ پروپودئوم بلند و از دید جانبی خمیده نشده؛ ران پای عقب در انتها زرد رنگ؛ نوک تخمریز به سمت پایین خمیده شده (9). مناطق پراکنش: ایتالیا، بلغارستان (9) و ایران (گزارش جدید). با معرفی این دو گونه، تعداد گونههای گزارش شده جنس Temelucha از ایران، استان‌های آذربایجان غربی و یزد به ترتیب به 17، 4 و 1 گونه افزایش یافت (1,2,3,9). تاکنون پنج گونه از بالپولکداران کوچک، به عنوان میزبان زنبور پارازیتوییدT. minuta معرفی شده‌اند: Bilobata subsecivella (Zeller, 1852) (Lep.: Gelechiidae)، Epiphyas postvittana (Walker, 1863) (Lep.: Tortricidae)، Etiella behrii (Zeller, 1848) (Lep.: Pyralidae) و Phthorimaea operculella (Zeller, 1873) (Lep.: Gelechiidae) (9). رابطه میزبان-پارازیتوییدی پروانه بذرخوار ثانوی تاغ P. albidogelvella و T. minuta یک رابطه جدید می‌باشد. علاوه بر گونه T. minuta، یک گونه زنبور پارازیتوئید دیگر نیز از این زیرخانواده به نام Pharetrophora iranica Narolsky & Schonitzer, 2003 از روی پروانه بذرخوار ثانوی تاغ پرورش یافته و معرفی شده که تاکنون فقط از ایران گزارش شده است (5,7). برای گونه T. notata تاکنون میزبانی گزارش نشده اما گونه T. decorata به عنوان پارازیتوئید 21 گونه از بالپولکداران شناخته شده است که بسیاری از آنها مانند: Homoeosoma nebulella (Denis & Schiffermuller, 1775). (Lep.: Pyralidae)، Pectinophora gossypiella (Saunders, 1844) (Lep.: Gelechiidae)، Plutella xylostella (Linnaeus, 1758) (Lep.: Plutellidae)، Choristoneura murinana Hubner, 1799 (Lep.: Tortricidae)، Lobesia (Polychrosis) botrana (Denis & Schiffermuller, 1775) (Lep.: Tortricidae) و Cydia pomonella (L., 1758) (Lep.: Tortricidae). از آفات بسیار مهم و کلیدی محصولات کشاورزی محسوب می گردند (9). در غرب ایران، اخیراً یک گونه دیگر از جنس Temelucha به نام T. lucida از روی آفت پروانه چوانه‌خوار بلوط Tortrix viridana (L., 1758) (Lep.: Tortricidae) جمع‌آوری و شناسایی گردید (4). همچنین گونه دیگری از زنبورهای زیرخانواده Cremastinae به نام Cremastus lineatus Gravenhorst, 1829 از روی گونه‌ای از مگس‌های میوه Urophora terebrans (Loew) (Dip.: Tephritidae) معرفی شد (6). مطالعات آینده در بررسی زیستبومشناسی حشرات و آفات در مناطق مختلف ایران، تصویر دقیقتری از این زنبورهای پارازیتوئید و نقش آنها در کنترل زیستی جمعیت میزبانهایشان به نمایش خواهد گزارد.

اولین گزارش از شکسته شدن ژن مقاومت Sr31 در اردبیل توسط بیمارگر زنگ ساقه گندم (Puccinia graminis f. sp. tritici) (گزارش کوتاه علمی)

صفرعلی صفوی؛ فرزاد افشاری

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 207-208

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.106790

چکیده

ظهور و گسترش نژادهای زنگ ساقه با قدرت بیماریزائی بالا (گروه نژادی Ug99 )، تولید گندم را در سراسر جهان تهدید می کند. از زمان اولین گزارش نژاد TTKSK (Ug99) در اگاندا از سال 1998 (4)، ردیابی و انتشار بیشتر این نژاد به ... بیشتر ظهور و گسترش نژادهای زنگ ساقه با قدرت بیماریزائی بالا (گروه نژادی Ug99 )، تولید گندم را در سراسر جهان تهدید می کند. از زمان اولین گزارش نژاد TTKSK (Ug99) در اگاندا از سال 1998 (4)، ردیابی و انتشار بیشتر این نژاد به نقاط دیگر کشت گندم مورد توجه بوده است. تا به حال٬ ده تغییر یافته (Variant) از گروه نژادی Ug99 از 13 کشور گزارش شده است(3). تا قبل از این گزارش نیز در ایران از استان‌های همدان٬ لرستان (2) و خوزستان (1) گزارش شده است. با توجه به اهمیت این نژاد٬ در طی فصل زراعی 95-1394 بیماری زنگ ساقه با کاشت 47 لاین ایزوژنیک در خزانه تله تحت شرایط مزرعه‌ای بررسی و مطالعه شد. این بررسی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اردبیل (با مشخصات جغرافیایی: عرض شمالی 38 درجه و 17 دقیقه٬ طول شرقی 48 درجه و 39 دقیقه٬ ارتفاع از سطح دریا 1350 متر) انجام شد. نتایج نشان داد که برای لاین‌های حاوی ژن‌های مقاومت Sr5٬Sr13 ٬Sr22٬ Sr24٬Sr26+Sr9G ٬Sr27٬ Sr32 و Sr36 بیماری‌زائی وجود ندارد. اما برای لاین‌های ایزوژنیک حاوی ژن‌های مقاومت ازجمله Sr31 ٬ Sr6٬Sr7 بیماریزائی مشاهده شد. همچنین در این بررسی بر روی ارقام MV17٬ اترک و شیرودی (با واکنش 40-50MS) که به عنوان ارقام شاخص حاوی ژن Sr31 شناخته می‌شوند (2)٬ آلودگی بیماری زنگ ساقه مشاهده شد. واکنش حساس یا نیمه‌حساس لاین ایزوژنیک و ارقام حاوی ژن Sr31 احتمالاً بیانگر استقرار نژاد Ug99 یا تغییر‌ یافته‌های آن در اردبیل است.

اولین گزارش شب‌پره‌ی شمشاد Cydalima perspectalis (Walker, 1859) Lep; Crambidae از ایران (گزارش کوتاه علمی)

یزدانفر آهنگران

دوره 84، شماره 1 ، شهریور 1395، صفحه 209-211

https://doi.org/10.22092/jaep.2016.107020

چکیده

شمشاد خزری، hyrcanaPojark. 1954Buxus که به تیره‌ی Buxaceae تعلق دارد،یکی از گونه‌های نادر و همیشه سبز جنگل‌های شمال ایران است (5). طی بررسی و بازدید به عمل آمده از جنگل‌های پارک بنفشه‌ی چالوس در خرداد ماه سال 1395، یک ... بیشتر شمشاد خزری، hyrcanaPojark. 1954Buxus که به تیره‌ی Buxaceae تعلق دارد،یکی از گونه‌های نادر و همیشه سبز جنگل‌های شمال ایران است (5). طی بررسی و بازدید به عمل آمده از جنگل‌های پارک بنفشه‌ی چالوس در خرداد ماه سال 1395، یک گونه آفت جدید با نام علمی Cydalima perspectalis (Walker, 1859) که شب‌پره‌ی شمشاد (Box Tree Moth) نامیده می‌شود، جمع‌آوری و بر اساس منابع موجود شناسایی شد. این گونه تاکنون از ایران گزارش نشده و به عنوان گزارش جدید برای فون حشرات ایران محسوب می‌شود. مشخصات مکان مورد بررسی: جنگل‌های پارک بنفشه‌ی چالوس (مسیر چالوس – کلارآباد)، طول جغرافیایی: ̎22̍41 ̊36، عرض جغرافیایی: ̎01̍18 ̊51، ارتفاع از سطح دریا: 5 تا 10 متر، مساحت 50000 هکتار، با توده زیراشکوب شمشاد، تاریخ نمونه‌برداری: 29/3/95. تمام مراحل رشدی شب‌پره‌ی شمشاد (میانگین 20 نمونه از هر مرحله) جمع‌آوری و مطالعه شدند. تعدادی لارو مسن (سنین 5 و 6) و شفیره‌ به آزمایشگاه منتقل و برای تبدیل به شب‌پره‌ پرورش داده شدند. ویژگی‌های ریخت‌شناختی و زیستی: این شب‌پره‌ دارای شش سن لاروی است (3)، لاروهای جوان (سن اول) به طول حدود 5/0 سانتی‌متر و به رنگ زرد مایل به سبز با سر سیاه (شکل 2)، لاروهای کامل به طول حدود 5/3 سانتی‌متر با رنگ زمینه‌ی بدن سبز روشن با الگویی از نوارهای سیاه ضخیم و سفید باریک در طول بدن، در حاشیه‌ی نوارهای سفید پشتی دارای خال‌های سیاه بزرگ با موهای سفید افراشته (شکل 3). شفیره‌ها به طول 5/1 تا دو سانتی‌متر، ابتدا به رنگ سبز روشن و دارای نوارهای تیره روی سطح پشتی بدن، شفیره‌های مسن به رنگ قهوه‌ای با الگوی مشخصی از نوارهای قهوه‌ای در حاشیه‌ها (شکل 5). در افراد بالغ عرض بدن با بال‌های باز 5/3 تا چهار سانتی‌متر (1)، رنگ بدن سفید رنگین کمانی ملایم، بال‌های جلویی در حاشیه‌ی خارجی با نوار قهوه‌ای تیره‌ی پهن و یک نوار قهوه‌ای تیره‌ در حاشیه‌ی کوستال و لکه‌ی سفید مشخص در قسمت جلویی سلول دیسکوئیدال، بال‌های عقبی مانند بال جلویی به رنگ سفید با همان نوار در حاشیه‌ی خارجی (2) (شکل 6). تخم‌گذاری این شب‌پره‌ در گروه‌های 20- 3 عددی در زیر برگ‌های میزبان و دارای پوششی از مواد لزج مات، تخم‌ها ابتدا زرد کم‌رنگ و هنگام تفریخ سیاه می‌شوند (شکل 1). این حشره در موطن اصلی خود دارای پنج نسل در سال و در کشورهای اروپایی سه نسل در سال دارد (1). چون این گونه اولین گزارش از این آفت مهم در ایران محسوب میشود زیست‌شناسی آن هنوز مطالعه نشده است. مناطق انتشار: Cydalima perspectalis بومی شرق آسیا (هندوستان، چین، ژاپن،کره، تایوان و شرق دور روسیه) است (4). در سال 2006 وارد جنوب غربی آلمان شد و تا سال 2015 به سرعت در سایر کشورهای اروپایی (سوئیس، هلند، انگلستان، فرانسه، اتریش، ایتالیا، بلژیک، مجارستان، رومانی، جمهوری چک، اسلواکی، اسلوونی، ترکیه و گرجستان گسترش یافت (3). در سال 2016 در شمال ایران مشاهده شد. اهمیت و خسارت: لاروهای شب‌پره‌ی شمشاد سبب بی‌برگی گیاهان میزبان می‌شوند و یک تهدید جدی برای این درختان محسوب می‌شوند. بی‌برگی باعث کاهش زیبایی گیاه شده و تکرار آن می‌تواند سبب مرگ گیاهان شود. لاروهای جوان از سطح زیرین برگ‌ها تغذیه کرده و اپیدرم بالایی برگ‌ها باقی می‌ماند (شکل 7) در حالی که لاروهای سنین بالاتر از قسمت درونی برگ‌ها تغذیه کرده و فقط رگبرگ‌ها را باقی می‌گذارند (3) (شکل 8). وقتی بی‌برگی ایجاد شده با اثر خشکی و درجه حرارت بالای تابستان همپوشانی می‌کنند خطر خشک شدن درختان شمشاد اهمیت بیشتری می‌یابد (شکل 9)

دوره 91 (1402)

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

دوره 71 (1382)

دوره 70 (1381)

دوره 68 (1379)

دوره 66 (1377)

دوره 65 (1376)

دوره 64 (1375)

دوره و شماره: دوره 84، شماره 1 - شماره پیاپی 102، شهریور 1395، صفحه 1-211

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده