آفات و بیماری‌های گیاهی

مدل نمونه برداری دنباله ای با دقت ثابت شته گندم-یولاف، Sitobion avenae (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه

شهلا باقری متین؛ حسنعلی واحدی؛ شهرام شاهرخی خانقاه؛ ناصر معینی نقده؛ فرزاد جلیلیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 بهمن 1401

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.359362.1449

چکیده

در این تحقیق، نوسانات جمعیت و پراکنش پهنه‌ای شته گندم- یولاف، Sitobion avenae (F.) به عنوان فراوان‌ترین گونه شته‌های مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه بررسی شد و مدل-های نمونه‌برداری دنباله‌ای با دقت ثابت ... بیشتر در این تحقیق، نوسانات جمعیت و پراکنش پهنه‌ای شته گندم- یولاف، Sitobion avenae (F.) به عنوان فراوان‌ترین گونه شته‌های مزارع گندم منطقه ماهیدشت کرمانشاه بررسی شد و مدل-های نمونه‌برداری دنباله‌ای با دقت ثابت برای پایش آن تهیه شد. نمونه‌برداری طی سال‌های 1396، 1397، 1398، 1399 و 1400 انجام شد. در هر تاریخ نمونه‌برداری 100 ساقه بصورت تصادفی بازدید شد. دامنه میانگین تراکم جمعیت مشاهده شده در مزرعه گندم 01/34- 39/0 عدد شته در هر ساقه بود. فعالیت شته از اوایل فروردین شروع و تا اواسط اردیبهشت ماه به اوج رسید و پس از آن با گرم شدن هوا روند کاهشی جمعیت آغاز شد. پراسنجه‌های قانون نمایی تیلور برای تعیین نوع و تهیه مدل‌های نمونه برداری دنباله‌ای به روشGreen (1970) استفاده شدند. پراکنش پهنه‌ای شته از نوع تجمعی تعیین شد. در مدل‌های نمونه‌برداری تهیه شده، اندازه نمونه با افزایش میانگین تراکم جمعیت شته کاهش یافت. در مدل با سطح دقت تحقیقاتی (1/)0 اندازه نمونه لازم برای پایش جمعیت شته گندم- یولاف در بیشترین میانگین تراکم جمعیت مشاهده شده در مزرعه (01/34 عدد در هر ساقه) 136 عدد بود که در مدل با سطح دقت مدیریت تلفیقی آفات (25/0) به 22 عدد ساقه کاهش یافت. با توجه به بزرگ بودن اندازه نمونه در سطح دقت 1/0، مدل با سطح دقت مدیریت تلفیقی آفات برای پایش شته گندم - یولاف در منطقه ماهیدشت کرمانشاه توصیه می‌شود که اندازه نمونه را نسبت به مدل نمونه برداری دنباله ای در سطح دقت 1/0، بسته به تراکم جمعیت شته بیش از شش برابر کاهش داد.

بررسی تاثیر باکتری همزیست Wolbachia روی برخی شاخص‌های زیستی زنبور Trichogramma brassicae در شرایط آزمایشگاه و سردخانه

شهرام فرخی؛ فاخره حسینی؛ جلال شیرازی؛ علی احدیت

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 اردیبهشت 1402

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.361555.1473

چکیده

در برخی از بندپایان از جمله زنبورهای تریکوگراما، بکرزایی اغلب توسط باکتری همزیست درون سلولی Wolbachia القا می‌شود. به‌عنوان یک نتیجه مثبت کاربردی، جمعیت‌های زنبور تریکوگراما با تولید نتاج ماده بیشتر، ... بیشتر در برخی از بندپایان از جمله زنبورهای تریکوگراما، بکرزایی اغلب توسط باکتری همزیست درون سلولی Wolbachia القا می‌شود. به‌عنوان یک نتیجه مثبت کاربردی، جمعیت‌های زنبور تریکوگراما با تولید نتاج ماده بیشتر، کارایی بیشتری به‌دست خواهند آورد. در این پژوهش، تأثیر این باکتری روی قدرت جستجو، زمان دست‌یابی و درصد خروج زنبورهای Trichogramma brassicae ماده‌زا (A)، دوجنسی طبیعی B)) و دوجنسی درمان‌شده با آنتی‌بیوتیک (CB) در آزمایشگاه و سردخانه مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش واکنش تابعی این سه جمعیت نسبت به تراکم‌های مختلف تخم پروانه آرد، از نوع دوم (ІІ) به دست آمد و بین قدرت جستجو (a) و زمان دست‌یابی (Th) آنها تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد و پراسنجه‌های مزبور در جمعیت‏‏های دوجنسی طبیعی، ماده‌زای آلوده به باکتری و دوجنسی درمان شده به‌ترتیب h-13016/0 و h7684/0؛ h-12393/0 و h7862 /0؛ h-12525/0 و h7701/0 به‌دست آمد. بر اساس نتایج حاصل از ذخیره‌سازی کوتاه مدت در سردخانه، میانگین کل درصد خروج زنبورهای دوجنسی طبیعی، ماده‌زای آلوده به باکتری و دوجنسی درمان شده با آنتی‌بیوتیک پرورش یافته در C˚20 به‌طور معنی داری نسبت به دمای 25 درجه بیشتر بود. اما در دوره‌های ذخیره‌سازی مشابه، هر سه جمعیت‌ از نظر درصد خروج بدون تفاوت معنی‌دار در گروه‌‌های مشترک قرار گرفتند. با توجه به نتایج این بررسی و یافته‌های قبلی، با فراهم نمودن شرایط بهینه تکثیر و نگهداری لاین‌های آلوده به Wolbachia، استفاده از زنبورهای تک‌جنسی در مقایسه با دوجنسی طبیعی دارای مزیت نسبی خواهد بود. با این وجود بررسی‌های تکمیلی، جنبه‌های اقتصادی تولید انبوه و کارایی آنها را در مزرعه اثبات می‌کند.

مشاهده مقاله

بررسی تاثیر برخی متغیرهای محیطی بر حضور و پراکنش گونه های Nezara viridula L. و Acrosternum millieri Mulsant & Rey.(Hem:Pentatomidae) در استان یزد با استفاده از روش بیشینه آنتروپی (MaxEnt).

مهدی دهقانی زاهدانی؛ علیمراد سرفرازی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 خرداد 1402

https://doi.org/10.22092/jaep.2023.360566.1461

چکیده

شناخت عوامل و متغیرهای محیطی اثرگذار بر حضور و پراکنش آفات همواره به عنوان یکی از اهداف راهبردی مدیریت کنترل آفات مورد توجه محققین بوده است.سن های سبزL. Nezara viridula وMulsant & Rey. Acrosternum millieri در سالهای اخیر ... بیشتر شناخت عوامل و متغیرهای محیطی اثرگذار بر حضور و پراکنش آفات همواره به عنوان یکی از اهداف راهبردی مدیریت کنترل آفات مورد توجه محققین بوده است.سن های سبزL. Nezara viridula وMulsant & Rey. Acrosternum millieri در سالهای اخیر به عنوان یکی از مهمترین آفات محصول پسته و بادام در استان یزد مطرح گردیده اند. در این تحقیق تاثیر متغیرهای محیطی بر حضور و پراکنش گونه های مذکور با استفاده از روش بیشینه آنتروپی اجرا گردید. در راستای اجرای مدل های پیش بینی کننده تاثیر متغیرهای محیطی بر حضور و پراکنش N.viridula و A.millieri، شش لایه اقلیمی بر مبنای روش لایه بندی مرکز بین المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICADRA) در استان یزد تعریف گردید. داده ها با استفاده از مدل سازی MaxEnt مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج آزمون جک نایف برای گونه N.viridula نشان داد که متغیرهای ارتفاع و حداکثر دمای ماههای گرم سال زمانی که به تنهایی استفاده شوند، بیشترین تاثیر را برای ساخت مدل دارند و زمانی که همه متغیرها برای ساخت مدل به کار گرفته شدند، ارتفاع و میانگین بارندگی سالانه به عنوان اثرگذارترین متغیردرحضورو پراکنش N.viridula معرفی شدند. در گونه A.millieri ارتفاع در مقایسه با سایر متغیرها وقتی که به صورت انفرادی بکار رود بیشترین و بالاترین تاثیر را در پیش بینی حضور و پراکنش گونه داشت و حداکثر دمای ماههای گرم سال و میانگین دمای سالانه به ترتیب حاوی مهمترین اطلاعات اکولوژیکی در ساخت مدل پراکنش گونه A.millieri بودند.

مشاهده مقاله

تراکم جمعیت پروانه چوبخوار پسته Kermania pistaciella Amsel روی ارقام مختلف پسته

مهدی بصیرت؛ محمدرضا مهرنژاد

دوره 86، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 121-132

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.116918.1201

چکیده

پروانه چوبخوار پسته Kermania pistaciella Amsel یکی از آفات مهم پسته می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی میزان آلودگی ارقام مختلف پسته نسبت به این آفت انجام شد. بررسی‌های صحرایی در کلکسیون ارقام پسته موجود در سه ایستگاه ... بیشتر پروانه چوبخوار پسته Kermania pistaciella Amsel یکی از آفات مهم پسته می‌باشد. این پژوهش با هدف بررسی میزان آلودگی ارقام مختلف پسته نسبت به این آفت انجام شد. بررسی‌های صحرایی در کلکسیون ارقام پسته موجود در سه ایستگاه تحقیقاتی پسته: ایستگاههای شماره‌ی 1 و 2 رفسنجان و ایستگاه کرمان به‌ترتیب روی 38، 25 و 29 رقم پسته، طی سال‌های 1384 تا 1387 انجام شد. برای بررسی میزان آلودگی از هر رقم شش درخت انتخاب شد و از هر درخت 50 خوشه به‌طور تصادفی هم‌زمان با برداشت محصول در نیمه دوم شهریور چیده شد. با آماربرداری از خوشه‌های آلوده و سالم پسته، میزان آلودگی تعیین گردید. براساس نتایج این پژوهش، در ایستگاه شماره‌ی یک، رقم ایتالیایی‌ریز بیشترین آلودگی و رقم لک‌سی‌ریزی کمترین آلودگی به این آفت را داشتتند. در ایستگاه شماره‌ی 2 رقم‌های شستی و خنجری دامغان به‌ترتیب بیشترین و کمترین آلودگی را نشان دادند، اما میزان آلودگی چهار رقم تجاری (اوحدی، احمدآقایی، کله‌قوچی و اکبری) اختلاف معنی‌دار نداشتند. در ایستگاه کرمان، بیشترین آلودگی در رقم کریم‌آبادی و کمترین آلودگی در رقم هراتی به‌دست آمد. اوج ظهور حشرات کامل K. pistaciella از مرحله گرده افشانی تا زمان تشکیل میوه‌های پسته به‌دست آمد. اطلاعات حاصل از این پژوهش می‌تواند در مدیریت کنترل پروانه چوبخوار پسته قابل استفاده باشد.

اولین گزارش از یک جنس و چهار گونه‌ی پادمان Collembola از استان لرستان

معصومه شایان مهر؛ الهام یوسفی لفورکی؛ مجتبی رحمتی

دوره 86، شماره 2 ، اسفند 1397، ، صفحه 235-240

https://doi.org/10.22092/jaep.2019.102720.1068

چکیده

پادمان فراوان‌ترین بندپایان خاکزی هستند که تقریباً در همه جا یافت می‌شوند. این شش پایان کوچک در بسیاری از نقاط ایران از جمله استان لرستان تاکنون ناشناخته باقی مانده‌اند. به‌همین منظور، برای بررسی ... بیشتر

مقایسه دوام اسانس گیاه پونه Mentha longifolia (Lamiaceae) و نانوامولسیون آن علیه شب‌پره آرد Ephestia kuehniella (Lep.: Pyralidae)

مژده لونی؛ مریم نگهبان؛ جهانشیر شاکرمی

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 103-114

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.121146.1214

چکیده

در این مطالعه نانوامولسیون حاوی اسانس پونه Mentha longifolia به روش هموژنایزر با فشار بالا تولید و سمیت تنفسی آن در مقایسه با اسانس معمولی پونه روی مراحل مختلف شب‌پره آرد Ephestia kuehniella بررسی شد. شرایط آزمایشگاهی ... بیشتر

ارزیابی رابطة درصد عددی و وزنی سن‌زدگی در دانه‌های گندم توسط Eurygaster integriceps

جعفر محقق نیشابوری؛ آسیه ابوالحسنی

دوره 86، شماره 1 ، شهریور 1397، ، صفحه 115-120

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.121900.1229

چکیده

یکی از زیان‌‌های عمدة سن معمولی گندم Eurygaster integriceps، اثرات مخرب آن بر کیفیت دانة گندم است که به صورت درصد سن‌زدگی دانه‌‌ها بیان می‌‌شود. پوره‌‌ها و حشرة کامل سن با فرو بردن قطعات دهانی خود در دانه و ... بیشتر یکی از زیان‌‌های عمدة سن معمولی گندم Eurygaster integriceps، اثرات مخرب آن بر کیفیت دانة گندم است که به صورت درصد سن‌زدگی دانه‌‌ها بیان می‌‌شود. پوره‌‌ها و حشرة کامل سن با فرو بردن قطعات دهانی خود در دانه و انتقال آنزیم‌‌های بزاقی به درون آن سبب می‌‌شوند که گلوتن دانة گندم تجزیه شود. بدنبال آن کیفیت خمیر و خواص نانوایی آن کاهش می‌یابد. درصد سن‌‌زدگی دانه‌‌ها به دو روش عددی و وزنی محاسبه می‌‌شود. در این بررسی، آزمایشی برای مقایسه و رابطة میان این دو روش انجام شد. تعداد 225 نمونة ده‌گرمی از نمونه‌های گندم سن‌زده متعلق به سه مرکز خرید واقع در استان‌های اراک (3 × 30)، قزوین (3 × 20) و لرستان (3 × 25) آزمایش شد. در توزین دانه‌ها از ترازوی با دقت 1/0 میلی گرم استفاده و به تفکیک تعداد و وزن دانه‌‌های سن‌‌زده و سالم یادداشت شد. به‌‌طورکلی دانه‌‌های سالم با میانگین وزن 34 میلی‌‌گرم از دانه‌‌های سن‌‌زده با میانگین وزن 30 میلی‌‌گرم سنگین‌‌تر بودند. با وجود تفاوت معنی‌‌دار درصد سن‌‌زدگی دانه‌‌ها بین روش عددی و وزنی، همبستگی مثبت معنی‌‌داری میان این دو روش وجود داشت (r = 0.98, p < 0.0001). با استفاده از معادلة y = 0.8374x + 0.02، که در آن x درصد عددی و y درصد وزنی سن‌‌زدگی است، امکان تبدیل هریک از روش‌‌های تعداد و وزن دانه‌‌های سن‌‌زده به روش دیگر وجود دارد. بهرحال در مقایسة دو روش یادشده، شیوة وزنی به لحاظ سادگی و سرعت برتری دارد.

مقایسه فراوانی و تنوع گونه‌ای بندپایان گیاه‌خوار موجود در زراعت گندم در سامانه‌های خاک‌ورزی حفاظتی و متداول در منطقه زرقان فارس

حسین پژمان؛ لادن جوکار؛ مرتضی زارع مویدی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 139-154

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107916.1126

چکیده

در این پژوهش، فراوانی و تنوع گونه‌ای بندپایان گیاهخوار موجود در زراعت گندمدر سه سامانه‌ی کشت بی‌خاک‌ورزی، کم‌خاک‌ورزی و متداول در دو فصل زراعی متوالی مطالعه شد. نمونه‌برداری در تمام مراحل رشدی گندم ... بیشتر

تهیه نانوامولسیون اسانس آویشن شیرازی (Zataria multiflora) و مقایسه سمیت تماسی آن با اسانس خالص روی لارو شب پره آرد. Ephestia kuehniella

لنا امام جمعه؛ سهراب ایمانی؛ خلیل طالبی جهرمی؛ سعید محرمی پور؛ کامبیز لاریجانی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 181-190

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.109159.1151

چکیده

در دهه‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین روش‌های جایگزینی آفت‌کش‌های مصنوعی، استفاده از فرمولاسیون جدید و ایجاد تغییراتی است که می‌تواند روی اسانس‌ها اعمال شود تا کیفیت و میزان تاثیر آنها افزایش یابد. در ... بیشتر در دهه‌های اخیر، یکی از مهم‌ترین روش‌های جایگزینی آفت‌کش‌های مصنوعی، استفاده از فرمولاسیون جدید و ایجاد تغییراتی است که می‌تواند روی اسانس‌ها اعمال شود تا کیفیت و میزان تاثیر آنها افزایش یابد. در این تحقیق پس از ساخت فرمولاسیون نانوامولسیون، سمیت تماسی اسانس گیاه آویشن شیرازی Zataria multiflora Boiss. (Lamiaceae) قبل و بعد از نانوکپسوله شدن، روی جمعیت پرورش یافته و همگن شده شب پره آرد Ephestia kuehniella Zeller. (Lepidoptera: Pyralidae) تحت شرایط دمایی 1±27 درجه سلسیوس و رطوبت نسبی 5±65 درصد و در تاریکی بررسی شد. نانوکپسوله کردن اسانس به کمک صمغ انگوم و مالتودکسترین انجام شد و با استفاده از هموژنیزاسیون با اسانس امولسیفیه شد. اندازه و شکل کپسول‌ها با استفاده از میکروسکوپ الکترونی TEM مشخص شد. بر اساس آزمایشات تعیین دز کشنده، مقادیر LC50 سمیت تماسی برای اسانس آویشن شیرازی Zataria multiflora فرموله نشده و نانوامولسیون اسانس آویشن شیرازی روی لارو 14-7 روزه شب پره آردEphestia kuehniella پس از 72 ساعت، به ترتیب 0.61 و 0.15 میکرولیتر بر سانتی‌متر مربع محاسبه شد. سمیت تماسی نانوامولسیون اسانس آویشن شیرازی نسبت به اسانس خالص آویشن شیرازی 4.32 برابر بیشتر می‌باشد.آزمایشات در چهار تکرار انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد فرمولاسیون نانوامولسیون اسانس، قدرت رهایش تدریجی و افزایش دوام اسانس‌ها را داراست و اسانس نانو کپسوله شده با رهایش کنترل شده ترکیبات موثره اثرات سمیت تماسی طولانی مدت را بر جای می‌گذارد.

تنوع گونه‏ ای زنبورهای پارازیتویید گروه Ichneumoniformes (Hymenoptera: Ichneumonidae) در شهرستان جیرفت، استان کرمان، ایران

مریم محی آبادی؛ محمد خیراندیش کشکوئی؛ حاجی محمد تکلوزاده

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 191-202

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.109631.1156

چکیده

پژوهش حاضر شامل بررسی تنوع گونه‌ای زنبورهای گروه Ichneumoniformes (Hymenoptera: Ichneumonidae) در مناطق مختلف شهرستان جیرفت (جنوب شرق ایران) می‌باشد. بدین منظور، نمونه‌برداری‌هایی طی سال‌های 1393 و 1394 با استفاده از تله‌ی ... بیشتر

بررسی اثرات بیمارگری سه نوع نوکلئوپلی ‌هیدرو ویروس، Spodoptera littoralis NPV، Helicoverpa armigera NPV و Spodoptera litura NPV روی مراحل زیستی پروانه برگخوار مصری پنبه Spodoptera littoralis

زهرا معقولی فرد؛ شهرام حسامی؛ رسول مرزبان؛ غلامرضا صالحی جوزانی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 203-218

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.109796.1158

چکیده

در این تحقیق قدرت بیمارگری سه ویروس Spodoptera littoralis NPV، Helicoverpa armigera NPV و Spodoptera litura NPV در سه غلظت مختلف 10۲×6، 104×6 و ۱۰۶×۶ OB در میلی‌لیتر روی لاروهای ۵ روزه کرم برگخوار مصری پنبه (Spodoptera littoralis) در دمای ۲5 ... بیشتر

پیش‌بینی مدل پراکنش دو گونه از مگس‌های گل Paragus tibialis وParagus quadrifasciatus (Diptera: Syrphidae) در اقلیم‌های مختلف ایران

آزاده جباری؛ علی مراد سرافرازی؛ علی اکبر شمسی پور؛ سهراب ایمانی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 235-250

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.115364.1187

چکیده

جنس Paragus با بیش از 50 گونه شناخته شده در ایران در بین جنس‌های دوبالان متعلق به خانواده سیرفیده، پتانسل بالایی برای کنترل آفات و حفاظت از گرده‌افشان‌ها دارد. این مطالعه بهمنظور دستیابی به الگوی پراکنش ... بیشتر

شناسایی زنبورهای پارازیتویید شپشک‌های گیاهی (Chalcidoidea) در باغ‌های میوه استان مرکزی

مظاهر یوسفی؛ حسنعلی واحدی؛ ابراهیم ابراهیمی؛ روح الله شریفی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 251-264

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.116034.1192

چکیده

شپشک‌های گیاهی از آفات مهم و خسارت‌زا در باغ‌های میوه‌ی کشور می‌باشند. به منظور شناسایی زنبورهای پارازیتوئید آن‌ها، در طی سال‌های 95-1394، نمونه‌برداری از باغ‌های میوه‌ی استان مرکزی انجام شد. زنبورهای ... بیشتر

اولین گزارش زنبور Campoletis scyticus (Hym.: Ichneumonidae, Campopleginae) از ایران (گزارش کوتاه علمی)

عباس محمدی خرم آبادی؛ ماتیاس رایدل؛ شهرام حسامی؛ سپیده شفیعی

دوره 85، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 277-278

https://doi.org/10.22092/jaep.2018.120485.1206

چکیده

جنس Campoletis Förster, 1868 با بیش از 100 گونه شناخته شده در سطح جهان، یکی از جنس‌های نسبتاً بزرگ زیرخانواده Campopleginae (Hym.: Ichneumonidae) محسوب می‌گردد (Riedel, 2017; Yu et al., 2012). اعضای این جنس عمدتاً لاروهای پروانه‌های خانواده‌های ... بیشتر

ارزیابی روش‌های زمین‌آمار و شبکه عصبی مصنوعی در تعیین پراکنش مکانی کنه تارتن دولکه‌ای (Acari: Tetranychidae) Tetranychus urticae در مزرعه خیار شهرستان رامهرمز

علیرضا شعبانی نژاد؛ بهرام تفقدی نیا

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 21-30

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107121.1110

چکیده

پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی تراکم کنه تارتن دولکه‌ای با روش‌های زمین‌آمار و شبکه‌ی عصبی مصنوعی در مرزعه خیار استان خوزستان شهرستان رامهرمز انجام شد. بدین منظور مختصات طول و عرض ۱۰۰ نقطه با فاصله ۱۰متر، ... بیشتر

ویژگی‌های زیستی و پارامترهای جدول زندگی کفشدوزک Hyperaspis polita با تغذیه از شپشک‌های آرد‏آلود Phenacoccus solenopsis و Planococcus citri در شرایط آزمایشگاهی

صادق نخعی مدیح؛ لیلا رمضانی؛ سارا ضرغامی؛ نوشین زندی سوهانی

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 45-56

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107536.1121

چکیده

کفشدوزک Hyperaspis polita گزینه توانایی برای کنترل شپشک‌های آرد‌آلود است. به‌منظور تعیین بهترین طعمه برای پرورش انبوه این شکارگر با تغذیه از شپشک‌های آرد‌آلود پنبهPhenacoccus solenopsis و مرکبات Planococcus citri در ... بیشتر کفشدوزک Hyperaspis polita گزینه توانایی برای کنترل شپشک‌های آرد‌آلود است. به‌منظور تعیین بهترین طعمه برای پرورش انبوه این شکارگر با تغذیه از شپشک‌های آرد‌آلود پنبهPhenacoccus solenopsis و مرکبات Planococcus citri در شرایط آزمایشگاهی (دمای بهینه 1±30 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±65 درصد و دوره نوری به تاریکی 14:10) پارامترهای زیستی آن بررسی شد. تجزیه داده‌ها بر اساس جدول زندگی سن- مرحله دوجنسی نشان داد طول دوره تفریخ تخم و طول دوره رشدی لاروها، پیش شفیره و شفیره کفشدوزک با تغذیه از شپشک آرد آلود مرکبات به ترتیب 5.08، 3.62، 2.47، 6.55 روز و با تغذیه ازشپشک آردآلود پنبه به ترتیب 5.18، 3.75، 2.38 و 6.16 روز بود. طول کل دوره پیش از تخم‌ریزی ((TPOP، پیش از تخم‌ریزی حشرات کامل (APOP)، دوره تخم‌ریزی، عمر حشرات بالغ ماده و نر به ترتیب با تغذیه از شپشک آرد آلود مرکبات برابر با 4.36، 32.28، 51.72، 81.89 و 69.84 روز و با تغذیه ازشپشک آردآلود پنبه برابر با 4.87، 32.39، 45.33، 70.85 و 64.44 روز برآورد شد. ماده‌ها به‌طور میانگین 220.8 تخم با تغذیه از شپشک آرد‌آلود مرکبات و 182.61 تخم با تغذیه از شپشک آردآلود پنبه تولید کردند. مقادیر پارامترهای جدول زندگی شامل نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm)، نرخ متناهی افزایش جمعیت (λ)، نرخ خالص تولید مثل (Ro) و طول دوره یک نسل (T) به ترتیب با تغذیه از شپشک آرد‌آلود مرکبات برابر با 0.0783 روز1-، 1.0814 روز1-، 53.35 نتاج، 50.80 روز و با تغذیه از شپشک آردآلود پنبهبرابر با 0.0767 روز1-، 1.0797 روز1-، 43.35 نتاج و 49.14 روز محاسبه شد. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده هر دو شپشک طعمه برای پرورش انبوه این کفشدوزک مناسب بودند، اما با توجه به سهولت پرورش شپشک آردآلود مرکبات، این شپشک به عنوان بهترین طعمه پیشنهاد می‌شود.

رابطه بین بیماری فیزیولوژیکی پوسیدگی گلگاه (Blossom End Rot) و آلودگی میوه به کرم غوزه پنبه Helicoverpa armigera (Lepidoptera: Noctuidae) در مزارع گوجه فرنگی

حسین کیشانی فراهانی؛ ضرغام بی غم؛ فوزی عطیه

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 69-76

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.109660

چکیده

کلسیم یکی از مهم‌ترین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه گوجه فرنگی است که کمبود آن منجر به حساسیت این گیاه به تنش‌های محیطی و عوامل زنده می‌شود. کرم غوزه پنبه به عنوان یکی از مهم‌ترین آفات میوه گوجه فرنگی هر ... بیشتر

ارزیابی مقاومت نه رقم زراعی گندم نسبت به سن گندم،Eurygaster integriceps ، در شرایط مزرعه در منطقه‌ی نقده استان آذربایجان غربی

مینا رحیمی؛ اکبر قاسمی کهریزه

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 87-96

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.109148.1149

چکیده

سن گندم، Eurygaster integriceps Put. مهمترین آفت گندم در ایران است که می‌تواند موجب کاهش کمی و کیفی قابل ملاحظه‌ایی در عملکرد محصول گردد. به منظور مقایسهی میزان مقاومت نه رقم زراعی گندم نسبت به خسارت این آفت، ... بیشتر سن گندم، Eurygaster integriceps Put. مهمترین آفت گندم در ایران است که می‌تواند موجب کاهش کمی و کیفی قابل ملاحظه‌ایی در عملکرد محصول گردد. به منظور مقایسهی میزان مقاومت نه رقم زراعی گندم نسبت به خسارت این آفت، آزمایش‌هایی در شرایط مزرعه‌ای در سال زراعی 1393-1392 انجام گرفت. بدین منظور، دو آزمایش مزرعه‌ای تیمار و شاهد در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی طراحی شد. هر آزمایش شامل سه بلوک (تکرار) بود. آلودگی تیمارهای آزمایشی به صورت طبیعی و شاهد بدون آلودگی با کاربرد آفتکش، انجام شد. محصول گندم در بلوک‌های تیمار و شاهد برداشت و میزان کاهش عملکرد، وزن هزار دانه نسبت به شاهد و میزان کاهش وزن پنجاه دانهی سنزده نسبت به پنجاه دانهی سالم به ازای هر پورهی سن در تمامی ارقام تعیین گردید. همچنین تراکم پوره‌های سن 4 و 5 و میزان سن‌زدگی دانه‌ها به ازای هر پورهی سن در آزمایش تیمار نیز تعیین شد. بر اساس نتایج تجزیه واریانس داده‌ها در مورد تمامی صفات مورد بررسی اختلاف میان ارقام آزمایش معنی‌دار بود (0.01 ≥ P). بر اساس مقایسهی میانگین‌ها، ارقام سایسیونز و زرین به ترتیب با میانگین 0.03±0.35 و 0.01±0.38 درصد کاهش عملکرد به ازای هر پورهی سن، کمترین میزان کاهش عملکرد را نسبت به شرایط غیرآلوده نشان دادند. بین صفت کاهش عملکرد و میزان سن‌زدگی دانه‌ها همبستگی مثبت معنی‌داری مشاهده گردید (0.01 ≥P).

بررسی سن‌های خانواده‌ (Reduviidae (Heteroptera: Hemiptera موجود در موزة حشرات هایک میرزایانس ایران

ماهرخ مژدهی؛ علیمراد سرافرازی؛ ژینوس رستگار

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 111-124

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.109363

چکیده

نمونه‌های متعلق به خانواده Reduviidae موجود در موزه‌ی حشرات هایک میرزایانس، بخش تحقیقات رده‌بندی حشرات، مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی کشور، مربوط به یک دوره‌ جمع‌آوری 60 ساله، طی سال‌های 1393 و 1394 بررسی تاکسونومیکی ... بیشتر

اولین گزارش زنبور پارازیتوئید Dimophora evanialis (Hym.: Ichneumonidae, Cremastinae)، برای فون ایران (گزارش کوتاه علمی)

هنگامه هوشیار؛ عباس محمدی خرم آبادی؛ رضا وفایی شوشتری

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 125-126

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.112679.1175

چکیده

زیرخانواده Cremastinae (Hym.: Ichneumonidae) دارای بیش از 756 گونه توصیف شده در قالب 35 جنس می‌باشد (5). این زنبورها دارای گسترش جهانی بوده ولی در مناطق گرمسیری دارای غنای گونه‌ای بیشتری هستند. از نظر زیست‌شناسی، گونه‌های ... بیشتر زیرخانواده Cremastinae (Hym.: Ichneumonidae) دارای بیش از 756 گونه توصیف شده در قالب 35 جنس می‌باشد (5). این زنبورها دارای گسترش جهانی بوده ولی در مناطق گرمسیری دارای غنای گونه‌ای بیشتری هستند. از نظر زیست‌شناسی، گونه‌های این زیرخانواده پارازیتوئید داخلی کوینوبیونت عمدتاً پروانه‌ها و در مواردی سختبالپوشان محسوب می‌گردند (4). تاکنون، 27 گونه از زنبورهای زیرخانواده Cremastinae از ایران جمع‌آوری و شناسائی شده است (1; 3). در سال 1395 هشت عدد تله مالیز در مناطق مختلف شهرستان آمل نصب گردید. برای کشتن و نگهداری حشرات از الکل 75 در بطری‌های جمع‌آوری تله‌ها استفاده شد. تعداد 15 زنبور از زیرخانواده Cremastinae شکار شد و با استفاده از توصیف‌ها و کلیدهای شناسائی موجود به نام Dimophora evanialis شناسائی گردید (2). جنس و گونه این زنبور پارازیتوئید برای اولین بار از ایران گزارش می‌گردد (1). نمونه‌های این زنبور در کلکسیون حشرات دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی داراب، دانشگاه شیراز نگهداری می‌شوند. جنس Dimophora Förster, 1869: افراد بالغ گونه‌های این جنس با ویژگی‌های ریخت‌شناسی زیر از سایر جنس‌های این زیرخانواده قابل شناسائی هستند: بال جلو دارای سلول آرئولت بزرگ تقریباً لوزی شکل، ران پای عقب فاقد دندانه در سطح زیرین، لبه‌های پایینی ترژیت اول موازی و توسط استرنیت اول در تمام طول کاملاً جدا شده، ترژیت دوم بدون تیریدیوم و اپی‌پلورون آن به زیر خمیده شده (2). دو گونه از این جنس در منطقه پالئارکتیک انتشار دارند (5).

اثر ذخیره‌سازی در سرما روی رفتار جفت‌گیری حشرات بالغ نوظهور و شایستگی نتاج در زنبور پارازیتوئید Lysiphlebus fabarum، در شرایط دمایی ثابت و نوسان‌دار (مقاله‌ی انگلیسی)

حسین ماهی؛ آرش راسخ؛ پرویز شیشه بر

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 1-10

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.106373.1099

چکیده

ذخیره‌سازی در سرما یک روش ارزشمند برای کاهش هزینه‌ها در تولید انبوه عوامل بیولوژیک می‌باشد. در بعضی از زنبورهای پارازیتوئید، رژیم دمایی نوسان‌دار (مواجهه‌ی طولانی با دمای پایین در ترکیب با دوره‌های ... بیشتر ذخیره‌سازی در سرما یک روش ارزشمند برای کاهش هزینه‌ها در تولید انبوه عوامل بیولوژیک می‌باشد. در بعضی از زنبورهای پارازیتوئید، رژیم دمایی نوسان‌دار (مواجهه‌ی طولانی با دمای پایین در ترکیب با دوره‌های کوتاه در دماهای بالاتر)، منجر به بهبود بقاء و باروری می‌شود. در این مطالعه شفیره‌های زنبور پارازیتوئید Lysiphlebus fabarum (Marshall) (Braconidae: Aphidiinae)، روی شته سیاه باقلا، Aphis fabae به مدت دو هفته در شرایط سرمای شش درجه‌ی سلسیوس (رطوبت نسبی 60-50 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی)، ذخیره‌سازی شدند تا رفتار جفت‌گیری حشرات بالغ نوظهور و همچنین شایستگی نتاج آن‌ها در دو شرایط دمایی نوسان‌دار (روزانه دو ساعت در دمای 21 درجه سلسیوس) و ثابت مقایسه شود. نتایج نشان داد که حشرات نر ظاهر شده در شرایط دمایی نوسان‌دار برخلاف تیمار دمایی ثابت از نظر شناسایی بو، سرعت راه رفتن و جفت‌گیری موفق، تفاوت معنی‌داری با حشرات نر شاهد نداشت. همچنین نگهداری در سرما در شرایط نوسان‌دار تاثیری روی شایستگی نتاج نسل اول (درصد پارازیتیسم، درصد ظهور حشرات کامل و نسبت جنسی) نداشت. در مجموع نتایج نشان داد که نگهداری شفیره‌‌های زنبور پارازیتوئید L. fabarum در شرایط دمایی نوسان‌دار یک روش حفاظتی مؤثر محسوب می‌شود.

مطالعه فونستیک زنبورهای زیرخانواده‌های Poemeniinae و Xoridinae (Hym.: Ichneumonidae) در استان گیلان (مقاله‌ی انگلیسی)

عباس محمدی خرم آبادی؛ الکساندر وارگا

دوره 85، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 11-18

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.109619

چکیده

جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران، یکی از زیست بوم‌های منحصر بفرد جهان، با تنوع زیستی بالا و دربرگیرنده بسیاری از گونه‌های اندمیک ایران است. زنبورهای پارازیتوئید خانواده Ichneumonidae بزرگ‌ترین خانواده بال‌غشائیان ... بیشتر

ارزیابی آزمایشگاهی و میدانیBacillus thuringiensis Berliner روی کرم جوانه خوار مرکبات Archips rosanus Linnaeus در استان مازندران

رحیمه پیروز؛ محمد رضا دماوندیان؛ بهنام امیری بشلی

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 313-326

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.108121

چکیده

پروانه جوانه‌خوار Archips rosanus از آفات پلی‌فاژ در حال گسترش در باغ‌های مرکبات غرب استان مازندران می‌باشد. در این تحقیق اثر باکتری Bacillus thuringiensis subsp kurstaki روی مراحل مختلف لاروی کرم جوانه‌خوار مرکبات Archips ... بیشتر پروانه جوانه‌خوار Archips rosanus از آفات پلی‌فاژ در حال گسترش در باغ‌های مرکبات غرب استان مازندران می‌باشد. در این تحقیق اثر باکتری Bacillus thuringiensis subsp kurstaki روی مراحل مختلف لاروی کرم جوانه‌خوار مرکبات Archips rosanus مورد بررسی قرار گرفت. برای انجام آزمایش‌های زیست‌سنجی‌ در شرایط آزمایشگاهی از روش غوطه‌ورسازی (Dipping method) استفاده شد.LC50 و LC90 باکتری B.t برای لاروهای سن اول و مجموع سن دوم و سوم لاروی به ترتیب 4480، 9010 و 4460، 19040 پی‌پی‌‌ام به دست آمد. آزمایش گلدانی روی نهال‌های دو ساله رقم پرتقال واشنگتن ناول Citrus sinensis(L) Osbeck.Var novel با 5 تیمار و آب یونیزه به عنوان شاهد و در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. پس از تجزیه و تحلیل داده‌ها، LC50 و LC90 این باکتری برای لاروهای سن اول و دوم A. rosanus96 ساعت پس از تیمار به ‌ترتیب 2130، 13790 و 2840، 16840 پی‌پی‌‌ام محاسبه شد. آزمایش میدانی در قطعه‌ای 3000 متر مربعی از یک باغ 30 هکتاری انجام شد. در این آزمایش 4 تیمار حشره‌کش مالاتیون (57%=EC) (2 در هزار)، باکتری B. thuringiensis( 5/0 درصد)، (1 درصد) و آب‌پاشی به عنوان شاهد با یکدیگر مقایسه شدند. میانگین تعداد لاروهای زنده A. rosanus روی واحدهای نمونه‌برداری در سال اول اختلاف معنی‌داری نداشته اما در سال دوم در درختان شاهد، B. thuringiensis( 5/0 درصد)، (1 درصد) و مالاتیون 7 روز بعد از تیمار به‌ترتیب a466/5، c4/2، ab4/4 و bc266/3 بودند. نتایج به صورت کلی نشان داد که حشره‌کش میکروبی B.t قابلیت کشندگی مناسبی برای لاروهای آفت مذکور در شرایط باغی دارد.

بررسی مقاومت آنتی‌بیوزی تعدادی از ارقام گوجه‌فرنگی نسبت به شب‌پره‌ی مینوز گوجه فرنگی، Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae) در شرایط آزمایشگاهی

منور صفائی نیا؛ امین صدارتیان جهرمی؛ مجتبی قانع جهرمی؛ مصطفی حقانی

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 327-344

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107211

چکیده

در پژوهش حاضر، مقاومت آنتی‌بیوزی پنج رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای ("سیندل"، "سانتلا"، "اینفینیتی"، "دافنیس" و "گلدی") نسبت به شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی،Tuta absoluta ، در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. ... بیشتر در پژوهش حاضر، مقاومت آنتی‌بیوزی پنج رقم گوجه‌فرنگی گلخانه‌ای ("سیندل"، "سانتلا"، "اینفینیتی"، "دافنیس" و "گلدی") نسبت به شب‌پره‌ی مینوز گوجه‌فرنگی،Tuta absoluta ، در شرایط آزمایشگاهی مورد ارزیابی قرار گرفت. بررسی‌ها در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی و با استفاده از 100 تخم هم‌سن روی هر رقم صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده‌های به دست آمده با استفاده از آنالیز جدول زندگی دوجنسی ویژه‌ی سن - مرحله‌ی رشدی انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده، بیش‌ترین طول دوره‌ی رشد و نمو مراحل قبل از بلوغ این شب‌پره روی رقم "سانتلا" (31/0 ± 11/27 روز) و کم‌ترین طول این دوره نیز روی رقم "اینفینیتی" (16/0 ± 44/23 روز) ثبت شد. بیش‌ترین میزان مرگ و میر این مرحله‌ی رشدی نیز روی رقم "سیندل" (64/4 ±17/29 درصد) محاسبه گردید. علاوه بر این، مقادیر محاسبه شده‌ی پارامترهای رشد جمعیت شب‌پره‌ی T. absoluta روی ارقام مختلف گوجه‌فرنگی نیز به‌طور معنی‌داری با یکدیگر متفاوت بود. بر این اساس، کم‌ترین (489/7 ± 731/37 نتاج/ماده) و بیش‌ترین (386/10 ± 521/74 نتاج/ماده) میزان نرخ خالص تولید مثل (R0) این آفت به‌ترتیب روی ارقام "دافنیس" و "اینفینیتی" محاسبه شد. بیش‌ترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) نیز روی رقم "اینفینیتی" ثبت گردید (005/0 ± 147/0 برروز). بر اساس نتایج به‌دست آمده، ارقام "گلدی" و "اینفینیتی" به‌ترتیب از بیش‌ترین و کم‌ترین میزان مقاومت آنتی‌بیوزی نسبت به این آفت برخوردار بودند. نتایج حاصل از پژوهش حاضر می‌تواند در قالب برنامه‌های مدیریت تلفیقی شب‌پره‌ی T. absoluta در گلخانه‌های گوجه‌فرنگی مورد استفاده قرار گیرد.

مدل‌های نمونه‌برداری دنباله‌ای و بینومیال شته (del Guercio) Sipha elegans (Hemiptera: Aphididae) در مزارع گندم آبی شهرستان میانه

سیمین رجبی؛ شهرام شاهرخی؛ شهزاد ایرانی پور

دوره 84، شماره 2 ، اسفند 1395، ، صفحه 345-354

https://doi.org/10.22092/jaep.2017.107593

چکیده

در این پژوهش پراکنش فضایی شته (del Guercio) Sipha elegans تعیین و مدل‌های نمونه-برداری دنباله‌ای و بینومیال برای پایش آن در مزارع گندم آبی منطقه میانه تهیه شد. برای نمونه‌برداری، هر سه روز یک‌بار 100 ساقه‌ گندم ... بیشتر در این پژوهش پراکنش فضایی شته (del Guercio) Sipha elegans تعیین و مدل‌های نمونه-برداری دنباله‌ای و بینومیال برای پایش آن در مزارع گندم آبی منطقه میانه تهیه شد. برای نمونه‌برداری، هر سه روز یک‌بار 100 ساقه‌ گندم بازدید و میانگین‌ها و واریانس‌های جمعیت برای تخمین آماره‌های پراکنش فضایی استفاده شدند. با توجه به مناسب‌تر بودن روش تیلور، از پارامتر‌های آن برای تهیه‌ مدل‌ها در دو سطح دقت تحقیقاتی (1/0) و مدیریت تلفیقی آفات (25/0) استفاده شد. نتایج نشان داد که شته S. elegans، از اوایل خرداد تا اوایل تیر ماه در مزارع‌ گندم فعالیت داشته و دارای پراکنش فضایی تجمعی می‌باشد. در مدل نمونه‌برداری دنباله‌ای، اندازه نمونه لازم برای تعیین میانگین جمعیت با افزایش جمعیت شته و افزایش سطح دقت از 10 به 25 درصد، کاهش یافت. برای مثال، در تراکم یک عدد شته در هر ساقه اندازه نمونه از 2138 ساقه در سطح دقت 1/0 به 324 ساقه در سطح دقت 25/0 کاهش یافت. همچنین اندازه نمونه در میانگین جمعیت یک عدد شته در هر ساقه در مدل بینومیال 342 ساقه به‌دست آمد که کمتر از مدل شمارشی (431 ساقه) بود. با توجه به نتایج به دست آمده، اندازه نمونه در هر دو مدل نمونه‌برداری دنباله‌ای و بینومیال در سطح دقت تحقیقاتی بزرگ بود، ولی استفاده از مدل‌های نمونه‌برداری دنباله‌ای و بینومیال در سطح دقت توصیه شده در مدیریت تلفیقی آفات برای تخمین جمعیت S. elegans قابل توصیه بود، زیرا می‌تواند باعث کاهش زمان لازم برای نمونه‌برداری و در نتیجه باعث کاهش هزینه نمونه‌برداری در مدیریت تلفیقی این شته‌شود.

دوره 90 (1401)

دوره 89 (1400)

دوره 88 (1399)

دوره 87 (1398)

دوره 86 (1397)

دوره 85 (1396)

دوره 84 (1395)

دوره 83 (1394)

دوره 82 (1393)

دوره 81 (1392)

دوره 80 (1391)

دوره 79 (1390)

دوره 78 (1389)

دوره 77 (1388)

دوره 76 (1387)

دوره 75 (1386)

دوره 74 (1385)

دوره 73 (1384)

موضوعات = حشره‌شناسی کشاورزی

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده